Р. С. Касымова Әлеуметтік педагогтың ЖҰмыс технологиясы оқу құралы Алматы, 2020


Девиантты мінез-құлықтың жіктелуі



бет24/102
Дата26.12.2022
өлшемі3.67 Mb.
#467953
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   102
annotation177627

Девиантты мінез-құлықтың жіктелуі 
Классификация - бұл жалпы белгімен ерекшеленетін және оларды анықтайтын себептермен жүйелі түрде біріктірілген девиантты мінез-құлық типтері, көріністің типтік түрлері. (6 кестені қараңыз).

6-кесте. Л. М.Зюбина бойынша девиантты мінез-құлықтың жіктелуі





Көрінетін көріністер 

Эмоционалды 
Жағдайлары 

 Девиантты мінез-құлықтың мақсаттары 

Көрініс ерекшеліктері 

Мінез- құлыққа не себеп болуы 

Түзету топтары 

Тыңдамау 

Жеңіл күш салу 

Эмоционалды 
Дәрежесі 

Сұранысқа қарсылық 

Ерекшеліктер 
жасы 


Тентектік 

Орташа кернеу 

Артық энергияны босату 

Талаптарға қарсылық 

Ерекшеліктер 
жасы 


Сотқарлық 

Қимыл алаңдаушылық 

Қозғалтқыш мазасыздығын жою 

Кеңестерге тұрақты қарсылық 

Ерекшеліктер 
жасы 



Мазасыздық 

Іске асыру талабы 

Өзін дұрыс ұстауды саналы түрде қаламау 

Қиындықтарға  
бейімделу 

Девиантты 
Мінез- құлық 


Жеңіл алаңдаушылық 

 Жетілуге ұмтылу  

Негізсіз қарсылық 

Эмоционалды стрессты жоғарылату 

Мазасыздық 


Орташа алаңдаушылық 

 Жетілуге ұмтылу 

өрескелдерге 
Кеңеске қарсы әрекет 

Эмоционалдық стрессты жоғарылату 

Қоғамға жат мінез-құлықтың мазасыздығы 


Жоғары алаңдаушылық 

Жетілуге ұмтылу 

Қасақана заңсыздық 

Алдыңғы білімнің қателігі 

Девиантты мінез-құлықтың әлеуметтілігі 

Өз еркі 

Депрессия 

Қиындықтардан қашу 

Өзін түсінгенін қаламау 

Өмірдің қиындықтары 

Қоғамға жат мінез-құлықтың депрессиялары 

Дөрекілік 

Депрессиядан 
айыру 

Қорғауды іздеу 

Өзін растайтын кедергілерді елемеу 

«Мен-олар» қарама қайшылығы 

Эмоцияналдық жағдайы 

тәртіпсіздік 

Ажырату 

Кек алу 

Нормаларды қасақана бұзу 

Қарама-қарсы сөйлеу 
«Мен олармын» 

Агрессивті   
мінез-құлық  

Агрессиялық 
Құқық 
Бұзушылықтар 

Көңілсіздік 

Деструктивті мінез- құлық 

Басқалардың құқықтарын өрескел бұзу 

Қарама-қайшылық 
“Мен - олар” 

Агрессивті мінез- құлық 

Әлеуметтік педагогика саласындағы теоретик С.А. Беличева девиантты мінез-құлықтың тағы бір жіктемесін ажыратады: 
Өзімшілдік бағыт. Материалдық, ақшалай, мүліктік пайда алу ниетімен байланысты құқық бұзушылықтар. Бұл ұрлау, ұрлық , алыпсатарлық, алаяқтық және т.б.; 
Агрессивті бағыт. Жеке адамға қарсы әрекеттер. Бұл қорлау, бұзақылық, ұрып-соғу, кісі өлтіру, зорлау т.б.; 
Әлеуметтік пассивті түрлері. Белсенді өмір салтынан бас тарту, азаматтық міндеттерден жалтару, жеке және әлеуметтік мәселелерді шешуге құлықсыздық. Бұл жұмыстан, оқудан, арсыздықтан, маскүнемдіктен, нашақорлықтан, нашақорлықтан, суицидтен және т.б. 
Халаганның авторлары, Кауфман девиантты мінез-құлықты жіктеуге синдромдардың (аномалиялардың) түрлерін енгізеді: 
Мінез-құлықтыңбұзылуы.( тыңдамау, тура мінез, менмендік, деструктивтілік, жауапсыздық, қызғаншақтық, ашу, беймазалық, шатасу) 
Тұлғаның бұзылуы  (өзін-өзі тану сезімі, дамыған өзін-өзі тану, қарым-қатынастан аулақ болу, мазасыздық, жылау). 
Жетілмегендік  (алаңдаушылық, жағымсыздық, енжарлық  жүйке күлкі және т.б.)
Ассоциалық тенденциялар  (жаман жолдастардың болуы,  қыдырымпаздық, қоғамға қарсы топтарға берілгендік).



Девиантты мінез- құлықтың формалары


Әлеуметтік педагогика саласындағы теоретик Ф.А. Мустаева девиантты мінез-құлық формаларын анықтаған.


Девиантты мінез-құлық формалары: 





Теоретик Ю.А Клейберг девианттық мәселелер бойынша девиантты мінез-құлықтың келесі түрлерін ұсынады: 
*агрессия; 
*аутоагрессия (суицидтік мінез-құлық); 
*психикалық белсенділіктің күйін тудыратын заттарды теріс пайдалану (маскүнемдік, анестезия, темекі шегу және т.б.); 
тамақтанудың бұзылуы (артық тамақтану, аштық) 
 *жыныстық мінез-құлықтың ауытқулары- ауытқулар және бұрмаланулар (соқыр сенім қиғаш алмасушылықты пір тұту, экспонатизм,  түр ауыстыру, педофилия, садомаохизм); 
*психологиялық әуестендірулердің жоғарылауы («корахолизм», құмар ойындар - ойынға тәуелділік, коллекция жинау, «денсаулық параноиясы», фанатизм - діни, спорттық, музыкалық және т.б.); 
*жоғары психопатологиялық қызығушылықтар («Философиялық интоксикация», клептомания - патологиялық ұрлық, дромомания. пиромания - патологиялық өртеу, трихотиломания - шашты тарту және т.б.; 
*Мінездемелік және патологомінездемелік реакциялар: босату, топтау, қарсылық және т.; 
азғындық және өнегесіздік; 
эстетикалық емес мінез-құлық. 
Зерттеуші Л.М. Зюбин девиантты мінез-құлықтың басқа да түрлерін қарастырады.6-сызба.




6-сызба.Девиантты мінез-құлықтың формалары




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   102




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет