Реферат Тақырыбы : Қазақстандағы термиттер, көктемдіктер, уховеткалар, шөпжегіштер Тексерген : Қуанышбаева М. Г
жүктеу/скачать 29.04 Kb.
|
| Көктемдікер - ертедегі торқанаттылар отрядының өкілдері. Бұл насекомдар көктемде өте көп кезедеседі. Аты осыған байланысты қойылған. Қазіргі уақытта 3833 түрі сипатталып, анықталған. Оның ішінде 120 түрі тірі қазба – байлықтар қатарына жатады. Байкал аймағында көктемдіктердің 7 тұқымдасқа жататын, 50 түрі табылған. Дернәсілдерінің түсі қоңыр – сары немесе қоңыр – сұр. Олардың денесі ірі немесе кейде орташа болып келеді. Қатты денелі, тез жүгіретін насекомдар қатарына жатады. Ересек насеокмдары қоңыр түсті болып келеді. 2 жұп торлы қанаттары бар, жиналғанда құрсақ бөлігіне жиналады. Артқы қанаттары алдыңғы қанаттарға қарағанда қатты және нығыздалған. Бас бөлігі үлкен, көп буынды жіп тәрізді мұртшалары болады. Аяқтарының табандары 3 буынды, жүгіруге бейімделген. Құрсақ бөлімі 10 бунақты, церкілері болады.
Жұмыртқаларын көктемдіктер біраз уақыт өзінің құрсағында ұстап жүреді. Судың беткі қабаттында ұшып, құрсағын аз уақытқа таза және ағынды суға салады. Осы уақытта жұмыртқалары бір – бірінен ажырап, тастардың арасына түседі. Жұмыртқалар домалақ, эллипс немесе құмыра тәрізді болады. Дернәсілдері пішінімен ересек насекомдарға ұқсас болып келеді, бірақ қанаттары жоқ және жыныс мүшелері дамымаған. Дернәсілдері жыртқыш, жақ қармалауыштары жақсы жетілген. Ұсақ насекомдарды, олардың дернәсілдерімен қоректенеді. Ұсақ түрлері судағы балдырлармен қоректенеді. Тыныс алуы трахеялық желбезектері арқылы іске асады. Дернәсілдерінің аяқтары ұзын, аздаған түкті болады. Көктемдіктердің толық даму кезеңі, яғни генерациясы 1 жыл. Солтүстік аймақтағы түрлерінде 2 – 4 жылға дейін созылуы мүмкін. Нимфа түрінде қыстайды, дернәсіл кезінде бірнеше рет түлейді. Мысалы, үлкен көктемдіктің ұзындығы 24 мм, ол 22 рет түлейді. Кавказ, Қырым жерлерінде Қара Көктемдік (Capnia nigra) кездеседі. Ресейде 150 – ге жуық түрі белгілі. Жақында ғана Оңтүстік Америкада жаңа көктемдік түрлері табылды. Ол – Megandiperla. Жұмыртқалары мен дернәсілдері суда мекен етеді. Тау етегіндегі тастардың арасында көктемдіктердің үлкен түрлері кездеседі. Денесінің түсі тас түсіне ұқсас болғандықтан, тастардың бетінде көптеп кездестіруге болады. жүктеу/скачать 29.04 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|