Психиатрияға кіріспе тармақ психиатрияның жалпы мәселелері тарау
жүктеу/скачать 5.77 Mb. Pdf көрінісі
|
| Психосенсорлы бҧзылыстар. Сыртқы әлемді және ӛз денесін
қабылдаудың кҥрделі бҧрмаланыстарын білдіретін бҧл ҧғымды енгізген М.О.Гуревич болды, яғни бҧл кезде сезім мҥшелерінен тарайтын сезімдер емес, олардың синтезі - сенсорлы синтез бҧзылады. Психосенсорлы бҧзылыстарды иллюзиядан айыра білу керек. Иллюзия кезінде бір /қҧбылыс, зат/ зат екінші бір зат ретінде қабылданады; ал психосенорлы бҧзылыстар кезінде затты немесе қҧбылысты тану бҧзылмайды, оларды бҥтіндей қабылдау бҧзылады. Сенсорлы синтездің бҧзылуы жиі орталық жҥйке жҥйесінің органикалық зақымдануларымен науқастарда байқалады, және ол әдетте пароксизм тҥрінде кӛрінеді. Психосенсорлыға дене схемасын қабылдау бұзылысы жатады. Науқас адамға бҥкіл денесі немесе оның жеке бӛліктері ҥлкейген сияқты болып кӛріне бастайды: басы шар тәрізді домаланады, ісінеді, жарылып кететіндей болады; тіл жуандап, ауыз қуысына сыймай тҧрғандай; Аяқ – қолы, саусақтары жуандап, ҧзарған тәрізді. Бҧл сезімдерді кӛзбен тексергенде науқас бҧл ӛзгерістердің жоқтығына кӛзі жетеді. Кейде денесі кішірейіп, нҥктеге айналғандай, салмақсызданғандай немесе ауырлағандай, кӛздері – шарасынан шығып, денесінен бӛлініп бара жатқандай азапты сезім болады. Кеңістіктегі заттарды қабылдау бұзылысы: заттар бҧрмаланған /метаморфопсия/, ҧлғайған /макропсия/ немесе кішірейген /микропия/, алшақтаған немесе жақындаған тҥрде қабылданады. Науқас стақанды столға қоюға ҧмтылады, бірақ арақашықтықты айыра алмау нәтежесінде стақан еденге қҧлайды. Жер, еден науқасқа кедір – бҧдыр болып кӛрінеді де, науқас аяғын не тым жоғары кӛтеруі мҥмкін немесе кенеттен жерге, еденге сҥрінуі мҥмкін. ~ 110 ~ Уақытты, қоршаған ортадағы өзгерістерді қабылдау бұзылысы жиі эмоциональды бҧзылыстармен және сана ӛзгерістерімен жҥреді. Бҧл кезде уақыт азапты тҥрде ҧзаққа созылуы мҥмкін немесе керісінше болуы мҥмкін: кҥндер аса жылдамдықпен ӛтеді, қоршаған орта ӛлі тыныштық, қатып қалған немесе аласапыран әрекеттер тҥрінде қабылданады. Дереализация – қоршаған ортаны бӛтен, ӛзгерген, жасанды тҥрде қабылдау. Дерализация сана немесе ӛзіндік сана бҧзылған кезде байқалады. Деперсонализация - ӛзіндік сана бҧзылысы ретінде ӛзін, ӛзінің психикалық және физикалық «Менін» қабылдаудың бҧзылысы. Клиникасы бойынша деперсонализация әрқалай кӛрініс береді: ӛзін, ӛз денесін, ойларын, сезімдерін, іс-әрекеттерін қабылдау нақтылығының бҧзылысы, немесе олардың бӛтенденуі, бҧл жасандылық сезімімен, ӛзіндік «Менді» немесе оның бірлігін жоғалту сезімімен жҥреді. Деперсонализацияның әрқилы айқындылық дәрежесіндегі белгілерін барлық психоз тҥрлерінде кездестіруге болады. жүктеу/скачать 5.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|