Вульваның, қынаптың және аралықтың жыртылуы. Кіші жыныс еріндері аймағында болады, клитор аймағында болып өзіндік беткейлік жарықпенен жыртылуы болады.
Клиникалық көрінісі және диагностикасы: Клитор аймағында жыртылу болса қан кету болады.
Емдеуі: Кіші жыныс еріндері аймағында жыртылу болса жіңішке кетгут жібімен үздіксіз тігіс салып, жанындағы үлпаларды алмаумыз керек, себебі қойнаулы денелерден қан кетпеу үшін жасаймыз. Клитор аймағын тіккенімізде уретраға (клитор) катетер енгіземіз. Тігісті салу жергілікті инфильтрация және тамыр ішілік анестезия жасаймыз.
Қыноп жарақаттануы. Аралық жыртылуымен қосарланып жүреді. Қынап жыртылуы үштен бір жоғары бөлігінде болса қынап күмбезіне дейін жатыр мойнының жыртылуы болады.
Қынаптың ортаңғы үш бөлігі өзінің созылғанына байланысты зақымдануға өзі бейім болады. Кейде ұлпалардың жыртылуымен жаншылуы терең кілегей асты қабаттарында болып, эластикалық кілегей кабаты бүгіп басып қалады.
Клиникалык, көрініс және диагностикасы: Клиникалық жағынан қынаптың жыртылуы зақымданган қабаттан қан кету болады, кейде кілегей асты жыртылуы, веналық кейде артериалдық тамыр жарақаттанғанда — гематома түзілуі мүмкін. Бүл кезде әйелде тартылған сезім пайда болады. Гематома өлшемі зақымданған тамырга байланысты.
Емдеуі: Қынаптың қапсыраған қабырғасын бөлек немесе үздіксіз тігіс саламыз, үлкен көлемді гематоманы алу, қапсыраған тамырларды қасындағы ұлпалармен қосып тігуіміз керек. Кішілі көлемді гематома өздігінен сорьшып кетеді. Жыртылу жоғары үштен бірінде болса күмбезге дейін (жыныс) жетсе міндетті түрде жатыр қуысын қолмен тексеруіміз керек.
Бұт аралықтың жыртылуы: Бұт аралықтың созылуы қолайлы жағдайда өзіндік бір шекарасы бар. Ұрықтың келе жатқан бөлігі босану жодцарынан өткен кезде жамбас түбіне жиылып, оны қатты басып, бүт аралық ұлпаларын созады. Өздігінен және күштеу, әсерінен болған жыртылуды ажыратамыз. Соңғысы қынапты босануды кенеттен операциялар кезіндегі техникалық қателіктер және қолдама әдістемелерін дұрыс жүргізбегенде кездеседі.
Бұт аралықтың жыртылуыныц тереңдігіне байланысты III дәрежеге бөлеміз: І-дәреже жыртылу бұтаралық терісінің жыртылуы артқы біріншеден (спайка) және қынаптың төменгі бөлігіне дейінгі жыртылу.
ІІ-дәрежелі жыртылу — айтылған ұлпаларға қоса, жамбас түбінің бүлшықеттері, төменгі көтенше ішекті көтеретін бұлшықет.
ІІІ-дәрежесі — терең зақымдануы, тік ішектің сфинктері, тік ішектің бөліктері зақымдалады.
ІП-дәрежелі бұт аралықтың жыртылуы ауыр акушерлік жарақаттануға жатады. Бұл III дәреже әйелді мүгедектікке алып келеді. Сирек кездесетін жарақаттануына орталық жыртылу кездеседі. Бұл кезде ұрық жыныстық саңылау арқылы емес, бүтаралықтың ортасынан түзілген тесіктер туылады.
Клиникалық көрінісі және диагностикасы: Бұтаралықтың жыртылуы каупі 3 негізгі белгілері бар:
1. Қанның веналық ағымының бұзылуынан ұрық басымен аралықты созу.
2. Аралық ісіктері, ол ұлпаның жылтырауы болады.
3. Аралықтың терісінің бозғылттануы.
