187
II БӨЛІМ
Объектіге бағытталған программалау
Кез келген программа ең соңғы үлгісінде процессорға арналған нұсқаулар
жиынтығы болып табылады. Кез келген программалау тіліндегі жазылған ко-
мандалар – осы нұсқаулар жиынтығының əрі ыңғайлы, əрі қарапайым жазба-
сы,
ол программаны жазуды, түзетіп жөндеуді жəне уақыт өте келе өзгерістер
енгізуді жеңілдетеді. Программалау тілінің деңгейі неғұрлым жоғары
болған сайын, іс-əрекеттердің жазылу формасы соғұрлым қарапайым болып
келеді. Мысалы, ассемблер тілінде циклді жүзеге асыру үшін регистрлер-
ге айнымалылардың орналасуын қамтамасыз еткеннен кейін ғана нұсқаулар
тізбегін жазуға болады, ал С немесе Паскаль тілдерінде бұл үшін
бір-ақ опе-
раторды жазу жеткілікті.
Программа көлемінің ұлғаюына байланысты компьютер жадында барлық
мəліметтерді тиянақты түрде сақтау мүмкін болмайды да, мəліметтерді
құрылымдау керек болады, яғни негізгі мəліметтерді белгілеп алып, қалған
маңызды еместерін ескермеу қажеттігі туындайды. Бұл процесс программаның
абстракциялық деңгейін арттыру деп аталады.
Абстракцияны
арттырудың алғашқы қадамы функцияларды қолдану бо-
лып табылады, мұнда функцияны жазып, түзетіп жөндегеннен кейін оның
жүзеге асырылу ерекшеліктерін ескерудің қажеті жоқ, өйткені функцияны
шақыру үшін тек оның интерфейсін білу жеткілікті.
Егер ауқымды айныма-
лылар қолданылмаса, интерфейс толығымен функцияның тақырыбы арқылы
анықталады.
Келесі қадам – ақпаратты құрылымдау жəне топтау арқылы оны табиғи
түрге барынша жақын етіп бейнелеуді қамтамасыз ететін
өзіндік мəліметтер
типтерін сипаттау болып саналады. Мысалы, бір ғана құрылымның
көмегімен қоймадағы тауардың бір түріне қатысты əртекті
ақпаратты
толығынан сипаттауға болады.
Өзіндік мəліметтер типтерімен жұмыс істеу үшін арнайы функциялар қажет.
Оларды осы мəліметтер типтерінің сипаттамаларымен бірге программаның
бір жеріне топтастырып, мүмкіндігінше программаның басқа бөліктерінен же-
келеген жөн. Осындай типтер мен функцияларды қолдану үшін олардың қалай
жазылғанын толық білудің қажеті жоқ, тек қана солардың интерфейстерінің
сипаттамаларын білу жеткілікті. Олармен жұмыс істеуге арналған мəліметтер
типтері мен
функциялардың сипаттамаларын модульдерге біріктіре отырып,
188
модуль қолданушысынан онша маңызды емес ұсақ-түйектерді жасыру про-
грамманы құрылымдаудың одан ары дамуы болып табылады.
Жоғарыда айтылған абстракцияны арттырудың үш тəсілінің де мақсаты
программа құрылымын жеңілдету, яғни оны
көлемдері үлкен болғанмен, жал-
Достарыңызбен бөлісу: