Пжм оқытушысы Мустафина Р. С. Пжм оқытушы-сарапшысы Солтанбаева Б. Ф
Отбасын әлеуметтік-педагогикалық зерттеу
жүктеу/скачать 361.29 Kb.
|
| Отбасын әлеуметтік-педагогикалық зерттеу.
Әлеуметтік педагогтың отбасын әлеуметтік-психологиялық зерттеуінің мақсаты – отбасылық диагностиканы белгілеу – белгілі бір отбасының өмірінде отбасылық мәселенің, дисфункцияның, тәртіпсіздіктің пайда болуына әсер ететін бұзылуларды анықтау. Сондай-ақ отбасы мен оның мүшелерінің психологиялық ерекшеліктерін анықтау, мәселенің шешімі қандай соларға байланысты болады және сәйкесінше отбасымен жұмыс істеу әдісін таңдау кезінде ескеру қажет. Отбасын диагностикалаудың өзіндік қиындықтары бар: 1. Әлеуметтік-психологиялық жүйе ретіндегі отбасының күрделілігі. Отбасы қарым-қатынастар мен қатынастардың барлық түрлерінің үлкен санын қамтиды, олардың қалыптасуы үшін отбасы мүшелерінің жеке ерекшеліктері, оның әлеуметтік ортасы, әдет-ғұрыптары, дәстүрлері, әлеуметтік-экономикалық жағдайлары және т.б.; 2. Отбасының мәні мен құрылымын, оның мәселелерін түсінуге біртұтас көзқарастың болмауы. Отбасын әлеуметтік-психологиялық зерттеуге негіз бола алатын біртұтас теория әзірленбейінше, оның орнына әртүрлі жиі салыстыруға қиын көзқарастары бар психологиялық мектептердің, тенденциялардың айтарлықтай саны бар; 3. Отбасында болып жатқан көптеген оқиғалардың жасырылуы (интимділігі), олардың өзгермелілігі, анық контурының болмауы. Отбасын әлеуметтік-психологиялық зерттеудің көрсеткіштері: отбасында әртүрлі бұзылулардың болуы: өткір жанұялық қақтығыстар, жаппай қарым-қатынастың бұзылуы, отбасылық дисфункция, жанұядағы жеке тұлғаның психологиялық жарақаты; баланың мінез-құлқындағы ауытқулар, оның әлеуметтік-психологиялық дезадаптациясы; қолайсыз әлеуметтік факторлардың әсерінен туындаған проблемаларды отбасының өз бетінше жеңе алмауы; отбасы мүшелерінің әлеуметтік педагогқа көмек сұрауы. Отбасын диагностикалау тәжірибесінде отбасын әлеуметтік-психологиялық зерттеудің жалпы және арнайы әдістері қолданылады. Жалпы әдістерге бақылау, әңгімелесу, сұрақ қою, тестілеу жатады. Арнайы әдістерге отбасын тұтастай немесе оның өмірінің белгілі бір жақтарын зерттеуге мүмкіндік беретін әдістер жатады. Отбасы туралы жалпы ақпарат «Кәмелетке толмаған балалары бар отбасыларды зерттеу картасын» жинауға мүмкіндік береді. Баланы отбасында тәрбиелеудің ерекшеліктерін анықтауға үш белгілі әдіс бағытталған: «Отбасылық қарым-қатынастарды талдау» Е.Г. Эйдемиллер, «Ата-ананың қарым-қатынасын тексеру сауалнамасы А.Я. Варги, Э.Шефердің «Ата-аналардың қарым-қатынасы мен реакциясын өлшеу» сауалнамасы. Отбасындағы қарым-қатынастарды анықтау, баланың отбасының басқа мүшелерін қабылдауы және олардың арасындағы орны туралы ақпарат алу үшін Р.Бернс пен С.Кауфманның отбасының кинетикалық әдісі жиі қолданылады. Отбасының жалпы эмоционалды-психологиялық атмосферасын зерттеу үшін Е.Г. Эйдемиллер «Отбасының типтік жағдайы». «Экомап» әдістемесі зерттелетін отбасының қоғамдағы орнын, оның сыртқы және ішкі ресурстарын анықтауға мүмкіндік береді. Әдістеменің мақсаты - отбасын схемалық түрде бейнелеу және оның қажеттіліктерін зерттеу, сонымен қатар басқа отбасылармен, әлеуметтік ұйымдармен және мекемелермен қарым-қатынасын зерттеу. Бұл әдістемені қолдана отырып, қарым-қатынастарды, шиеленістерді, қолдауды және отбасы ішіндегі және мета-отбасылық қатынастардың көптеген басқа көріністерін, отбасының эмоционалдық және материалдық ресурстарын бейнелеуге болады. жүктеу/скачать 361.29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|