Өкпенің диффузиялық қабілеті, ұяшықтық – қылтамырлық мембрананың екі жағындағы газдардың үлестік қысымына байланысты, газдардың өкпе ұяшықтарынан қылтамыр арнасына және кері бағытта тасымалдану жылдам

Өкпенің диффузиялық қабілеті, ұяшықтық – қылтамырлық мембрананың екі жағындағы газдардың үлестік қысымына байланысты, газдардың өкпе ұяшықтарынан қылтамыр арнасына және кері бағытта тасымалдану жылдамдығын көрчетеді

• 
  Өкпе қабынуы, ісінуі кезінде ұяшықтық-қылтамырлық тосқауылдың қалыңдауынан,
  
• 
  Қызмет атқаратын өкпе ұяшықтары мен қылтамырлардың азайып кетуінен немесе тыныс алу беткейінің кішіреюінен (мәселен ателектаз, өкпенің бөлігін отау, өкпе тінінің бүліністері кезінде),
  
• 
  Өкпе қылтамырларында қан көлемі мен гемоглобин азаюынан,
  
• 
  Өкпе ұяшықтарындағы ауа мен қанның түйісу уақыты қысқаруынан (өкпе эмфиземасы)
  

4. Көрсетілетін материал: дәрістің мультимедиялық қойылымы

5. Әдебиеттер

1. 
   Патофизиология: Ә.Н.Нұрмұхамбетұлы: Оқулық: Алматы, «Эверо» баспасы-2007 ж. 484-495-беттер.
   
2. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С. 386 -388
   
3. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 454-457.
   
4. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2т., 2009.- С 257 -260
   

5. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 169-178.
   
6. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга - М.: Томск., 2006.- С. 513 - 516
   
7. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 2. – С. 229-236.
   

№ 2 тақырып. Өкпе желдетілуінің бұзылысы. Өкпе қан ағымының бұзылысы.

1. 
   Өкпе желдетілуінің бұзылысы. Обструкциялық гиповентиляцияның этиологиясы, патогенезі, спирометрлік көрсеткіштері.
   
2. 
   Рестрикциялық гиповентиляцияның этиологиясы, патогенезі, спирометрлік көрсеткіштері.
   
3. 
   Өкпеде қанайналымының бұзылысы. Қанайналымының кіші шеңберінің гипертензиясы, түрлері (қылтамыралдылық, қылтамырсоңылық, аралас), себебі, дамуының негізгі тетіктері және теңгерілуі. Қанайналымының кіші шеңберінің гипотензиясы.
   
4. 
   Вентиляциялық – перфузиялық арақатынастың бұзылысы.
   

1. 
   Гиповентиляция (обструкциялық және рестрикциялық түрі)
   
2. 
   Гипервентиляция
   
3. 
   Біркелкі емес желдетілу
   

1. 
   Обструкциялық гиповентиляция тыныс алу жолдары тарылғанда немесе бітелгенде байқалады
   

• 
  кеңірдекке тағам немесе бөгде заттардың түсуі
  

• 
  тыныс алу жолдарының қою қақырықпен, құсықпен бітелуі, кеңірлекшелер өспесі
  
• 
  наркоз жағдайында, кома кезінде тілдің тыныс жолын бітеп қалуы
  
• 
  қабыну кезінде майда кеңірдекшелердің шырышты қабатының қалыңдауы
  
• 
  көмейдің ісінуі
  
• 
  тыныс алу жолдары ұлғайған қалқанша безбен, айналасындағы тіндердің өспесімен, жұтқыншақ арты іріңдікпен қысылып қалуы
  

Стеноздық тыныс – сирек, терең, демді ішке тарту кезеңі ұзарған

• 
  бронхо- және бронхиолоспазм
  
• 
  қабыну кезінде бронхиолалар қабырғаларының ісінуі
  
• 
  бронхиолалардың дерттік сұйықтықпен (жалқық) бітелуі
  
• 
  майда кеңірдекшелердің транспульмональдық қысым жоғарылауынан қысылып қалуы (эмфизема кезінде өкпе серпімділігінің төмендеуі)
  

дем шығару кезеңінің қиындауы

Обстукциялық гиповентиляцияда сыртқы тыныс қызметінің бұзылысы былайша

• 
  Қарқынды дем шығарудың 1-секөнтіндегі ауа көлемі (FEV₁ от ағыл -forced expiratory volume in 1 second) азаяды;
  
• 
  осы көрсеткіш пен өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығының пайыздық арақатынасы FEV₁ / FVC (англ. forced vital capacity – өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығы ӨҚТС) төмендейді – Тиффно индексі;
  
• 
  Қарқынды дем шығарудағы өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығының 25-75% аралығындағы ауа ағымының көлемдік жылдамдығы (FEF_25-75 – от англ -forced expiratory fIow вetween 25 and 75% of FVC) азаяды;
  
• 
  Өкпенің қалдық ауа көлемі (ӨҚК, RV-ағыл.тілінен residual volume ) және оның өкпенің жалпы сыйымдылығының ӨЖС арақатынасы (TLC – ағыл.тілінен total Iung capacity) ӨҚК/ӨЖС - RV/TLC жоғарылайды;
  
• 
  Өкпенің жалпы сыйымдылығы ӨЖС (TLC) және өкпенің функциялық қалдық сыйымдылық (FRC – ағыл.тілінен functionaI residuaI capacity) артады
  

2. 
   Рестрикциялық гиповентиляция өкпенің тынытық беткейінің азаюынан немесе өкпе тіні серпімділігінің төмендеуінен дамиды.
   

• 
  Өкпеішілік: пневмониялар, өкпе ателектазы, өкпе обыры, пневмосклероз, сурфактанттың азаюы, (кеңірдекшелердің обструкциясы, эмфизема)
  

• 
  Өкпесыртылық
  

• 
  Қабырғааралық бұлшықеттердің миозиті, миастения - бұлшықеттік әлсіздік, бұлшықеттің қажуы
  
• 
  Көкеттің зақымдануы (негізгі тыныс алу бұлшықеті (желдетілудің 2/3-ін қамтамасыз етеді) ® әдеттен тыс тыныс (тыныс алу кезінде қарынүсті аймағының ішке кіріп кетуі)
  
• 
  гидро-, пневмо-, гемоторакс, плевриттер
  
• 
  Омыртқа бағанасы мен қабырғалар пішінінің туа немесе жүре пайда болған пішінінің өзгерістері, қабырға шеміршектерінің сүйектенуі®кеуде қуысы серпімділігінің төмендеуі
  
• 
  Іш шемені, метеоризм, гепатомегалия
  

Көрсеткіштер	Рестрикциялық бұзылыстар	Обструкциялық бұзылыстар
		орташа	айқын
FVC (ӨҚТС) FEV1 (ҚӨШК1с) FEV1/ FVC % Тиффно индексі FEF25-75 % ҚӨШ/ӨҚТС25-75 % VC - ӨТС FRC- ӨФҚК RV - ӨҚК TLC - ӨЖС RV/TLC-ӨҚК/ӨЖС	  қалыпты қалыпты   немесе   немесе   немесе 	қалыпты    қалыпты қалыпты қалыпты қалыпты	         немесе 