Кредиттік тарих субъектісі бойынша анықтамалықтар және көрсеткіштер

4.3. Анықтамалық - Ұйымдық-құқықтық нысаны

4.3.1. Қолдану саласы

Осы анықтамалық кредиттік тарих субъектісінің ұйымдық-құқықтық нысанын айқындайды.

Анықтамалық талаптары экономикалық қызметін жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген заңды тұлға болып табылатын субъектілердің барлық түрлері үшін міндетті.

4.3.2. Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сілтемелер

Осы анықтамалықта Қазақстан Республикасының мынадай нормативтік құқықтық актілеріне сілтемелер пайдаланылған:

- 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім);

- 1999 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Ерекше бөлім);

- Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің 1999 жылғы 4 мамырдағы №12 бұйрығымен бектілген Шарушалық жүргізудің ұйымдық-құқықтық нысандарының жіктеуіші;

- Қазақстан Республикасының Статистика агенттігінің ведомстволық «Шаруашылық жүргізудің ұйымдық-құқықтық нысандарының жіктегіші».

- «Акциялардың мемлекеттік пакеттеріне мемлекеттік меншіктің түрлері және ұйымдарға қатысудың мемлекеттік үлестері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 12 сәуірдегі № 405 қаулысы.

4.3.3. Терминдер мен анықтамалар

Осы анықтамалықта тиісті анықтамалары бар мынадай терминдер пайдаланылады.

заңды тұлғаның ұйымдық-құқықтық нысаны - басқа түрінен құру тәсілімен, құқықтық қабілетінің көлемімен, басқару тәртібімен, құрылтайшылардың (қатысушылардың) бір-біріне және заңды тұлғаға қатысты құқықтары және міндеттерінің сипаты және мазмұнымен ерекшеленетін заңды тұлғаны құрудың белгілі бір түрі;

заңды тұлға - меншiк, шаруашылық жүргiзу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау мүлкi бар және сол мүлiкпен өз мiндеттемелерi бойынша жауап беретiн, өз атынан мүлiктiк және мүлiктiк емес жеке құқықтар мен мiндеттерге ие болып, оларды жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым. Заңды тұлғаның құрылтайшылары заңды тұлғаның құқықтық мәртебесі (ұйымдық-құқықтық нысанын көрсетудi қамтитын заңды тұлғаның атауы, тұрған жері, қызметін басқару тәртібі, құқықтары және жауапкершлігі және т.б.) белгіленетін құрылтай құжаттарын әзірлеуі оның пайда болуы үшін қажетті алғышарт болып табылады;

толық серiктестiк – Толық серiктестiктiң мүлкi жеткiлiксiз болған жағдайда қатысушылары серiктестiктiң мiндеттемелерi бойынша өзiне тиесiлi барлық мүлкiмен ортақ жауапкершiлiкте болатын серiктестiк;

коммандиттік серіктестік – Серiктестiктiң мiндеттемелерi бойынша өзiнiң бүкiл мүлкiмен (толық серiктерiмен) қосымша жауап беретiн бiр немесе одан да көп қатысушылармен қатар, серiктестiктiң (салымшылардың) мүлкiне өздерi салған салымдардың жиынтығымен шектелетiн бiр немесе одан көп қатысушыларды да енгiзетiн және серiктестiктiң кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыруға қатыспайтын серiктестiк сенiм серiктестiгi деп танылады;

жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк – бiр немесе бiрнеше адам құрған, жарғылық капиталы құрылтай құжаттарымен белгiленген мөлшерде үлеске бөлiнген серiктестiк; жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкке қатысушылар оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi және серiктестiктiң қызметiне байланысты залалдарға өздерiнiң қосқан салымдарының құны шегiнде тәуекел етедi. Осы ережеден өзгеше жағдайлар АК және заң актiлерiнде көзделуi мүмкiн;

қосымша жауапкершiлiгi бар серiктестiк - қатысушылары серiктестiк мiндеттемелерi бойынша өздерiнiң жарғылық капиталға салымдарымен жауап беретiн, ал бұл сомалар жеткiлiксiз болған жағдайда өздерiне тиесiлi мүлiкпен оған өздерi еселенген мөлшерде енгiзген салымдар арқылы жауап беретiн серiктестiк;

акционерлік қоғам – өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражатты тарту мақсатында акцияларды шығаратын заңды тұлға. Акционерлік қоғамның акционері моның міндеттемелері бойынша жауп бермейді және оған тиесілі акциялардың шегінде қоғамның қызметімен байланысты шығындар тәуекелін көтереді;

өндiрiстiк кооператив - азаматтардың бiрлескен кәсiпкерлiк қызмет үшiн мүшелiк негiзде олардың өз еңбегiмен қатысуына және өндiрiстiк кооператив мүшелерiнiң мүлiктiк жарналарын бiрiктiруiне негiзделген ерiктi бiрлестiгi;

мекеме - басқарушылық, әлеуметтiк-мәдени немесе өзге де коммерциялық емес сипаттағы функцияларды жүзеге асыру үшiн өзінің құрылтайшысы құрған және қаржыландыратын ұйым;

қоғамдық бiрлестiктер - саяси партиялар, кәсiптiк одақтар және азаматтардың заңдарға қайшы келмейтiн, өздерiнiң ортақ мақсаттарына жету үшiн ерiктi негiзде құрған басқа да бiрлестiктер;

қоғамдық қор – бір отбасының мүшелері болып табылмайтын жеке тұлғалар, және (немесе) заңды тұлғалар- қоғамдық бiрлестiктер құрған қор;

тұтыну кооперативi - қатысушылардың материалдық және өзге қажеттерiн қанағаттандыру үшiн өз мүшелерiнiң мүлiктiк (үлестiк) жарналарын бiрiктiру арқылы жүзеге асырылатын азаматтардың ерiктi бiрлестiгi.

дiни бiрлестiк - рухани қажеттерiн қанағаттандыру үшiн өз мүдделерiнiң ортақтығы негiзiнде, заң құжаттарында белгiленген тәртiп бойынша бiрiккен Қазақстан Республикасының азаматтары, шетел азаматтары және азаматтағы жоқ тұлғалардың ерiктi түрдегi бiрлестiгi;

заңды тұлғалардың қауымдастықтары (одақтары) – заңды тұлғалар өздерiнiң кәсiпкерлiк қызметiн үйлестiру, сондай-ақ ортақ мүдделерiн бiлдiру мен қорғау мақсатында құрылатын коммерциялық емес ұйымдар.

4.3.4. Жалпы ережелер

Анықтамалық экономикалық қызметін жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық нысандарын жіктеу және кодтауды қамтамасыз етеді.

Дара кәсіпкер үшін көрсеткіш толтырылмайды.

Осы әдістемелік нұсқаулық мақсатында өзге акционерлік қоғамдарға/жауапкершілігі шектеулі серіктестікке мемлекеттік болып табылмайтын акционерлік қоғамдар/жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер жатады.

Мемлекеттік меншік болып табылатын ұйымды анықтау үшін, «Акциялардың мемлекеттік пакеттеріне мемлекеттік меншіктің түрлері және ұйымдарға қатысудың мемлекеттік үлестері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 12 сәуірдегі №405 қаулысын басшылыққа алу ұсынылады.

4.3.5. Анықтамалық құрылымы

Анықтамалық екі бөліктен тұрады:

- толық атауы;

- қысқаша атауы.