Республикасы
жүктеу/скачать 2.91 Mb.
|
От жағу температурасы - арнайы сынақтар кезінде зат жанғыш булар мен газдарды отын көзіне түскен кезде тұтану байқалатындай етіп шығаратын заттың ең төменгі температурасы. От жағу - тұтану көзі басталған және оны алып тастағаннан кейін жалғасатын затты жалынмен тұтату [6.p.2.3.1]. От жағу үшін Wжан шарты. ≥ Wжағ. Жарқыл нүктесі - сұйықтықтарға, шаңдарға, қатты жанғыш заттекға арналған ЖӨҚК. Жанатын газдарда ЖӨҚК индикаторы ретінде жану нүктесі болмайды, өйткені тұтану көзі болған кезде ауада тиісті концентрациядағы газ қоспасы жалынның жануынсыз бірден жарылады. Ерекшелік - бұл сұйытылған газдар, тұтану температурасы жану нүктесінен айтарлықтай ерекшеленбейді. Керосиннің әртүрлі сұрпы үшін Tвсп және Tвосп 2.4-кестесінде келтірілген. 2.4-кесте. Керосин түрлі маркасының тұтану әрі жану температура- сы
*жабық ыдыс көрсеткіші;**- ашық ыдыс көрсеткіші. Келесі жүйелілік орнатылды: қайнау температурасы мен сұйықтық тығыздығы жоғарылаған сайын, жанғыш және тұтану температурасы жоғарылайды. Мәселен, тығыздығы 895 кг/м3 Тжану-20 авиациялық майы үшін тәулігіне 246°C (bh), 262°C (bh), ал тығыздығы 781 кг/м3 болғанда АТМ керосині үшін Ттұт= 30˚С жабық шөгіндіде және 53˚С ашық күйде болады. Жалын таралуының шоғырланған шектеріЖалынның таралуының төменгі (жоғарғы) шегі (ЖТТЖШ): жанғыш заттың тотығу ортасы бар біртекті қоспадағы ең төменгі (максималды) мазмұны, бұл кезде жалынды от көзінен кез-келген қашықтықта таратуға болады [3.2.тарау7б.]. Жану жанғыш газдар не булардың ауамен қоспадағы шоғырлануы жалынның таралуының төменгі шегіне жеткенде пайда болады (ЖТТШШ). Маңызды! Бұл заттың өзі емес, бірақ, мысалы, қатты жанғыш материалдар үшін, жылу әсерінен (пиролиз) оның ыдырауындағы газ тәрізді өнімдер. Жанғыш сұйықтықтар үшін ол ұқсас, бірақ сұйық будың ауамен қоспасы ЖТТШШ жеткенде пайда болады. Сүректің жану тетігі 2.1 және 2.2-суреттерде көрсетілген. 2.1-сурет. Сүрек жану сызбасы От ұсынылған кезде ағаш қызады және 110°C температурада оның қабаттарынан су буы шығады. Шамамен 130°C температурада ағаштың ыдырауы басталады. Ағаштан жасалынатын негізгі химиялық зат - бұл целлюлоза (С6Н10О5) n, талшықтары лигнин деп аталатын табиғи хош иісті полимермен желімделеді. Целлюлозаның қарқынды ыдырауы 150°C-тан жоғары температурада жүреді. 200°C температурада целлюлозаның термиялық ыдырауы (пиролизі) өнімдері түзіледі. Бұл жағдайда түзілген газдар жанғыш, өйткені олардың құрамында көміртек оксиді, көмірсутектер, сутек және органикалық заттектің буы көп. Жанғыш булар мен газдардың шоғырлануы олардың тұтануы мүмкін болатын мәнге жеткенде, яғни, ЖТТШШ содан кейін жану пайда болады. 2.2-суретте 1-аймақтағы пиролиздің бастапқы кезеңінде жану мүмкін емес, жанғыш газдардың жеткіліксіз шоғырлануына байланысты, 2-аймақта жану оттегінің жеткіліксіздігі жағдайында жанғыш газдардың көп болуынан пайда болмайды. 2.2-сурет. Жанғыш газ бен будың тұтану аймағы мен қауіпсіз шоғырлану аймағы Жарылғыш қоспалардың тұтану аймағының мөлшеріне температура, қысым, табиғи конвекция және басқа қоршаған орта көрсеткіші әсер етеді. Осы себепті тәжірибе жүзінде КБ қауіпсіздік коэффициенті ұғымы енгізілуде, ол 10% есептеу кезінде ЖТТШШ мөлшерін азайтады және 10% ТТТШШ жоғарылайды, осылайша қауіпсіз жұмыс көрсеткішін анықтау үшін жанғыш булар мен газдардың тұтану аймағын кеңейтеді. Қатты материал мен жанудың сипатталған тетігінен ағаш жоңқалары не қағаз парағы төмен энергияны тұтату көзінің жалынымен оңай тұтанатыны түсінікті. Бұл материалдың жұқа қабаттарының тез қызып кетуіне байланысты, бұл целлюлозаның қарқынды ыдырауына, тұрақты жану реакциясы үшін жанғыш газдар мен булардың (ЖТТШШ) қажетті шоғырлануының қалыптасуына әкеледі. Ағаш сәулені тұтату үшін ұзақ әсер етудің неғұрлым күшті көзі қажет. Күшті желде кәдімгі тұтату қиын, өйткені ауа ағындары жану аймағынан газ тәрізді ыдырау өнімдерін алып кетеді, ал олардың шоғырлануы ЖТТШШ дейін төмендейді (2.2-суреттің 1-аймағын қараңыз), бұл сөнуге әкеледі. Ауа кіре алмайтын жабық жерлерде, мысалы, ағаш кептіру камераларында не сауналардағы бу бөлмелерінде от оттегін шығаратын түтіннен басталады. Бұл жағдайда пиролиз нәтижесінде жанатын газдар мен булардың шоғырлануы ТТТШШ мәнінен жоғары болады және оттегі жетіспесе, жалын жанбайды (2.2-суреттің 1-аймағын қараңыз). Алайда, есікті ашқан кезде жабық бөлмеде ауа күрт ауамен жиналған бу-газ қоспасы жарылуы мүмкін. жүктеу/скачать 2.91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||