ҚҰрамы (АҚсу өзені, балқаш көлі бассейні)

Шабақтық сүзгідегі ауланым бойынша Құрақсу көлдерінде сазан шабақтарының жағалау маңы суларында шоғырлануының орташа мәні 0,11 дана/м³ болып, оның аталмыш суалабтарындағы көбею процесінің жүріп жатқандығын көрсетеді (5-кесте).

Рай көліндегі қаракөз үйірінің орташа өлшемдегі балықтардың ұзындығы 16,7 см, салмағы 99 г болды. Аулаудың басым бөлігін 4-5 жастағы (69,5%) дарақтар құрады.

Қаракөз балықтарының жыныстық арақатынасы 1:4,3 болып, аналықтардың үлесіне тиді және барлық жастық топтарында да аналықтарының басымдылығымен сипатталды. Фультон бойынша қоңдылық коэффициенті 1,09-1,15 аралығында ауытқыды.

Қоқышкөлдегі зерттеу ауларында қаракөздің дене ұзындықтары 13-30 см және салмағы 35-600 г аралығында ауытқиды, орташа 19,6 см және 179 г болды. Зерттеу-аулауы көрсеткендей қаракөз үйірінің негізін 4-6 жастағы (81,3%) дарақтар құраған. Қоңдылық индексі бойынша 1,59-дан 2,27, орташа 2,08 тең болды.

Сарыкөлдегі қаракөз балығының дене ұзындығы 12-27 см, салмағы 35-379 г дейін ауытқыды, ал орташа 19,7 см және 169 г сәйкес болды. Зерттелген балықтардың негізін 5-7 жас аралығындағы дарақтар (81,3%) құраған. Қоңдылық индексі Фультон бойынша 1,93-3,31 дейін ауытқыса, орташа 2,00 тең болды (7-кесте).
Кесте 7 – Құрақсу көлдеріндегі қаракөздің негізгі биологиялық көрсеткіштері

Жастық қатары	Ұзындығы, см		Салмағы, г		Фультон бойынша қоңдылығы	N	Балық үлесі, %
	мин-макс	орташа	мин-макс	орташа
Баклан көлі
4	14,0-16,3	15,1	60-90	75	2,13	2	11,8
5	16,5-17,1	16,8	91-108	101	2,10	7	41,2
6	17,0-19,0	18,0	100-162	131	2,20	2	11,8
7	23,1-25,1	24,1	290-320	305	2,19	2	11,8
8	25,0-25,5	25,2	315-321	318	1,98	2	11,8
9	25,8-26,0	25,9	331-332	331	1,91	2	11,8
Жалпы	14,0-26,0	19,7	60-332	178	2,09	17	100
Рай көлі
2	12,0	12,0	30-36	33	1,91	2	1,9
3	12,0-14,0	13,3	34-58	46	1,95	11	10,5
4	14,0-17,0	15,5	52-98	73	1,93	38	36,2
5	14,5-19,0	16,9	56-156	99	1,99	35	33,3
6	19,0-21,5	20,2	138-202	170	2,07	11	10,5
7	20,0-23,0	21,5	154-252	195	1,94	7	6,7
8	25,0	25,0	322	322	2,06	1	1,0
Жалпы	12,0-25,0	16,7	30-322	99	1,97	105	100
Қоқышкөл
2	13,0	13,0	35	35	1,59	1	6,3
3	14,0	14,0	55	55	2,00	1	6,3
4	15,0-18,0	17,0	71-130	113	2,27	5	31,3
5	19,0-21,0	19,6	136-178	158	2,09	4	25,0
6	23,0-24,0	23,3	240-246	243	1,94	4	25,0
7	30,0	30,0	600	600	2,22	1	6,3
Жалпы	13,0-30,0	19,6	35-600	179	2,08	16	100
Сарыкөл
2	12,0-12,0	12,0	40-40	40	2,31	1	1,6
3	12,0-12,0	12,0	38-39	38	2,23	2	3,3
4	14,0-23,0	17,5	35-240	120	2,02	4	6,6
5	13,0-21,0	16,9	53-190	110	2,15	15	24,6
6	17,0-24,5	19,8	57-248	161	2,01	18	29,5
7	21,0-24,0	22,7	172-259	227	1,94	17	27,9
8	23,5-25,5	24,7	251-342	305	2,02	3	4,9
9	27,0-27,0	27,0	379-379	379	1,93	1	1,6
Жалпы	12,0-27,0	19,7	35-379	169	2,00	61	100,0

Жоғарыда келтірілген кестеден көріп отырғанымыздай Құрақсу көлдерінің барлығында дерлік қаракөз таралған, соның ішінде Рай көлі (105 дана) мен Сарыкөлде (61 дана) оның үлесі басым болған.

Шабақтық сүзгі талдаудың нәтижесінде құрақсу көлдерінде шоғырлануы 7,8 дана/м³ болатын каспий қаракөзі мен қоса осы тұқы тұқымдастарына жататын тағы бір түр амур шабағыда тіркелді және оның шоғырлану жиілігі 0,25 дана/м³ құрады (5–кесте).

Жайын. Баклан көлін зерттеу барысында жайындардың 4-6 және 13 жастық дарақтар анықталды. Үйірдің негізін 5-6 жастағы балықтар құрады. Анықталған балықтардың ұзындығы 44,0-99,1 см, салмағы 740-6600 г аралығында ауытқыды.

Рай көлінде жайынның 1 данасы ғана кездесті. Оның ұзындығы 40,0 см және салмағы 464 г, ал жасы 3 жас болды. Фультон бойынша қоңдылығы 0,73 тең болды.

Қоқышкөлде жайынның жалғыз данасы түсті, оның ұзындығы 65,0 см, салмағы 1900 г, жасы 7 жастық болды.

Сарыкөлде жайынның 7-8 жастық 3 данасы ауланды. Орташа өлшемдері ұзынғы 68,8 см, салмағы 2825 г, Фультон бойынша қоңдылығы 0,86 тең (8-кесте).

Рай көлінен ұсталған көксеркелердің дарақтары 2-6 жасқа дейін аралықта болды. Зерттелген балықтардың ұзындығы 20,0-43,0 см, салмағы 92-890 г аралығында ауытқыды. Көксеркелердің қоңдылығы 1,09-1,15, орташа 1,10.

Қоқышкөлде зерттелген көксеркенің жасының шегі – 7 жас, денесінің ұзындығы 39,5 см және салмағы 802 г.

Сарыкөлде ғылыми-зерттеу ауларында көксеркенің 15 данасы тіркелді. Жастық қатарын 2-7 жас аралығындағы дарақтар құрады. Көксерке үйірінің жастық шегін 7 жастағы ұзындығы 51,5 см және салмағы 1640 г дарақ құрады. Қоңдылық коэффициенті 0,90-нан 1,18 аралығында, ал орташа 1,08 болды (9-кесте). Құрақсу көлдері бойынша дерматофибросаркомамен ауырған көксеркелер тіркелмеді.