Келесі кезеңде, оны біріншіден ажырату қиын болса да, басқалардың мадақтарын алу үшін балаларға қашан және қалай әрекет ету керектігін түсіндіре бастайды. Бұнда
«біліп қою әдістемесі» маңызды. Оның мәні, ересек өз ескертулерімен баланың жағымсыз мінез-құлқын біліп қояды және оны болдырмауға көмектеседі. Мысалы: «Енді біз екеуміз
144
дәрігерге барамыз, сен оған қалай сәлем бересің, не айтасын? Ол жауабына міндетті күледі, оған тәртіпті балалар ұнайды» «Балалар, сәбилерді оятып алмау үшін, музыкалық залға қалай өтуін сендердің естеріңде ме? Сендер тыныш өтулеріне мен күмәндәнудамын» Алдын ала біліп қою әдісі лайықты мінез-құлықын ынталандыру рөлін атқарады. Екінші кезеңде бала
өзінің жақсы мінез -құлықынан қанағаттанатын жағдайлар жасалады. Мадақтау үшін ол көп нәрсе істесе де, осы кезеңде одан қорқуға болмайды. Мадақтау әр адамға қажет, ол өзіне сенуін бекітеді. Мектепалды балаға – ол ерекше маңызды.
Үшінші кезеңде, мәдени мінез-құлық тәжірибесіне арналған жағдайларды жасай отырып, балалармен әдептілік ережелерін маңыздылығын сезінуге тәрбиеші көп көңіл бөледі. Мектепке дейінгі балаларға әдептіліктің пайда болу тарихы туралы, әртүрлі елдерде және әртүрлі уақытта адамдардың мінез-құлқы мәдениеті туралы және де балалар тобында әдептілік мазмұны туралы.
Балаларды мінез-құлқы және қарым-қатынастармен сезімдер тәсілдеріне нақты үйрету керек. (Мектепке дейінгі балалардың мәдениетін тәрбиелеу әдістемесі туралы С.В.Петрина, И.К Курочкина, Т.В.Черник және т.б. жұмыстарында нақты танысуға болады. Қазіргі уақытта осы тақырып бойынша балаларға арналған және ата -аналар мен тәрбиешілерге көмек беретін көптеген кітаптар шығып жатыр, мысалы, Л.Васильева-Гангнустың «Сыпайылықтын әліппесі»)
Тапсырма
Өз жасының тобына арналған «Әдептіліктің ережесін» құрастырыңыз және оларды орындау жолдарын жасаңыз. Оған арналған орыс халық мақалдарарын, мәтелдерін, өлендерің қолдандар. Оларға тіл әдептілігін, «ымдау мектебін», «сөйлеу қимылдарын» еңгізіндер. Әрбір ережені балаға түсінікті және тартымды ету үшін елестетіп көріңіз.
Достарыңызбен бөлісу: |