Р. Қ. Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. Қ. Бектұрғанова, В. А. Донбаева, К. У. Тоғызбаев, Л. А. Байбосынова
жүктеу/скачать 2.41 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- бойынша
- Бақылау түрі
- Бақылаудың әдістері мен құралдарының стандартталуы
- Бұзбайтын бақылау құралдарын метрологиялық қамтамасыз етудің рөлі және өнімнің сапасын арттыру
- Салыстырып тексеру әдістері.
Бұзбай бақылау әдістерінің мұндай әртүрлілігі жалпы ортақ метрологиялық сипаттамалар кешенін анықтауға мүмкіндік бермейді. Сол себепті, әр әдістің метрологиялық сипаттамасы нормаланады. Бұзбай бақылаудың кейбір құралдар мен әдістердің ортақ көрсеткіштерін ерекшелеуге болады: Сезімталдық; Тұрақтылық; Қателік; Сенімділік; Тасымалданушылық; Дірілге төзімділік; Қателіктері бойынша бұл құралдар төрт топқа бөлінеді: Қателігі 1%-ден кем; Қателігі 1-ден 2.5%-ға дейін; Қателігі 2.5-на 4% -ға дейін; Қателігі 4% артық. Бақылаудың әдістері мен құралдарының стандартталуы Біздің елімізде барлық бағыттағы, яғни әзірлеу тәртібі, рәсімдеу, келістіру, стандарттарды барлық категорияларда бекіту және енгізу және де олардың орындалуын кадағалау стандарттаудың тапсырмалары мен мақсаттарын анықтайтын өзара байланысты ережелер мен нормалар стандартта көрсетілген және жұмыс істейді. Ондағы стандарттау - белгілі бір салада реттеудің ұтымды дәрежесіне жету үшін ғылым, техника және экономикадағы қайталанатын тапсырмаларды шешуді бекітетін қызмет. Бұзбайтын бақылаудың әдістері мен құралдарына тікелей қатынасы бар стандарттаудың негізгі бағытына мыналар жатады: Өндірісті басқаруды жақсарту; Өнімнің техникалық деңгейі мен сапасын арттыру; Өндірістің тиімділігін арттыру; Өнім сапасы көрсеткіштерінің ұтымды номенклатурасын орнату; Қорларды дұрыс рационалды және тиімді пайдалану. Бұзбайтын бақылаудың әдістері мен құралдарының жүйесінің стандарттарын құрған кезде, стандарттау нысандарына қо- йылатын көрсеткіштердің, нормалар мен талаптардың үйле- сімділігін қамтамасыз ететін жиынтық стандарттаудың қағи- далары қолданылады. Бұзбайтын бақылаудың барлық түрінің кұралдарының сапасының көрсеткіштерінің номенклатурасы нормативті құ- жаттарда келтірілген, бұлар: техникалық тиімділіктің көрсеткіштерін, сыртқы ортаның әсеріне конструкциялық ерекшеліктерін және төзімділігін та- ғайындау; Сенімділік (қауіпсіздік, ұзақ мерзімділік, жарамдылық); Экономикалық көрсеткіштер (салмақ, қолданылатын қуат, өзіндік құны және т.б.); Эргономикалық көрсеткіштер (шу деңгейі және т.б.); Эстетикалық көрсеткіштер; Технологиялылық; Тасымалдылық (сілкімеге тұрақтылық) Патенттік-кұқықтық. Бұзбайтын бақылаудың әр түріне метрологиялық мінездемені нормалау сенімді ықтималдықпен өлшеудің қателігін бағалау және бақылау үдерістерінің нәтижелерін қайта қолдануды қамтамасыз ету мүмкіндігімен бекіту қажет. ББҚ-ға қажет негізде алынған негізгі метрологиялық қамтамасыз ету тапсырмалары нормативті құжаттар анықталған: ◦Барлық ББҚ-ның метрологиялық мінездемелерін бекіту және негіздеу; ББҚ-ның