Пікір жазғандар

− сіз аз ғана беріліп, аз жоғалтатыныңызды сезінсеңіз;

− жағдайды жеңілдету қажет болғанда;

− егер сіз нәтижесі сізге қарағанда, басқа біреу үшін аса маңызды екенін түсінсеңіз;

− туралық сіз жақта болмағанда.

Келісімге келу, яғни сіз үшін жарым-жартылай өзіңіздің, жа- рым-жартылай басқасының қалауын қанағаттандыру жағдай- ларында тиімді:

− жанжалдың қатысушыларында бірдей билік болса және олар бірін бірі жоққа шығаруға мүдделі болса;

− жылдам немесе уақытша шешім талап етілсе;

− басқа амалдар тиімсіз болған жағдайда;

− келісімге келу өзара қарым-қатынасты сақтауға мүмкіндік берсе.

Әріптестік, келісімге келуге қарағанда, тереңірек деңгейде қол жеткізіледі және де ұзақ уақытты әрі жанжалды шешуде белсенді бірге қатысуды талап етеді. Бұл үлгі мына жағдайларда өте тиімді:

− мәселенің шешімі екі тарап үшін де аса маңызды болса;

− сіздердің өзара арақатынастарыңыз тығыз, әрі ұзақ уақыт жалғасқан болса;

− сізде мәселені қарастыруға уақыт болса;

− екі тарап та бірдей билікке ие болса немесе шынайы билікті иеленуде айырмашылықтарды жоққа шығаруды қа- ласа.

Жанжалды шешудің мүмкін болған жолдары. Кез келген жанжалда оны шешудің үш жолы бар:

− ең оңай, бірақ әрқашан да шынайы емес: өзіңді немесе мә- селеге деген өзіңнің қатынасыңды өзгерту;

− ең қиыны, сондықтан да тәжірибелік мүмкін емес: қарсы пікір білдірушінің пікірін өзгерту, оған өзімізге қажетті бағытта әсер ету;

− ең оңтайлы және шынайы: мәселені шешудің өзара тиімді нұсқасын табу және оны жүзеге асыруға күресу.

Жанжалды шешудің мүмкін болған жолдары мына сұрақтар- ға жауап іздеуден тұрады:

Жанжалды шешу үшін мен не істер едім? Бұл үшін серіктесім не істер еді?

Жанжалдан шығу қажет болған жалпы мақсаттар қандай?

Мұнда сіз былай жасауыңыз қажет:

− сұхбаттасыңызға көңіл аудару және ниеттестік білдіру;

− серіктестің ерекшеліктеріне сабырлылық таныту, өзінің шынайы жанашырлық сезімін көрсету;

− салмақты болу, өзінің әрекеттерін, сөзін, мимикасын бақы- лау;

− адамды осы жағдайға не алып келгенін – айқын немесе жасырын мақсаты қандай екенін түсінуге тырысу;

− сұхбаттасушының пікірін толық айтып беруіне мүмкіндік беру, оны мұқият тыңдау; тікелей қайталау, тыңдағанын талдау немесе қорытынды жасау жақсы нәтиже береді – сол арқылы адамға оны тыңдағанын түсінуге мүмкіндік береді;

− әлеуметтік және физикалық қашықтықты оңтайлы деңгейге дейін қысқарту;

− серіктестің назарын ауыр мәселеден қысқа уақытқа болса да басқаға аударту, мұнда кез келген амалдар қолданылуы мүм- кін – басқа жерге отыру, қоңырау шалу, жазып алуды сұрау- дан бастап қандай да бір миға қонымсыз ойды, әзілді айтуға дейін;

− сіздердің мүдделеріңіздің, мақсаттарыңыздың, міндеттері- ңіздің жалпылығын атап көрсету;

− сұхбаттасқа оның сөздері тудырған сіздегі жағдай, сезім туралы дайын емес бағалауларды және пікірлерді айту; бұл сұхбаттастың сізге қысқа жауап қайырмай, ашық, мақсатты, өз ұстанымын айта отырып жауап беруге мәжбүрлейді;

− сынға ескерту, сөгістерге жауап беруден бұрын, нақты не көзделіп отырғанын ашып алу қажет; сіз барлығын дұрыс тү- сінгеніңізге сенімді болуыңыз керек.

Әрбір жеке жағдайда жанжалдың себебі айқын болғанымен, барлық жанжалдар ұқсас негізге ие: істің шынайы жағдайы адамдардың күтулеріне қарама қайшылықта болады. Егер бұл солай болса, онда жанжалды шешудің екі стратегиялық жолын көрсетуге болады: не шынайылықты қарсы пікір білдірушінің күтулеріне қайта құруға, не болмаса, қарсы пікір білдірушілер- дің істің мән-жайына қатынасын өзгертуге тырысуы. Ал, ең алдымен, екі бағыт бойынша да бірдей әрекет ету қажет [35].

1. 
   
   
   жүктеу/скачать 0.66 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: