Күрделі кемістіктері бар балалардың негізгі топтары

2 топ: бір негізгі психикалық жэне дене бұзылысы жэне оған 
ілескен дамуынын барысын қиындататын тағы бір әлсіз байқалатын 
бұзылысы бар (есту кабілеті нашарлау ақылы кем балалар);
3 топ: эртүрлі дәрежеде байкалатын және баланың дамуында 
едэуір ауытқуларға алып келетін көптеген, үш жэне одан артык 
бүзылыстары (бастапқы) бар балалар (нашар көретін естімейтін 
акылы кем балалар).
Көптеген кемістіктерге, сонымен қатар бір баланың бірқатар 
бүзылыстарының үйлесімін жаткызуға болады.
Күрделі кемістіктері бар балаларды оқыту және тәрбиелеу 
арнайы педагогиканың толық зерттелмеген жэне аса күрделі 
проблемасы болып табылады. Осыдан біраз уакыт бүрын осындай 
балалар оқытылмайтын болып саналатындықтан, оларға нақты 
педагогикалык көмек көрсету мүмкін емес болып көрінген. Алайда 
соңғы онжылдықта жағдай өзгерді. Дамудың шешуші факторы 
баланы білім беру процесіне қосу, баланы мэдени тығырықтан, 
коршаған ортадан окшаулану жағдайынан шығару болып табылады. 
Сенсорлык кемістіктері күрделі балалардын 
санасының даму 
мүмкіндіктерін шектелген деп санауға болмайды. Зағип-саңырау 
балаларды 
тәрбиелеудін 
психологиялык-педагогикалык 
жүйесін 
жасауга коп үлес косылды. Профессор А.И. Мещеряков (Александр 
Иванович Мещеряков - дефектолог, психология гылымдарыньщ 
докторы, 1923-1974) загип-саңырау баланың когамда калыптаскан 
білімді меңгеруін жэне оның ерекше адами мінез-күлқының
~ 1 1 6 -

қалыптасуын 
камтамасыз 
ететін 
бірқатар 
жағдайларды 
тұжырымдады. Бұл, біріншіден, заттармен практикалық әрекет жасау, 
онсыз заттың толык бейнесін тұжырымдау мүмкін емес. Екіншіден, 
адамның тікелей айналасына жататын заттармен әрекет жасаудың 
элеуметтік эдістерін пайдалану. Үшіншіден, әрекетгердін баланың 
кажеттіліктерін канағаттандыруға бағытталуы.
Кішкентай зағип-саңырау баланың білім берушілік маңызы бар 
кызмет саласы өзіне-өзі кызмет көрсету (өзіне-өзі кызмет көрсетуді 
үйрету) жэне кол еңбегі болып табылады. Нак осы салада алғашқы 
рет зағип-саңырау адамдарға колжетімді сырткы ортамен элеуметтік 
эрекеттесу үйымдастырылады.
Зағип-саңырау балалар тобы ең күрделі болып табылады. Бұл 
балалардын ерекшелігі - биологиялык кемістігі бар болғандықтан, 
олар айналасындағы туралы акпаратты табиғи арналар бойынша алу 
мүмкіндігінен 
дерлік 
толык 
айырылған 
жэне 
арнайы 
ұйымдастырылған білім беру тәсілі болмаса, ой-өрісі дамымайды. 
Отандык 
тифлосурдопедагогиканың 
негізін 
салушы 
И.А. Соколянский (Иван Афанасьевич Соколянский - дефектолог, 
1889-1960) 
болып 
табылады. 
Қазіргі 
уакытта 
зағип-саңырау 
балаларды 
окытудың, 
олардың кажетті қарым-катынас жасау 
дағдыларын калыптастырудың арнайы әдістемелері колданылуда. 
Тифлосурдопедагогтардың 
міндеті 
-
сенсорлык 
шектелгендік 
жағдайларында жеке түлғаны калыптастыру болып табылады.
- 1 1 7 -

жүктеу/скачать 2.42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: