Құрастырушылар: в.ғ. к., доцент Н. Т. Абулкасымова Зоология кафедрасының меңгерушісі, б.ғ. д.,проф. Н. М

D) 1 мл. судағы микроорганизмнің саны.

E) 1 мл. ет-пептонды сорпадағы микроорганизмнің саны.
$$$ 109

Пастердің жетістіктеріне мыналар жатады:

A) Микроскоп көмегімен микроорганизмдерді бақылау және жинақтау.

B) Қарапайымдар мен бактериялардың таза культурасын бөліп алу.

C) Өздігінен көбею теориясын жоққа шығару тәжірибесі.

D) Ауру микроорганизмдер көмегімен шақырылу теориясы.

E) Клеткалық теорияны ашу.
$$$ 110

Май қышқылы ашуының биохимиялық табиғатын қай ғалым белгіледі:

A) Пастер.

B) Мечников.

C) Листер.

D) Флеминг.

E) Виноградский.
$$$ 111

Бактериялардың қайсысына ирек пішін тән:

A) Сарциналар.

B) Стрептобациллалар.

C) Цианобактериялар.

D) Стафилококкалар.

E) Спирохеталар.
$$$ 112

Туберкулез қоздырғышын ашқан ғалым:

A) Пастер.

B) Ценковский.

C) Кох.

D) Либих.

«Стафилококк» терминінің мағынасы:

A) Таяқша тәрізді тізбектелген клеткалар.

B) Жүзім тәрізді шоғырланған клеткалар.

C) Пакет, куб тәрізді жиналған клеткалар.

D) Бір тізбекке жиналған ирек клеткалар.

E) Шар пішіндес тізбектелген клеткалар.
$$$ 114

Bacillus subtilis бактериясының сипаттамасы:

A) Грам –оң.

B) Грам –теріс.

C) Паразитті.

D) Қышқылға төзімді.

E) Анилинді бояумен боялмайды.
$$$ 115

Топырақтан анаэробты азотты фиксаторды кім бөліп алды:

A) Бейеринк.

B) Пастер.

C) Виноградский.

D) Воронин.

E) Омелянский.
$$$ 116

Прокариоттардың рибосомасы:

A) 80 S.

B) 70 S.

D) 50 S.

Прокариоттарда клетка қабырғасы жоқ түрі қайсысы:

A) Риккетсиялар.

B) Хламидилер.

C) Ішек таяқшасы.

D) Микоплазмалар.

E) Картоп таяқшасы.
$$$ 118

Мына әдістердің қайсысы суық зарарсыздандыруға жатады:

A) Сүзу арқылы зарарсыздандыру.

B) Бөлшектеп зарарсыздандыру.

C) Автоклав көмегімен.

D) Құрғақ ыстықпен зарарсыздандыру.

E) Қайнату.
$$$ 119

«Дезинсекция» термині бұл нені жою:

A) Шыбындарды.

B) Тышқандарды.

C) Бактерияларды.

D) Құстарды.

E) Вирустарды.
$$$ 120

Эндоспораның 7-стадиясының қалыптасуына тән:

A) ЦПМ инвагинациясы.

B) Спора жамылғышының қалыптасуы.

C) Аналық клетканың өруі.

D) Проспораның қалыптасуы.

E) Кортекстің қалыптасуы.
$$$ 121

Күкірт және темір бактерияларын зерттеп ашқан кім:

A) Омелянский.

B) Шапошников.

C) Ценковский.

D) Виноградский.

E) Ивановский.
$$$ 122

Организмдердің арасында бір-бірінің өсуін, тежеуін қалай атайды:

A) Паразитизм.

B) Антагонизм.

C) Мутуализм.

D) Симбиоз.

E) Анаэробиоз.
$$$ 123

Прокариоттардың клеткаларындағы жіпшелерінің құрамында қай белок:

A) Муреин.

B) Пилин.

C) Флагеллин.

D) Тубулин.

