Кәсіпорындардың экономикадағы рөлі
Қазіргі заманғы экономикадағы кәсіпорыншикізат, материалдар, тораптар, бөлшектер, бөлшектер сатып алатын ресурстардың негізгітұтынушысы болады. Кәсіпорынныңэкономикадағы рөлін анықтайтын тағы бірфункциясы - сол нарықта тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді жеткізуші болыптабылады.
Кез-келген коммерциялық кәсіпорынның бастымақсаты - пайда табу. Ол үшін әлеуметтікқажеттілікті анықтап, оны қанағаттандыру жолынтауып, тұтынушыларға осы міндетті орындайалатын өнімді ұсыну қажет. Өнімдерді өндіруменжәне сатумен айналысатын кәсіпорындарнарықтағы белгілі бір үлесті жаулап алуға жәнесақтауға, кірістілікті арттыруға, шығындардыоңтайландыруға және олардың іскери беделінқалыптастыруға қамқорлық жасауы керек. Кәсіптіжүргізудің батыстық модельдері кәсіпорындакоммерциялық ұйымның құрылуы мен өмірсүруінің мағынасын анықтайтын арнайы миссия бар деп болжайды. Кәсіпорынның философиясы, әдетте, құндылығы мен сөзсіз пайдалылығы бар нәрсені дүниеге әкелу болып табылады.
Кәсіпорын түрлері
1:Аралас кәсіпорын
2:Бірлескен кәсіпорын
3:Венчурлық кәсіпорын
4:Муниципаллық кәсіпорын
5:Унитарлық кәсіпорын
6:Ұжымдық кәсіпорын
Аралас кәсіпорын– меншік нысандары алуан түрлі кәсіпорын, оның қызметі бірлескен қызметті жүзеге асырушы серіктестердің үлеспұлдық жарналарынанегізделген. Ауыл шаруашылығы кәсіпорыны – меншігінде немесе шаруашылықтың қарамағында жер, сондай-ақ, басқа да мүлік бар және өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы өнімін өндіруші, ауыл шаруашылығы өндірісіне қызмет көрсетуші заңды тұлға. Ауыл шаруашылығында шаруашылықты жүргізу нысандары – акционерлік қоғамдар, түрлі тұрпаттағы серіктестіктер, кооперативтері, ұжымдық шаруашылықтар, кеңшарлар, өнеркәсіптің, көлік, басқа да кәсіпорындар мен ұйымдардың шаруашылықаралық, қосалқы шаруашылықтары, ғылыми-зерттеу мекемелері мен ұйымдары, т.б.
Бірлескен кәсіпорын – екі не одан көп елдің заңды тұлға құқықтары бар құрылтайшыларының (фирмаларының, компанияларының, т.б.) мүлкін біріктіру негізінде құрылған кәсіпорын. Олардың нақты нысандары: өндірістік кәсіпорындар, сауда фирмалары, енгізбелік, сервистік және басқа ұйымдар. Ынтымақтастықтың мұндай нысандары ел экономикасына шет ел капиталын тартуға, қолда бар резервтерді тезірек пайдалануға, қажетті өнімді шығаруды ұлғайтуға мүмкіндік береді, білімді, еңбек пен өндірісті ұйымдастыру тәжірибесін, басқару стилімен әдістерін алмасуға, нарықтық қатынастар мен сыртқы рынокты игеруге жәрдемдеседі. Оның жарғылық қоры серіктестердің салымы есебінен құралып, шаруашылық қызметтен алынған пайда есебінен, қажет болған жағдайда қосымша салым немесе қарыз қаражаты есебінен толықтырылуы мүмкін. Бірлескен кәсіпорынның бас директоры (басқарма төрағасы) құрылтайшы мемлекеттің азаматы, не шет ел азаматы болуы мүмкін. Қызметкерлерді жалдау, жұмысқа алу, жұмыстан шығару, еңбек ақы төлеу мәселелерін кәсіпорынның өзі шешеді. Оның әкімшілік кәсіподақпен ұжымдық шарт жасасуға міндетті.
Достарыңызбен бөлісу: |