Аралықтың жыртылу диагностикасы оншалықты қиындықтарды тудырмайды.
Емдеуі: Жарақатты емдеу принциптері: инфицирленген жараның таралуы босану күшінің алғашқы сағатынан басталуы керек.
Жарақатты тігу операциясы және бүтаралықты кесу операциялық сатьща жергілікті инфильтрация немесе тамыр ішілік анестезияны барлық асептика және антисептика
Сосын бірінші қабатты кетгутты тігісті сыртқы ернеуге қарай цервикальды канал жағынан салады, инені 0,3-0,5 см арақашықтықта жыртылу шетінен бастап, түйінді цервикальды канал ішінде байлап тек жара беттерін қосумен шектеледі. Бірінші этажда цервикальды канал шырышты және бұлшықетті қабаттарын қалпына келтіруде жасалады.
Екінші қатар тігіс жатыр мойнының қынапты бөлігімен бастап, жыртық ұшынан сыртқы ернеуге қарай тігеді. Тігісті жатыр мойнының шырышты қабатына және бұлшықет қабатына жыртық аймақтан 0,5 жоғары тігеміз. Тігісті жатыр мойнының сыртқы бетінен бірінші қатар тігістер арасында болады. Бүл әдісті біртегіс ұлпалардың анатомиялық қалпына келтіру жасалады, онда жатыр мойны дұрыс инволюциясы жасалады және жара жазылуына себепші болады.
Бір қатар тігіс салу техникасы. Бөлек кетгугты тігісті жыртықтың жоғарғы жағынан сыртқы ернеуге қарай байлаймыз, сосын бірінші жіпті — жыртылу аймағынан жоғары салады. Дәрігерге жатыр мойнынан жарақат бермей, төмен қарай жүргіземіз. Жатыр мойны жыртығы жақсы беку үшін, инені жыртықтың шетінен ендіріп, 0,5 см шығыңқы инені шығару керек. Тігістер мүнда сөгілмейді, онда жабын болып жатыр мойны қабырғасы табылады жара шеттері қосылған соң, жіңішке, біртегіс, белгісіз тыртық қалады.
Жеделдеу жатыр мойны жыртылуы тігуінде әдіс босанудан соң (3-5 күндері) болады. Бұл жағдайда бұлшықет циркулді қабатты қалпына келумен, аздап жыртықтар болады, жыртық шеттерін қырқу керек. Дұрыс жүргізілген кесінді нервті - қан тамырды зақымдамайды. кесіндіні оң жақтан кіреберіс ірі май бездері орналасқан жерден қантамыр топографиясы аз жерде жүргіземіз.
Латеральды эпизиотомиясы аз қолданады, вена варикозды кеңеюінде, ісіктерде, сыртқы жыныс органдарының патологиясында қолданады. Кесінді 2-3 см 1,5-2 жоғары латеральді эпизиотомия-қан тамырдан, нервтерді қиып өтеді, жұмсақ ұлпаларды жарақаттарды, гемотома болады. Бүтарлықты кесу жыртылу белгілері (цианоз, бозару, ісіну), жыныс саньшауынан ұрықтың белгілі бөлігі шығып кіріп-тұрса жасалады. Жергілікгі жансыздандырумен, көктамарлы жансыздандырумен, эпидуральды анестазиямен қалпына келтіруге болады.
Жыртықтарды және кесулерді бұтаралықтың анатомиялық дұрыс тігу жамбас түбінің бұлшықеттерінің әлсіздігі, қынап түсуі, әйел мүгедектігінің алдын-алуына жатады.
тексеруге болады. Қан кетуден плацента бөлінген соң және плацента тексерген мерзімді зерттеу жасады.
Емдеуі: Босанған соң жатыр мойынның тігумен аяқталады. III - дәрежеде жатыр мойнының жыртылуында жатыр қуысын қолмен тексеру жасап, жатырдың төменгі сегменті зақымдалғанын анықтаймыз.
Жатыр мойны жыртылуында бір немесе екі қатарлы тігіс салынады.