E) Пептидогликан.
$$$ 124

Табиғи қоректік ортаға жатпайтындар:

A) ЕПБ.

B) ЕПА.

D) Сүт.

Дифференциалды-диагностикалық ортаны қолданады:

A) Микроорганизмдерді тіршілік ортасынан бөліп алуға.

B) Микроорганизмдердің бір түрінен екінші түрін айыру үшін:

C) Қорек алмасуды жинақтау үшін.

D) Колонияны сипаттау үшін.

E) Микроорганизмдердің санын анықтау үшін.
$$$ 126

Микроорганизмдердің шынжыр тәрізді орналасуы тән:

A) Стафилококктарға.

B) Стрептококктарға.

C) Сарциналарға.

D) Спириллаларға.

E) Тетракоккаларға.
$$$ 127

Джениердің негізгі қосқан үлесі:

A) Сәулелі микроскопты дамыту.

B) Электронды микроскопты дамыту.

C) Шешекке қарсы иммунизациялау.

D) Құтыруға қарсы иммунизациялау.

E) Сіреспеге қарсы иммунизациялау.
$$$ 128

Мына микроорганизмдер эукариоттарға жатады:

A) Сальмонеллалар.

B) Шигеллалар.

C) Ашытқылар.

D) Пастереллалар.

E) Ішек таяқшалары.
$$$ 129

Сүт қышқылы бактерияларын қай ғалым ашты:

A) Омелянский.

B) Виноградский.

C) Пастер.

D) Флеминг.

E) Ценковский.
$$$ 130

Таяқша тәрізді пішінді бактерияларға жататындар:

A) Картоп таяқшасы.

B) Коккалар.

C) Сарциналар.

D) Вибриондар.

E) Стрептококкалар.
$$$ 131

Сібір жарасы қоздырғышының спорасы қандай температурада дамиды:

A) 12⁰ С-тан төмен емес және 42⁰ С-тан жоғары емес.

B) 10⁰ С-тан төмен емес және 45⁰ С-тан жоғары емес.

C) -12⁰ С-тан төмен емес және -45⁰ С-тан жоғары емес.

D) 0⁰ С-тан төмен емес және 20⁰ С-тан жоғары емес.

E) 5⁰ С-тан төмен емес және 50⁰ С-тан жоғары емес.
$$$ 132

Талшықты өсімдіктерді алғаш өңдеуде пайдаланады:

A) Сүт қышқылы бактериялары.

B) Ашытқылар.

C) Пропион қышқылы бактериялары.

D) Май қышқылы бактериялар.

E) Аспергилдер.
$$$ 133

Кохтың негізгі қосқан үлесі:

A) Сәулелі микроскопты дамыту.

B) Туберкулез қоздырғышын ашуы.

C) Тұмауға қарсы иммунизациялау.

D) Құтыруға қарсы иммунизациялау.

E) Сібір жарасына қарсы иммунизациялау.
$$$ 134

Аммиактың азот қышқылына дейін тотығуы қалай аталады:

A) Минерализация.

B) Аммонификация.

C) Денитрификация.

D) Нитрификация.

E) Азотификация.
$$$ 135

Бірінші микроорганизмдерді сипаттаған кім:

A) Левенгук.

B) Бейеринк.

C) Пастер.

D) Флеминг.

E) Клюйвер.
$$$ 136

Типтік емес (гетероферментативті) сүт қышқылы ашуды шақырады:

A) Стрептококкус лактус.

B) Лактобактериум ацидофилиум.

C) Лактобактериум плантарум.

D) Бактериум лактис аэрогенес.

E) Лактобактериум лактис.
$$$ 137

Көп клеткалы пішінді бактерия – бұл:

A) Спириллалар.

B) Коккалар.

C) Ашытқылар.

D) Цианобактериялар.

E) Тороидтар.
$$$ 138

Rhizobium туысына жататын түйнек бактериялардың таза культурасын бірінші кім бөліп алды:

A) С. Виноградский.

B) М. Бейеринк.

C) В. Шапошников.

