Республикасы
жүктеу/скачать 2.91 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.2. Заттек пен материалдардың жанғыштық топтары
Өзін бақылау сұрақтары:Экономиканың өрт қауіпсіздігін қандай жүйелер қамтамасыз етеді; Өрт қауіпсіздігі қандай принциптерге негізделеді; Өрттің алдын-алу жүйесінің негізі неде; Бір-бірімен әрекеттескенде қандай заттек жарылып, күйіп кетуі мүмкін; Неліктен жарылу қаупі бар бөлмелер жоғарғы қабаттарда және сыртқы қабырғаларда орналасқан? Неліктен кальций карбиді қоймасы жеңіл шатыры бар ғимаратта орналасуы керек? Қандай себептермен көмір қоймаларының өздігінен жануы орын алады; Алғашқы өрт сөндіру құралдары қандай? Алғашқы өрт сөндіру бөлімінің қалалар мен қаладағы шақыру орнына келу уақытын қандай фактор анықтайды; Алғашқы өрт сөндіру бөлімінің шақыру орнына ауылдық жерде жету үшін қанша уақыт кетеді? тарау. Ғимарат пен құрылыстың өрт қауіпсіздігіне талдау жасау негіздері2.1 Заттек пен материалдардың өрт жарылыс және өрт қауіпсіздік көрсеткіштері Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіптілігін талдаудың негізі болып жанғыш заттек мен материалдардың түрі, саны және орналасуы, қоршалған құрылымдар мен жабдықтардың термофизикалық сипаттамалары табылады. «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентіне 17-қосымшаның 1-кестесіне сәйкес заттек мен материалдардың жинақталу жағдайына байланысты олардың жарылыс және өрт қауіптілігінің 36 көрсеткіші анықталған. Заттек мен материалдардың жарылыс және өрт қауіптілігі (ЖӨҚК) көрсеткіштерінің тізімі 2.1-кестеде келтірілген 2.1-кесте. Заттек пен материалдың жарылыс өрттік әрі өрт қатерінің көрсеткіші
Заттек мен материалдардың өрт және жарылыс қауіптілік көрсеткіштері ғимаратта орналасқан технологиялық процестің өрт қауіптілік деңгейін бағалау, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі мен жарылыс қауіпсіздігі жүйесінің дамуы туралы бастапқы мәліметтерді алу мақсатында анықталады. Бұл оқулықта өрт қауіпсіздігі ережелері мен ережелерін әзірлеу үшін негіз ретінде қабылданған ЖӨҚК ғана қарастырылады. Әртүрлі зат үшін ЖӨҚК анықтамалық кітапта толығымен көрсетілген: Королченко А.Я., Королченко Д.А. Заттек мен материалдар мен оларды сөндіру құралдарының өрт және жарылыс қаупі [7]. 2.1-кестеде ЖӨҚК алфавиттік тәртіппен келтірілген, бірақ заттек мен материалдардың өрт қауіптілігінің негізгі көрсеткіші жанғыштық - заттек мен материалдардың тұтануға, өзін-өзі жағуға және (не) жағуға қабілеттілігі. 2.2. Заттек пен материалдардың жанғыштық топтарыЗаттектің және материалдың жанғыштығы келесі топтарға бөлінеді: жанбайтын - ауада жануға болмайтын заттек мен материалдар. Жан- байтын заттек өрт және жарылыс қаупі болуы мүмкін (мысалы, тотықтырғыш заттек не сумен, оттегімен не бір-бірімен әрекеттескенде жанғыш өнімдер шығаратын заттек); баяу жану - тұтану көзі пайда болған кезде ауада жануы мүмкін, бірақ оны шығарғаннан кейін өздігінен күйіп кете алмайтын заттек мен мате- риалдар; жанғыш - өздігінен жанатын, сонымен қатар тұтану көзінің әсерінен тұтанатын және оны шығарғаннан кейін дербес күйіп кететін заттек мен ма- териалдар [3, 2 б., 11 б.]. Барлық жеке заттекті жанғыштық коэффициентімен сипаттауға болады (K), ол заттың жанғыштығын анықтауға қызмет етеді: K=4×nС + 4 × n(S)+n(H) + n(N)–2 × n(O) – 2× n(CI) – 3× n(Ф) – 4× n(Br) (2.1) мұндағы: n (C), n (S), n (H), n (N), n (O), n (CI), n (Ф), n (Br) - көміртегі, күкірт, сутегі атомдарының саны, зат молекуласындағы азот, оттегі, хлор, фтор және бром Егер жанғыштық коэффициенті (K) бірліктен (не оған тең) үлкен болса (K≥1), онда зат жанғыш болады. Коэффициент мәні бірліктен аз болған кезде (К <1) - жанбайтындар. 2.1-мысалы. Көмірқышқыл газы мен көмірқышқыл газының жану ко- эффициентін анықтаймыз - СО2. Шешімі: Көмірқышқыл газының жану коэффициентін (2.1) формулаға сәйкес анықтаймыз: K = 4×n+ 4 ×n(S) + n(H) + n(N) –2× n(O)– 2× n(CI) – 3×n(Ф) – 4 ×n(Br), егер көміртегі тотығы молекуласында бір көміртек атомы және бір оттегі атомы болатындығын ескерсек К = 4×1 – 2×1 = 2 >1 – жанушы заттек. Молекуласында екі оттегі атомы болатын көмірқышқыл газының жану коэффициентін анықтаймыз, содан кейін К=4×1 -2×2 = 0 <1 – жанбайтын заттек. Заттектің және материалдардың жанғыштығын төмендету өрттің алдын-алудың тиімді түрлерінің бірі болып табылады. Өрт қауіпсіздігі стандарттары жанғыш құрылыс және әрлеу материалдарын пайдалануға қойылатын талаптарды реттейді. Мысалы, «Өрт қауіпсіздігінің жалпы талаптары» техникалық регламенті жанғыш топтарға келесі шектеулерді енгізеді: Отқа төзімділіктің барлық деңгейіндегі ғимараттарда (отқа төзімділіктің V дәрежелі ғимараттарынан басқа), сыртқы қабырғалардың сыртқы беттерін қаптау жанбайтын материалдардан жасалуы керек; Ф жанғыш сұйықтықтар өндірілетін, пайдаланылатын не сақталатын үй-жайларда едендер жанбайтын материалдардан жасалуы керек; бөлмелерде және көшіру бағытында жалған төбелердің жақтаулары жанбайтын материалдардан және т.б. жасалуы керек. жүктеу/скачать 2.91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||