Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 5.34 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- МАТЕМАТИКАДА ВЕКТОРЛЫҚ ҼДІСТІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ Сабитбекова Г.
- Қойбағар Г.Ж.
- Аннотация
- Summary.
| Литература
1. Государственная программа развития образования в Республике Казахстан на 2011- 2020 годы. [Электронный ресурс].-/ http://ortalyk.Kazakstan/ 2. Жилбаев Ж. Об особенностях образовательного процесса в общеобразовательных школах Республики Казахстан в 2016-2017 учебном году [Электронный ресурс]. 3. Кисабекова М.Е. Обновление содержания среднего образования в Республике Казахстан: первые шаги. [Электронный ресурс].-/ http://pedgazeta.ru/ МАТЕМАТИКАДА ВЕКТОРЛЫҚ ҼДІСТІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ Сабитбекова Г. Аға оқытушы, магистр, физика және математика кафедрасы Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты Қазақстан, Арқалық Қойбағар Г.Ж. «Математика» мамандығының 4-курс студенті Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты Қазақстан, Арқалық Аннотация: В данной статье мы расмотрим применение векторов для решения различных геометрических задач, вспомним и докажем некоторые геометрические факты. Ключевые слова: векторные методы, коллинеарный вектор, скалярный вектор. Summary. In this article, we will examine the application of vectors to solve various geometric problems, recall and prove some geometric facts. Keywords: vector methods, collinear vector, scalar vector. XVIII-XX ғасырларда геометрияда жаңа әдістер пайда болды. Оларға жататындар: координаталық әдіс, геометриялық тҥрлендірулер әдісі, векторлық әдіс. Соның ішінде векторлық әдіс қазіргі уақытта зор табыспен қолданылып отыр. Сондықтан ғылыми жҧмысымның негізгі мақсаты – векторлардың қолданылуы болып табылады. Ғылыми жҧмыста негізгі қамтылған мәселелер де осы вектордың физикалық және геометриялық қолданысы мен оның ӛмірдегі маңызы және тарихына шолу жасау болып табылады. 251 Векторларды пайдаланып геометриялық, алгебралық және физикалық есептерді және геометриялық теоремаларды векторлық әдіспен шығаруға болады. Вектордың мектеп геометриясына енгеніне кӛп уақыт болып қалды. Жаратылыстану-математика бағытында білім беретін мектептер бағдарламасында да векторларға кӛп уақыт бӛледі. Вектор ҧғымы– қазіргі заман ҧғымдарының негізгі ҧғымы. Қазіргі математиканың негізгі әдістерінің бірі болып табылатын, техника ғылымдарында қуатты қҧрал болып табылатын векторлық әдісті меңгереміз. Векторлар техника ғылымдарының қауырт дамуына байланысты XVIII ғасырда бастау алып, XIX ғасырдың жартысында есептеудің талапқа сай жаңа тҥрін іздестіру барысында дҥниеге келді. Векторлық есептеулердің жасы «жас» болғанымен бастау кӛзі сонау ерте заман данышпаны Аристотельдің «Механикалық проблемалар» атты еңбегінде кездеседі. Аристотель бҧл еңбегінде бір нҥктеге тҥсірілген және ӛзара бҧрыш жасай бағытталған екі кҥштің әсерінен жҥрген жолын табуды екінші мәселе етіп қойды. XVIII ғасырда Аристотельдің «қозғалыстар параллелограмы» қайтадан жандана тҥсті. Галилео Галилей кҥш және оның денені қозғайтын қҧраушысының арасындағы метрикалық байланысты зерттеді. Оның еңбектеріне қарап, Галилейдің тең әсерлі кҥш, қорытқы жылдамдық ҧғымдарына ӛте жақын, қапталдас келгенін кӛруге болады. Ағылшын математигі, әрі физигі Исаак Ньютон қозғалыстарды жасауға алғаш рет «параллелограмм ережесін» пайдаланады. Механикадағы векторлық алгебраның негізін қалаушы Джон Валлис механикадағы геометриялық аппарат жасауға жаңа қадам жасады. Ол екі ҥш кҥштің әсерлі және қорытқы жылдамдығын анықтауға колданылатын «параллелограмм ережесін» берді. Кҥштерді, жылдамдықтарды қосу, жіктеу, векторларды санға кӛбейту амалдарын алғаш рет берген де осы адам. Сонымен векторлық алгебраның негізін қалаған оқымысты – Джон Валлис. Дәл осы бағытта аса табысты еңбек еткен Л.Карно. Ол «қозғалыстың геометриялық теориясын» жасау мәселесін кӛтеру және қазір пайдаланып отырған векторлық есептеудің символдық аппаратын жасап шықты. Векторлар қолдануларға ӛте бай. Бірақ ең алдымен вектор дегеніміз не? Вектор дегеніміз – ӛлшемімен ғана емес, бағытымен де сипатталатын және геометриялық қосу ережесіне бағынатын шамаларды айтамыз. Вектор геометрияда кӛптеп қолданылады. Вектор ҧғымының геометрияда қолданылуы кейбір кҥрделі геометриялық ҧғымдарды ықшамды айтуға, геометриялық есептерді шығарудың ерекше бір әдісін табуға мҥмкіндік берді. Векторлық әдістің геометрияда қолданылуын екі топқа бӛлуге болады. 1) Векторлық амалдарды оқып-ҥйрену барысында геометриялық фигуралардың және оның қасиеттерін колдана отырып шығарылатын есептер. 2) Геометрияда вектор әдісімен теоремаларды дәлелдеу. Мысалы, векторлық әдіспен ҥшбҧрыштың орта сызығы туралы теореманы дәлелдеуге болады [1]. |