D) В. Омелянский.

E) Д. Ивановский.
$$$ 139

Микроорганизмдердің үздіксіз өсуі үшін пайдаланады:

A) Қоректік ортасы бар Петри тостағаншасы.

B) Хемостат.

C) Центрифуга.

D) ЕПА бар бағана.

E) Автоклав.
$$$ 140

Аталған бактериялардың қайсысы спора түзеді:

A) Стрептококкалар.

B) Вибриондар.

C) Шөп таяқшасы.

D) Сарциналар.

E) Стафилококкалар.
$$$ 141

Цитоплазмалық мембрананың белгілі бір бөліндісі:

A) Тилакоид.

B) Рибосома.

C) Ламелла.

D) Мезосома.

E) Везикула.
$$$ 142

ЦПМ-мен қоршалған клетка құрамын қалай атайды:

A) Цитозоль.

B) Цитоплазма.

C) Құрылымды элементтер.

D) Нуклеоид.

E) Везикула.
$$$ 143

Көмір қышқылынан клетканың барлық компоненттерін синтездей алатын организмді атаңыз:

A) Гетеротрофтар.

B) Хемотрофтар.

C) Автотрофтар.

D) Олиготрофтар.

E) Паразиттер.
$$$ 144

Өсіп-өнуі үшін ауаны қажет ететін бактерияларды қалай атайды:

A) Облигатты аэробтар.

B) Облигатты анаэробтар.

C) Факультативті анаэробтар.

D) Факультативті аэробтар.

E) Аэротолерантты анаэробтар.
$$$ 145

Генетикалық материалды бір бактериялық клеткадан екіншісіне фагтар көмегімен көшіруді атаңыз:

A) Трансформация.

B) Трансдукция.

C) Конъюгация.

D) Мутация.

E) Трансверсия.
$$$ 146

Тек қана клетка цитоплазмасында көбеетін – бұл:

A) Хламидилер.

B) Риккетсиялар.

C) Сальмонеллалар.

D) Коринебактериялар.

E) Микоплазмалар.
$$$ 147

Екі әртүрлі организмдердің бірігіп өмір сүруін қалай атайды:

A) Симбиоз.

B) Мутуализм.

C) Синергизм.

D) Эктосимбиоз.

E) Эндосимбиоз.
$$$ 148

Сіреспе қоздырғышының спорасы қалай орналасқан:

A) Ортасында.

B) Эксцентральды.

C) Терминальды.

D) Субтерминальды.

E) Экспоненциальды.
$$$ 149

Тіршілік ету циклінде екінші организмге зиянды әсер етуін қалай атайды:

A) Антагонизм.

B) Паразитизм.

C) Нейтрализм.

D) Комменсализм.

E) Симбиоз.
$$$ 150

Түр ішінен шықпайтын өзіндік өзгеріс қасиеті бұл:

A) Адаптация.

B) Мутация.

C) Модификация.

D) Ауксотрофия.

E) Рекомбинация.
$$$ 151

Қай бактерияда клетка қабырғасы жоқ:

A) Ішек таяқшасы.

B) Шөп таяқшасы.

C) Бруцеллалар.

D) Микоплазмалар.

E) Картоп таяқшасы.
$$$ 152

Органикалық азоттың минералдыға айналуын қалай атайды:

A) Аммонификация.

B) Нитрификация.

C) Денитрификация.

D) Аммиактың тотығуы.

E) Минерализация.
$$$ 153

Қай ғалым бөлшектеп зарарсыздандыруды еңгізді:

A) Пастер.

B) Кох.

D) Шапошников.

E) Листер.
$$$ 154

Прокариоттарда цитоплазмалық мембрана келесі функцияларды орындайды:

A) Метаболиттердің тасымалдануын реттейді.

B) Нуклеоид ДНК-ның репликациясына қатысады.

C) Нуклеоидтың бөлінуіне қатысады.

D) Кейбір бактерияларда спора түзуге қатысады.

