С. А. Козлова, Т. А. Куликова
Мектеп жасына дейінгі балалар еңбегінің
жүктеу/скачать 4.62 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кіші топтарда
| Мектеп жасына дейінгі балалар еңбегінің
мазмұны (түрлері) Өзіне-өзі қызмет ету— баланың өзіне қызмет көрсетуге бағытталған еңбегі (киім кию-шешу, тамақтану, санитариялық- гигиеналық шаралар). Әрекет сапасы мен оны ұғыну әртүрлі балада әртүрлі, сондықтан өзіне-өзі қызмет ету дағдыларын қалыптастыру міндеті мектеп жасына дейінгі барлық кезеңдерде өзекті болып табылады. Кіші топтарда тәрбиеші іс- әрекеттерді қалай жүргізу керектігін көрсетеді: шұлықтарды, көйлектерді киюге ыңғайлы болу үшін қалай ұстау керек екенін үйретеді. Көрсету біртіндеп, түсіндіре отырып, көрсетілуі керек. Балаға: «Міне, шұлықтар, оларды осылай ұстап, киіңдер», -деп жай айта салуға болмайды. Бала үшін барлығы қиын: резеңкені алып, оны созу да, аяқтарын бір шұлыққа емес, екі шұлыққа кіргізу де қиын. Алдымен ересек адам оған әр сатыда көмектеседі, уақыт өте келе ол өз көмегінің, қолдауының, кеңестерінің үлесін азайтады. Кейде балаға қате жіберсе, содан кейін бірге отырып, қатенің себебін талдауға болады. Ересек адам қайталанатын қателіктерге наразылық білдірмей, шыдамдылық танытуы керек, бұл өте маңызды. Демек, ол балаға дұрыс түсіндіре алмады, бала үшін не түсініксіз болуып қалғанын байқамады. Бала үшін оған еңбек дағдыларын игеру қиындыққа соғатын жолда оны кез келген, тіпті ең кішкентай сәттілікте мақтау өте маңызды. Еңбек бала үшін ересек адамның қалауын орындау және жүктелген міндет болмауы керек, еңбек бала үшін жетістікке жетелеу жолы болу керек. Әйтпесе, көп ұзамай бала белгілі бір әрекеттерден бас тартады. Нәтижесінде ересек адам кінәлі болып, шиелініс 206 туындайды. Кейде, тіпті бала қандай да бір іс-әрекетті үйренсе, оны «еркелетуге» болады: «Кәнекей, бүгін мен саған көйлекті өзім кигізейін, сені кішкентай ханшайым деп ойлайық». Өзіне-өзі қызмет ету дағдылары қалыптасып, табысты жүзеге асырылған жағдайларда, әдетте, балалардың көмектен бас тартатынын атап өткен жөн. Олар барлық нәрсені «үлкендер» сияқты жасағанды жақсы көреді, ал ересектердің көмегі оларды ренжітеді. Ұқсас ойын шарттарын «балалыққа қайта оралғысы келетін» ересектеу (4-5 жас) балалар қабылдауы мүмкін. Өзіне-өзі қызмет көрсету еңбегін оқытқанда, тәрбиеші суреттер қарауды қолданады.Олар әрекеттер реті бойынша пікір қалыптастыру үшін пайдалы. Сондай-ақ, балаларға өздерінің түймелерін тағуды, аяқ-киімінің бауын тағуды үйретуге көмектесетін арнайы оқу құралын қолдануға кеңес беріледі (М.Монтессоридің материалдарына жүгініңіз). Балаға оң әдістерді көрсету, белгілі бір іс-әрекеттерді орындауын жеңілдететін «кішкентай құпияларды» таныстыру (жейденің түймелерін үстінен бастап емес, төменнен бастап тағу керек, онда сіз қалай тағып жатқаныңызды байқайсыз, соңғы түймесін және соңғы ілмектерді көре аласыз) керек. Балаларды тамашалайтын және оларды оқытатын қуыршақ театрының кейіпкерлері, ойыншықтар оқу үдерісін тартымды етеді, эмоциялық жағынан қанықтырады. Балаға поэтикалық сөздер де, әндер де, әзілдер де көмектеседі. Өзіне-өзі қызмет көрсету бойынша еңбектің мазмұны әртүрлі жас кезеңдерінде және балалардың еңбек дағдыларын игеру өлшеміне қарай өзгереді. Егер бала өз бетінше киіну әдісін игерген болса, онда оны ұқыпты, әдемі, тез арада жасауға, сыртқы көрінісін, шаш үлгісін қарауға үйрету керек. Балалардың бойында заттарға мұқият қарау, киімді кірлетпеу, жыртып алмау, оны дұрыстап жинау әдебін тәрбиелейді. жүктеу/скачать 4.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|