ПоәК 042-18-38-57/03-2014 №1 басылым
-дәріс. Атом ядросының физикасы
жүктеу/скачать 7.58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Атом ядросы және оны сипаттау Ядро
- 8.2. Массаның ақауы және ядроның байланыс энергиясы
| 8-дәріс. Атом ядросының физикасы. Ядро өзара әсерлеуші протон-нейтрон бөлшектерінің жүйесі.Массалық сан. Ядроның электр заряды. Изотоптар мен изобаралар. Ядроның құрылуы. Масс-спектрометр. Массаның ақауы. Ядроның байланыс энергиясы. Ядролық күштер. Ядролардың орнықтылығы. Атом ядросының модельдері.
Ядро деп атомның барлық массасы және оның оң электрлік заряды шоғырланған атомның ортаңғы бөлігін айтады. Металл фольга арқылы -бөлшектің өтуін зерттеген Резерфорд тәжіри-белерінде атом ядросының өлшемі шамамен 10 / 10 м болатынын байқаған. Ал атомның өзінің сызықтық өлшемі шамамен 10 м болады. Атом ядросы элементар бөлшектерден – протоннан (р) және нейтроннан (n) тұрады, олар бір бөлшектің екі зарядттық күйі – нуклон деп есептеледі. Иротон абсолют шамасы бойынша электрон зарядына тең оң электр зарядына ие. Нейтронның электр заряды жоқ. Нуклондар массасы мынаған тең m = 1,6726 * 10 кг 1836me m = 1,6749*10 кг 1839me Атом ядросындағы нуклондардың жалпы саны А-массалық сан деп аталады. Ядроның заряды Ze шамасына тең, мұндағы е-электрон заряды, Z- ядродағы проондар санына тең ядроның зарядтық саны ( ол – элементтердің Периодттық жүйесіндегі химиялық элементтің реттік нөмірімен, яғни атомдық нөмірімен сәйкес келеді). Атомдық нөмірі Z және массалық саны А химиялық элементтің ядросы Х былай белгіленеді: Атом нейтрал болғандықтан, ядроның заряды атомдағы электрондар санын анықтайды. Изотоптар деп Z атомдық нөмірі (заряды немесе протондар саны) бірдей, А массалық саны (яғни, нейтрондар саны N=A-Z) әр түрлі ядроларды айтады. Мысалы сутегінің изотоптары (Z=1): протий - (Z =1, N=0), дейтерий (Z=1,N=1),тритий (Z =1, N=2). Изобаралар деп A массалық саны бірдей, Z атомдық нөмірі әр түрлі ядроларды айтады. Мысалы, (қорғасын), (висмут). Изотондар деп N=A-Z нейтрондар саны бірдей ядроларды айтады. Мысалы, (көміртегі), (азот), (оттегі). Атом ядросы терминімен қатар нуклид термині жиі қолданылады. Табиғаттағы элементтердің ең ауыры уран изотопы, 92-ден жоғары атомдық нөмірі бар элементтерді трансурандық элементтер деп атайды. Олардың барлығы түрлі ядролық реакциялар нәтижесінде жасанды түрде алынған. 8.2. Массаның ақауы және ядроның байланыс энергиясы Көптеген ядролар орнықты болғандықтан, нуклондар арасында жүктеу/скачать 7.58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|