E) Ядроның бөлінуіне қатысады.
$$$ 155

Көбею кезінде белгілі даму циклінен өтеді, ол:

A) Актиномицеттер.

B) Спирохеталар.

C) Микоплазмалар.

D) Хламидилер.

E) Рикеттсиялар.
$$$ 156

Туберкулез қоздырғышы қалай аталады:

A) Coli-aerogenes тобы.

B) Esherichia coli.

C) Mycobacterium tuberculosis.

D) Brucella.

E) Pasteurella.
$$$ 157

«Пастерлеу» мына ұғымды білдіреді:

A) Барлық тірі организмдерден тазарту.

B) Спора түзуші микроорганизмді ғана жою.

C) Микроорганизмдердің өсуін тежеу.

D) Патогенді микроорганизмдердің барлық вегетативті түрін жою.

E) Ауру таратуға қабілеті жоқ деңгейге дейін микроб флорасын азайту.
$$$ 158

Микроорганизмдердің өсуін көруге болмайды:

A) Микроскопта.

B) Экранда.

C) Түсірілген фотосуреттерде.

D) Боялған препараттарда.

E) Жәй көзбен.
$$$ 159

Қай фазада клетканың қарқынды көбеюін көруге болады:

A) Стационарлық фазаның аяғында.

B) Көбеюдің тоқтау фазасында.

C) Логарифмдік (экспоненциалды) фазада.

D) Стационарлық фазада.

E) Қырылу фазасында.
$$$ 160

Топырақтың санитарлық жағдайына негізінен мән беру керек:

A) Цитробактерияларға.

B) Клостридиум перфрингенс.

C) Ішек таяқшасы.

D) Фенальды стрептококкалар.

E) Шигеллалар.
$$$ 161

Амфитрихтердің талшықтары қалай орналасқан:

A) Бір ұшында бір ғана талшық.

B) Екі ұшында бір-бірден талшық.

C) Бір ұшында екі немесе бірнеше талшық.

D) Талшық клетка бойымен орналасқан.

E) Талшығы жоқ.
$$$ 162

Өлекседен дайын органикалық қосылыстарды алатын бактерияларды қалай атайды:

A) Автотрофтар.

B) Аминоавтотрофтар.

C) Сапрофиттер.

D) Паразиттер.

E) Азотобактериялар.
$$$ 163

Гексозаның пирожүзім қышқылына дейін ыдырау циклін қалай атайды:

A) Плазмолиз.

B) Тургор.

C) Гликолиз.

D) Ашу.

Қандай мақсатта микроорганизмдердің таза культурасы қажет емес:

A) Түрлік қасиетін анықтау үшін.

B) Типтік қасиетін анықтау үшін.

C) Антибиотик алу үшін.

D) Вакцина алу үшін.

E) Морфологиясын анықтау үшін.
$$$ 165

Пропион қышқылы ашуының қоздырғышы қай бактерия:

A) Bact. putrificus.

B) Bact. acidi propionici.

C) Bact. aerogenes.

D) Bact. coli.

E) Bact. lactis.
$$$ 166

Еркін тіршілік ететін азот фиксирлейтін бактерияларға жатады:

A) Түйнек бактериялар.

B) Ашытқылар.

C) Актиномицеттер.

D) Аспергилдер.

E) Пеницилдер.
$$$ 167

Метаболизмде олар үшін көмірсу көзі болып органикалық қосылыстар саналады:

A) Автотрофтар.

B) Гетеротрофтар.

C) Хемотрофтар.

D) Аминоавтотрофтар.

E) Сапрофиттер.
$$$ 168

Бір қоректену тәсілінен басқа түріне өтетін немесе бір мезгілде екі көмірсу көзін пайдаланатын организмдерді (СО₂ + органикалық заттар) атаңыз:

A) Литотрофтар.

B) Фотолитоавтотрофтар.

C) Миксотрофтар.

D) Фототрофтар.

E) Хемотрофтар.
$$$ 169

Топырақтың қай қабатында микроорганизмдер саны өте көп кездеседі:

A) Беткі қабатта 0-5 см.