тиімді номенклатурасын бекіту; Стандартты терминдер мен анықтамаларды қолдану; Стандартты үлгілерді әзірлеу; Бақылаудың үдерістеріне эсер ететін шектік өлшемдерді бекіту; ББҚ-ның үлгілік және шығыс құралдарының болуы; Өнімнің сапасын бағалауды өлшемдердің өзгеруінің тура дәлдік пен шынайылығымен жұмыс істеу. ББҚ-ның бақылау әдістері мен тексеру құралдарының өте көптеген стандарттары бар, олардың тізімі №1 қосымшада келтірілген. Бұзбайтын бақылау құралдарын метрологиялық қамтамасыз етудің рөлі және өнімнің сапасын арттыру Өнімнің сапасын арттыру метрологиялық қамтамасыз етудің деңгейіне байланысты. ББҚ-ның метрологиялық қамтамасыз етудің сапасын арттыру үшін ең алдымен ББҚ-ны тұрақты тек- серу қажет. Сол әдіс қана сыналып жатқан өнімнің бақыланатын өлшемдерді туралы дәл ақпаратты қамтамасыз етеді. Салыстырып тексеруде ең алдымен ББҚ метрологиялық және техникалық мінездемелерінің стандарт немесе әдістемелік нұсқаулық түріндегі НҚ талаптарына сай келуі анықталады. Жалпыға қолдануға арналған ББҚ салыстырып тексеруде норматив™ құжаттар болып салыстырып тексеру әдістері бойын- ша мемлекеттік стандарттар немесе салыстырып тексеру бойынша мемстандарты нұсқамалары болып табылады. НҚ болмаған жағдайда ведомства мен өндіріс орындары ББҚ бойынша өзінің салыстырып тексеру бойынша әдістемелік нұсқаулығын қолдануға болады. ББҚ салыстырып тексеру бойынша ведомствалық нұсқаулықтар мемлекеттік стандарттар немесе РФ Меместандарт нұсқаулықтары бар жағдайда да, мемлекеттік НҚ бекітілген негізгі талаптарды сақтау шартымен қолданыла алады. Бір кәсіпорында дайындалған және қолданылатын стандарт- ты емес ББҚ-ны тексеру үшін кәсіпорында әзірленген салыстырып тексеру бойынша әдістемелік нұсқаулықтар қолданылады. Егер тексерілетін ББҚ салыстырып тексеру құралдарымен қамтамасыз етілген болса, кез келген деңгейдегі салыстырып тексеру бойынша нормативтік құжаттарды әзірлейді. Салыстырып тексеру әдістері және салыстырып тексеру жөніндегі әдістемелік нұсқаулықтар бойынша әрекет ететін мемлекеттік стандарттарды қарастыру және жаңа стандарттарды әзірлеуді стандарттау және метрология орталықтары және техникалық реттеу және метрология комитеті, сондай-ақ, ББҚ әзірлеуші ұйымдар немесе негізгі министрлік қызметінің метрологиялық ұйымдары жүзеге асыра алады. Метрологиялық институттардың салыстырып тексеру бо- йынша әдістемелік нұсқаулықтарын мемлекеттік қабылдау сынауларына ББҚ-ны таныстыратын ұйымдар әзірлейді. Кә- сіпорынның және ведомствалардың салыстырып тексеру бойынша әдістемелік нұсқаулықтарын ББҚ әзірлеуші ұйым- дар немесе елге келетін ББҚ-ға жауапты негізгі министірлік қызметінің метрологиялық ұйымдары әзірлейді. Кез-келген деңгейдегі салыстырып тексеру нормативтік құжаттарына сәйкес келуі керек. Әзірлеу, үйлестіру, рәсімдеу, тіркеу және салыстырып тексеру бойынша ведомстволық әдістемелік нұсқаулықтарды басып шығару тәртібін министр- ліктер бекітеді. Салыстырып тексеру әдістері. жүктеу/скачать 2.41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|