7тақырып. Қорытынды Мақсаты: Пән бойынша қорытынды жасау
Қарастырылатын сұрақтары: Пән бойынша қорытынды жасау.
Ақпаратты-есептеу жабдықтарын басқару жүйелерінің болашағы.
Sendmail программасы.
Бұл программа тораптық қолданбаларда электронды поштаны ұйымдастырудың негізгі болып табылады.
Келесі функциялар орындалады:
пайдаланушылардан бастап хабарлардыы басқару
пайдаланушының мекендерін анықтау
транспорттық және жеткізетін агенттерді таңдау
жеткізетін агенттің сұрауы бойынша мекендерді өзгерту
өзгертілген хабарды жеткізетін агентке жіберу.
Жоғарыда көрсетілгеннен басқа бұл программа қателер немесе жеткізілмеген хабарлар жайында хабар генерацияялайды. Келесі негізгі режимдер болуы мүмкін:
Bd – домен режимі
Bi – бұркемеленген псевдонимдер инициализациясы
Bf – кезекті баспаға шығару
Bt – мекендерді тексеру режимі
Bs – серверді стандартты енгізу режимі
Bd режимінде sendmail командасы 25 нөмерлі торапты портты тындайды және жұмыстың пайда болуын кетеді.
Команда келесі түрде көрсетіледі:
/usr/sbin/ sendmail -bd-glh
Бұл жерде жұмыс bd домені режимінде 1 сағат кванттық уақыт аралығымен (тексеру интервалы 1 сағат). Егер хабар кезекке қойылса, команда берілген интервал арасында хабарды жіберуі мүмкіндік жасайды, бұл жағдайда үрдіс құрылады – ағын sendmail.pid атты.
Әр ағын құрылған кезде ол ағынды жою қарастырылуы өажет, мысалы kill head – 1 sendmail.pid командасы арқылы.
Sendmail – V8 версиясы. Бұл версияның негізгі командаларына жіберілетін нүктелері user.bd дерекқор базасында анықталады. Бұнда қолданушылаааааар жәйлі орталық архив орналасады. Осы деркқорда құрылатын негізгі өрістер:
Mailname – машина аты
Maildrop – қолданушы поштасынан жеткізетін мекені
Mailsender – қолданушы конвертінің аты
Fullname – қолданушының толық аты
Office – офис мекені және телефон
home – үй мекені және телефоны
project/plаn – хабармен байланысты жоба.
Бірнеше үлкен емес есептердің орындалу түрі ол командалық жол интерфейсін қолдану. Сіздер жұмыс жасайтын программаның аты shell командалық интерпретаторы.
Қазіргі Unix жүйесінде үш командалық интерпретатор қолданылады: Bourne shell (/bin/sh), c shell (/bin/csh), korn shell (/bin/ksh).
Командалық интерпретатор ОЖ-де орын алады.
Ең бірінші программа shell, ол пайдаланушы жүйеге кірген уақытында ол программаның жұмысты басталады, shell келесі жұмысты атқарады:
А) терминалдыы қосқан уақыттан getty (1 м) процесі активтеледі ол терминалды қатынаудың сервері болып саналады және ол login (l) программасын іске қосады. Ал ол программа пайдаланушының аты мен паролін сұрайды.
Б) егер пайдаланушы жүйеде тіркелген жағдайда және паролі дұрыс болса, онда login программасы пайдаланушының файлының соңғы өрісінде көрсетілген программасын іске қосады.
В) shell сәйкес командалық файлды инициализациялайды және пайдаланушының терминалына шақыру береді. Сол кезден пайдаланушыға командаларды енгізуге болады.
Г) shell пайдаланушы негізген команданы оқиды, енгізген жолға анализ өткізеді және пайдаланушының жазғаны бойынша әрекет орындайды немесе программа және функция табылмаған жағдайда қате жайында хабарлайды.
Д) Интерпретатормен жұмыс аяқталған сон пайдаланушы командасын енгізеді және жүйеден шығады.
2. Командалық интепретатор программалау үшін ыңғайлы түрі болып табылады.
Әр командалық интерпретатордың тіл синтаксисі бір бірінен айырмашылығы бар. Сондықтан біз базалық ретінде интерпретаторын қарастырайық. Shell aрқылы бар утилиттер қолданып қиын программаларды құруға болады. Shell тілінде программалар көбінесе скриптер немесе сценарилер деп аталады. Интерпретатор скрипт-файлының жолды оқып, оларды командалық жолдан пайдаланушы енгізендей орындайды.
3. Пайдаланушы жүйеге кірген уақытында оның инициализацияланған скрипті іске қосады, ол бірнеше ункцияларды орындайды: программаларды табу үшін жолды белгілейді, терминалды инициализациялайды, пошталық жәшіктің орналасуын анықтайды. Инициализациялайтын скрипт пайдаланушының үй каталогында орналасады. Әр түрлі командалық интерпретаторда әр түрлі инициализациялайтын скриптор қолданылады.
Және скрипторы жүйеге бірінші кірген уақытта орындалады. Және скрипторы интерпретаторының әр бір іске қосқан уақытында орындалады.
4. Негізгі ОЖ инициализациясы скрпитің орындалғанында болады.
Әрбір стандартты командалық интепретатордың өзінің программалау тілі бар, олар қиын есептерді орындау үшін командалық файл немесе скрипторды құруға мүмкіндік береді.
Shell интепретаторы тізбекті командаларды скриптаттан оқып және оларды орындайды. Бұл жағдайда скриптен үлкен өнімділікті күтуге болмайды, бірақ ол тиімді болып саналады, өйткені бәрі көрнекті және оңай. Егер программаның өнімділігі ең маңызды болатын болса, онда программалау үшін тиімді болып СИ тілі саналады.
Скрипт ол кәдімгі текстілі файл, оның ішінде командалық интепретаторға түсінікті инструкциялар жазылады. Олар shell командаларының өрнектері және функциялары болуы мүмкін. Командалық интерпретатор файлдан инструкцияларды оқиды және тізбекті оларды орындайды.
Bourne shell интерпретатордында комментариялар "#" символынан басталады, ол программаның әрі қарай орындалуын жеңілдетеді. Комментариялар жолдың бәрін алмауы мүмкін, ол командадан кейін жазылуы мүмкін.
Жүйеде әр түрлі интепретатордың скрипттары бар, сондықтан интепретациялайтын команданың атын көбінесе бірінші жолда көрсетеді. Мысалы: # ! binish
Бұл жағдайда скрипт тексті арқылы интепретацияланады. Командалық жолда скрпиті іске қосқан жағдайда (ол үшін орындауға құқығы болу қажет). Жаңа командалық интерпретаор іске қосылады, командаларды енгізу бұл кезде скрипт файлынан орындалады.
Жағдайларды бақылау үшін және жүйеде syslog программасы қолданылады, ол екі негізгі ункцияны орындайды – файлды тіркеу және администраторға басқаруды беру.
Бұл программа орындалған хабарлар маңыздылығы бойынша жіберілуі пункттеріне үлестіреді. Пункттар ретінде файлдар. Терминалдар немесе басқа машиналар болуы мүмкін.
Syslog - бөліктері болып табылатын:
syslogd - Тіркеу домені
Осы программалар арқылы жүйесінің файлдарына деректер жіберіледі.
3. Logger - тіркеу элементтердің жазбасы үшін пайдаланушы деңгейінің
командасы.
Селектор - бұл программалар немесе құрылғылар, олар хабарлардың деңгейін анықтау үшін тіркеу хабарларын жібереді.