B) Жоғарғы қабатта 5-15 см тереңдікте.

C) Жоғарғы қабатта 10-30 см терңдікте.

D) Ортаңғы қабатта 20-35 см тереңдікте.

E) Төмеңгі қабатта 1-1,5 м тереңдікте.
$$$ 170

Бактериялар мына патшалыққа жатады:

A) Протиста.

B) Жануарлар.

C) Өсімдіктер.

D) Насекомдар.

E) Фунги.
$$$ 171

Бір ұшында екеу немесе одан көп талшығы бар таяқша тәрізді бактериялар:

A) Тороид.

B) Амфитрих.

C) Лофотрих.

D) Вибрион.

E) Перитрих.
$$$ 172

Клеткалардың шынжыр тәрізді шоғырлануы:

A) Сарциналар.

B) Стрептококкалар.

C) Стафилококктар.

D) Диплококктар.

E) Тетракокктар.
$$$ 173

Мына микроорганизмдер эукариоттарға жатады:

A) Сальмонеллалар.

B) Цианобактериялар.

C) Бактериоспориндер.

D) Қара-қошқылдар.

E) Фунгицидтер.
$$$ 174

Микроорганизмдердің бәсекелестік ара қатынасы, бұл:

A) Метабиоз.

B) Комменсализм.

C) Антагонизм.

D) Синергизм.

E) Сателлизм.
$$$ 175

Қырыққабат пен қиярдың тұздығынан оңай бөліп алуға болады:

A) Ацидофилді лактобактерия.

B) Лактобактериум булгарикум.

C) Лактобактериум казеи.

D) Термобактериум цереале.

E) Бактериум кукумерис ферментати.
$$$ 176

Қайсысы перитрих:

A) Талшықтары жоқ.

B) Бір талшығы бар.

C) Екі ұшінда екі талшықтан.

D) Бір жақ ұшында 2 талшық немесе одан көп.

E) Жан-жағында көп талшықтар.
$$$ 177

Клетчатканың ашуын шақыратын микроорганизмдерді ашқан ғалым:

A) Виноградский.

B) Омелянский.

C) Ивановский.

D) Шапошников.

E) Ценковский.
$$$ 178

Бактерияларды дифференциялды бояуды қай ғалым ұсынды:

A) Кох.

B) Грам.

D) Циль-Нильсон.

E) Гутштейн.
$$$ 179

Сібір жарасы қоздырғышының спорасы қалай орналасқан:

A) Ортасында.

B) Эксцентральды.

C) Полярлы.

D) Эксполярлы.

E) Терминальды.
$$$ 180

Бөлшектенген зарарсыздандыру, температураның әсерінен бүлінген қоректік ортаны зарарсыздандыруға қолданылады:

A) 100⁰ С жоғары.

B) 110⁰ С жоғары.

C) 120⁰ С жоғары.

D) 90⁰ С төмен.

E) 80⁰ С төмен.
$$$ 181

Тармақталған бактерияларға жататындар:

A) Нағыз актиномицеттер.

B) Нокардиялар.

C) Микобактериялар.

D) Коринетәрізді бактериялар.

E) Сүт қышқылы бактериялар.
$$$ 182

Микроорганизмдерді Грам әдісімен бояуда қолданады:

A) Бейтарап қызыл.

B) Генцианфиолет.

C) Метилен көгі.

D) Судан Ш

E) Гематоксин.
$$$ 183

Антибиотиктерді табиғатта өндіреді:

A) Стафилококктар.

B) Микроскопиялық саңырауқұлақтар.

C) Вирустар.

D) Вибриондар.

E) Хламидилер.
$$$ 184

Микробиология лабораториясында зерттелінбейтін объектілерін атаңыз:

A) Бактериялар.

B) Өлі организмдердің тканьдері мен клеткалары.

C) Су.

D) Топырақ.

Тырысқақ қоздырғышын атаңыз:

A) Вирион.

