АРНАЙЫ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖҮЙЕСІ
Мақсаты: студенттерді мүмкіндіктері шектеулі балаларға
арналған мектеп жэне мектепке дейінгі мекмелерін толымдау
жүйесімен және ұстанымдарымен таныстыру.
Жоспар:
1. ҚР-ғы арнайы білім беру үйымдарының типтері мен
түрлерінің тізімі
2. Мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған мекемелердің
мектеп жэне мектепке дейінгі жүйесі
Тақырып бойьшша негізгі үгымдар: мекемелер типтері, мектеп-
интернат, арнайы оқыту эдістемесі, оку-тэрбиелеу мекемелерін
толымдау үстанымдары.
Мазмұны
ҚР-да арнайы білім берудің мемлекеттік жүйесін кұру процесі
XX ғасырдың 20-30-шы жылдарда
басталды.
Басты міндеті
балаларды арнайы мектепке дейінгі жэне мектеп мекемелеріне
іріктеу, оларды негізі толымдау болып табылды.
Арнайы білім беру ұйымдарынын типтері мен түрлерінің тізімі.
(ҚР БҒМ 29.10.2003 ж. №787 «Арнайы білім беру ұйымдарының
типтері мен түрлерінің Тізімін, арнайы білім алуды қажет ететіндерге
~
120
-
білім беру ұйымдарында қажетті орындар санын бекіту туралы»
бұйрығымен бекітілген).
1. Арнайы білім беру ұйымдарының типтері.
а) мектегіке дейінгі білім беру жэне тәрбиелеудің түзету
(қалпына келтіру) ұйымдары;
б) түзетушілік білім беру ұйымдары;
в) бастапқы кәсіби жэне орта кәсіби білім берудің түзету
үйымдары;
г) арнайы білім беру үйымдары;
д) жетім балаларға жэне ата-анасынын камкорльи ынсыз калған,
мүмкіндіктері шектеулі балаларға арнайы білім беру ұйымдары.
2. Арнайы үйымдар түрлері, арнайы білім алуды кажет
ететіндерге арнайы білім беру ұйымдарындағы қажетті орындар
саны.
3. Психикалык жэне дене дамуының бүзылуына жэне жас
шамасына карай арнайы білім алуды қажет ететіндерге кажетті
орындар саны карастырылған, топтары 3 жаска дейін жэне 3 жастан
үлкен балалардан кұралатын арнайы мектепке дейінгі ұйымдар
түрлері.
а) бөбекхана;
б) төмендегідей балаларға арналған мүмкіндіктері шектеулі
балалар балабакшасы:
- сөйлеу кабілетінде ауыр бүзылыстары бар балалар:
3 жасқа дейін - 10 баладан артык емес;
~
121
~
3 жастан жоғары - 12 баладан артьщ емес.
- естімейтін (саңырау) балалар:
3 жаска дейін - 10 баладан артык емес;
3 жастан жоғары - 12 баладан артык емес;
- көзі көрмейтін (зағип) балалар:
жас шамасына карай бөлінген екі топта да - 10 баладан артьщ
емес;
- нашар көретін, амблиопияға шалдыккан, қыли көзді балалар:
3 жаска дейін - 10 баладан артьщ емес;
3 жастан жоғары - 15 баладан артык емес;
- тірек-козғалыс аппараты бұзылған балалар:
3 жаска дейін - 10 баладан артык емес;
3 жастан жоғары - 12 баладан артык емес;
- ойлау кабілеті (акылы кем) балалар:
3 жаска дейін - 6 баладан артык емес;
3 жастан жоғары - 10 баладан артык емес;
психикалык дамуында бөгелістері бар балалар:
3 жаска дейін - 6 баладан артьщ емес;
3 жастан жоғары - 10 баладан артык емес;
ақылында терең кемістіктері бар балалар:
3 жастан жоғары - 8 баладан артык емес;
күрделі мүкістіктері бар балалар:
- жас шамасына карай бөлінген екі топта да - 8 баладан артьщ
емес;
~
122
-
в) жалпы даму жэне түзету функцияларын катар колданатын
кұрама балабакша (бөбекхана-бакшасы);
г) дені cay, мүмкіндіктері шектеулі жэне дамуы калыпты
балаларды окыту жэне тэрбиелеуге арналған жалпы типтегі жалпы
даму балабақшасы (бөбекхана - бақшасы).
4.
Сыныптарды (топтарды) толықтыру тэртібі төмендегідей
мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған арнайы түзетушілік білім
беру ұйымдарының түрлері:
1) көру қабілеті бүзылған балаларға арналған арнайы (түзету)
үйымы:
- көзі көрмейтін (зағип) - 12 адамнан артык емес;
- нашар көретін жэне кейіннен зағип болғандар - 12 адамнан
артық емес;
2) есту кабілеті бүзылған балаларға арналған арнайы (түзету)
үйымы:
- кұлағы естімейтін (санырау) - 8 адамнан артық емес;
- екі белімшелі балаларға арналған нашар еститін жэне кейіннен
саңырау болғандар:
1 бөлімше - 10 адамнан артық емес;
2 бөлімше - 8 адамнан артык емес;
3) екі бөлімшелі сөйлеу кабілетінде ауыр мүкістіктері бар
балаларға арналған арнайы (түзету) ұйымы:
1 бөлімше - 12 адамнан артык емес;
2 бөлімше - 10 адамнан артык емес;
~
123
-
4) тірек-козғалыс аппаратында бұзылыстары бар балаларға
арналған арнайы (түзету) ұйымы - 10 адамнан артық емес;
5) психикалык дамуында бөгелістері бар балаларға арналған
арнайы (түзету) үйымы - 12 адамнан артық емес;
6) ақылы кем балаларға арналған арнайы (түзету) үйымы
(көмекші мектеп) - 12 адамнан артык емес;
7) эмоциялык-ерік аясы бұзылған балаларға арналған арнайы
(түзету) үйымы - 10 адамнан артык емес;
8) мүкістігінің кұрылымы күрделі балаларға арналған арнайы
(түзету) ұйымы - 6 адамнан артық емес.
5.
Арнайы тобы 8 адамнан аспайтын бастапқы кәсіби жэне орта
кәсіби білім беруге арналған арнайы түзету үйымдарының түрлері:
а) бастапкы кәсіби мектеп;
б) мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған бастапқы кәсіби
(арнайы) мектеп.
6. Арнайы білім беру ұйымдарының түрлері:
а) Психологиялык-медициналык-педагогикалык кеңес беру (бір
кеңес 60 мың адамға беріледі);
б) реабилитациялық орталық (республикалық жэне облыстық
дэрежедегі калаларда);
в) психологиялык-педагогикалык түзету кабинеттері (аудан
орталықтарында);
г) мектеп жанындағы логопедиялық пункттер (мектепте 20
бастауыш сынып бар болган жағдайда).
~ 124 ~
7.
Жетім
және
ата-анасының
камқорлығынсыз
қалған,
мүмкіндіктері шектеулі балаларға білім
беретін арнайы ұйымдар
түрлері:
- мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналган балалар үйі
(эртүрлі балалар тобына арналған);
- жалпы типті балалар үйі мен мүмкіндіктері шектеулі балаларға
арналган балалар үйінің функцияларын катар қолданатын кұрама
балалар үйі.
Арнайы оку-тәрбиелеу мекемелерін үйымдастырудың негізгі
жалпы принциптеріне мыналар жатады:
мекемелерді балалардың негізгі мүкістіктері бойынша
толымдау;"
эр топтағы балалар санының 15-тен аспауы;
кызметкерлер штатына дефектолог-мамандардың енгізілуі;
тэрбиешілер мен дефектологтар арасында сабақ түрлерін
қайта үйлестіру;
арнайы сабақтар түрлерін үйымдастыру (есту зейінінің
дамуы, дене шынықтыру жэне т.б.)
Достарыңызбен бөлісу: |