Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 5.34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ключевые слова: потенциал, акмеология, акмеологический потенциал.
Summary. The article discusses the role and place of the acmeological potential of the future teacher. The authors tried to characterize and reveal the structure of the development of the teacher’s acmeological potential. Key words: potential, acmeology, acmeological potential. Қазақстан Республикасының Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы: «Жаңа формациядағы мҧғалімдердің қажетті санда және тиісті біліктілікте қалыптастыру, сонымен қатар еңбек нарығының сҧраныстарына сәйкес келетін, азаматтардың кәсіби, қызмет жолында және жеке ӛсуіне ықпал ететін адами сапаларын дамыту қажет» деп кӛрсетілген. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан жолы- 2050: Бір мақсат, бір мҥдде, бір болашақ» атты Жолдауында: «Біздің болашаққа барар жолымыз қазақстандықтардың әлеуетін ашатын жаңа мҥмкіндіктер жасауға байланысты. ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді және денсаулығы мықты азаматтар керек» деп атап ӛткен. Заманауи жағдайда қазақстандық қоғамға адамгершілікті, ҧтқыр және мәдениетті, әлеуметтік тҧрғыда есейген, ӛз бетінше әрекет жасайтын, кҥрделі нарықтық қарым – қатынастар жағдайында тапқыр және іскер, белгісіздік жағдаяттағы ӛмірге бейім және ішкі жауапкершілік негізінде таңдау еркіндігіне бейім мамандар қажеттілігі туындап отыр. Болашақта ҧлттың табысты болуы оның табиғи байлығымен емес, адамдарының бәсекелік қабілетімен айқындалады. "Мҧғалім - ӛзінің білімін ҥздіксіз кӛтеріп отырғанда ғана мҧғалім, ал оқуды, ізденуді тоқтатқан кезде оның мҧғалімдігі де жойылады",-деп К.Д.Ушинский айтып ӛткен. Жоғарыдағы талаптардан бҥгінгі білім беру жҥйесінде негізгі идеялар ӛзгеріске ҧшырады: - ӛз таңдауыңның салдарынан жеке жауапкершіліктің болуы; - «ӛзгелерге зиян келтірме» қағидасын ескере отырып ӛзіңді жҥзеге асыру; - ӛз шығар шыңыңның (акме) нҧсқаларын анықтау, ішкі ӛмірде ӛз әлеуетіңді пайдалану, ӛз ӛміріңді ӛзің жобалау; 59 Қазіргі педагогикалық білім беруде болашақ мамандардың кәсіпке деген мотивациясын кҥшейту, олардың шығармашылық әлеуетін жетілдіру, тҧлғаның шығармашылық әрекетке дайын болуын қалыптастыру арқылы кәсіби іс- әрекетте жетістікке қол жеткізу ҥшін жеке мҥмкіншіліктерін анықтау мен пайдалануды қамтамасыз ету алдыңғы орынға шығарылады. Осы дәрежеге жету жас ҧрпақтың дамыған ғылым мен техниканы жете меңгеріп, кәсіптік шеберліктің шыңына жетуге бағдарлануы жас маманның акмеологиялық әлеуетінің дамуына мҥмкіндік береді. Бҧл ретте кешенді ғылым ретіндегі акмеологияның алар орны ерекше [2]. Сонымен қатар акмеология бағытындағы ғылыми зерттеулер ӛз ҥлесін қосты. Олардың қатарында: - кәсіби колледж оқытушысының акмеологиялық қҧзыреттілігін дамыту Н.А. Филонова; - студенттердің ӛмірлік-маңызды қҧндылықтарын дамытудың психологиялық-акмеологиялық ерекшеліктері В.А. Семикова; - педагогтың кәсібилігін дамытудың психологиялық –акмеологиялық моделі Л.В. Абдалина; - басшының кәсіби қҧзыреттілігін дамытудың акмеологиялық моделі Т.В. Крюкова; Бeлгiлi ғaлымдap (А.А.Деркач [3], Б.Г.Ананьевтің [4], Н.В.Кузьмина [5] т.б.) «акмеология» ҧғымын кемелденген адамның дамуы жӛніндегі ғылым ретінде еңгізіп және ӛз еңбектерінде акмеологияны тҧлғаның ашылмаған әлеуетін дамыту apқылы қapacтыpaды. A.А.Деркач пен Н.В.Кузнецов бойынша «акме»: адам ҥшін, оның белгілі бір уақыт кезеңіндегі кәсіптік дамуының деңгейін білдіретін психикалық қалып; ең жоғары ӛнімділік сәті, адам жасаған қҧндылықтардың ең жоғары мағыналы кезеңі. Акмеология - кәсіби шеберлік шыңына жетудің жолдарын, оның заңдылықтарын зерттейтін ғылым. «Акме» ҧғымы кәсібиліктің шыңына шығу сол арқылы ӛмірде табыстарға жету, шығармашылық әлеуеттің дамуы мен адамның шығармашылық әрекет жағдайында ҧзақ болуымен тҥсіндіріледі [6].Акмеология – бҧл адамның шығармашылық әлеуетінің шыңына қол жеткізудің заңдылықтарын, жолдарын, тәсілдерін, шарттарын және есею кезеңінде іс-әрекет барысында оның ӛзін-ӛзі жетілдіруінің амалдарын зерттейтін кіріктірілген ғылым. Б.А.Тҧрғынбаева бойынша педагог маманның АКМЕ жағдайға жету сатылары: шеберлік, кәсібилік, қҧзырлылық, акме.Педагогикалық акмеология педагог тҧлғасы жетілуінің деңгейлері мен кезеңдерін, сонымен бірге «әлеует» деңгейін анықтайды. Әлеует (Потенциал; лат. potentia — кҥш) — қолда бар және белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу, қандайда бір тапсырмаларды орындау ҥшін жҧмылдырылуы мҥмкін қҧралдар, кӛздер, қорлар. жүктеу/скачать 5.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|