B) Вибрион.

C) Вирус.

D) Сальмонелла.

E) Микоплазма.
$$$ 186

Мына топтың ішінде қайсысы шар тәрізді пішіндегі бактерияға жатқызамыз:

A) Бациллалар.

B) Сальмонеллалар.

C) Эшерихилер.

D) Коккалар.

E) Вибриондар.
$$$ 187

Көк-жасыл балдырлардың басқаша атауы:

A) Бактерициндер.

B) Цианобактериялар.

C) Бактериоспориндер.

D) Қара-қошқылдар.

E) Фунгицидтер.
$$$ 188

Бактериялық клетканың негізгі компонентін атаңыз:

A) Шырышты қабат.

B) Гольджи аппараты.

C) Микрокапсула.

D) Талшықтар.

E) Цитоплазмалық мембрана.
$$$ 189

Бактерия клеткасының күрт сусыздануы:

A) Тургор дейді.

B) Плазмолиз дейді.

C) Лизис дейді.

D) Цитоплазма құрылымының бұзылуы.

E) Бактерия клеткасының функциясының бұзылуы.
$$$ 190

«Сарцина» термині мынаны белгілейді:

A) Таяқша тәрізді тізбектелген клеткалар.

B) Жүзім тәрізді шоғырланған клеткалар.

C) Пакет, куб тәрізді жиналған клеткалар.

D) Бір тізбекке жиналған ирек клеткалар.

E) Шар пішіндес тізбектелген клеткалар.
$$$ 191

Ауада оттегі жоқ жерде ғана тіршілік ететін микроорганизмдерді қалай атайды:

A) Аэрофилдер.

B) Аэробтар.

C) Анаэробтар.

D) Факультативті аэробтар.

E) Хлорофилдер.
$$$ 192

Нитраттың молекулалық азотқа дейін тотықсыздануы деп:

A) Нитрификация.

B) Денитрификация.

C) Аммонификация.

D) Минерализация.

E) Азотификация.
$$$ 193

-10+10⁰ С жақсы өсетін бактерия түрін атаңыз:

A) Психрофилдер.

B) Мезофилдер.

C) Термофилдер.

D) Аэробтар.

E) Факультативтер.
$$$ 194

Барлық клетка турлеріне тән негізгі элементтерді атаңыз:

A) Клетка қабырғасы.

B) Цитоплазмалық мембрана.

C) Гольджи аппараты.

D) Мезосома.

E) Рибосома.
$$$ 195

Риккетсиялар қандай аралық орын алады:

A) Бактериялар мен жоғарғы сатыдағы саңырауқұлақтар.

B) Саңырауқұлақтар мен қыналар.

C) Бактериялар мен зең саңырауқұлақтары.

D) Жоғарғы сатыдағы саңырауқұлақтар мен мүктер.

E) Бактериялар мен вирустар.
$$$ 196

Қандай прокариоттарға жарық энергия көзі болып табылады:

A) Фототрофтар.

B) Хемотрофтар.

C) Хемоорганотрофтар.

D) Хемолитотрофтар.

E) Хемолитогетеротрофтар.
$$$ 197

Сібір жарасы қоздырғышының спорасы қанша уақыт қайнатқанға шыдайды:

A) 20 мин.

B) 15 мин.

C) 1 сағат.

D) 1,5 сағат.

E) 10 мин.
$$$ 198

Микробтарды тыныс алу түріне қарай бөледі:

A) Автотрофтар.

B) Сапрофиттер.

C) Анаэробтар.

D) Гетеротрофтар.

E) Хемотрофтар.

$$$ 199

A) В. Омелянский және Е. Мишустин.

B) Л. Зильбер және В. Тимаков.

C) З. Ермольева және А. Смородинцев.

D) Н. Гамалея және Б. Первушин.

E) Е. Марциновский және П. Кашкин.

$$$ 200

A) Пектиназа.

B) Мальтоза.

C) Амилаза.

D) Лактаза.

E) Эстраза.