Сабақ: № Сыныбы: 7 Күні: Тақырыбы: Кіріспе. Материктер мен мұхиттар географиясында не оқытылады?



бет3/41
Дата27.09.2022
өлшемі1.07 Mb.
#461466
түріСабақ
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   41
Плано Карпини Вильгельм Рубрук

Орталық Азия, Казахстан

15ғ. 2-ж.

Афанасий Никитин

Үндістанға саяхат жасаған соң, «Үш теңіздің ар жағына саяхат» атты еңбек жазған.

15-17ғ

1492ж


Үлы географиялық ашулар кезеңі
Х.Колумб

Феодализм ыдырап жаңа жерлерді басып алып
капиталистік мемлекеттер қалыптасты.
Багам, Кіші Антиль, Вест-Индия

1498

Васко да Гама

Калькутта портына келді

1499-1503

А. Веспуччи

Колумб ашқан жаңа жерге үш ретсаяхат ж.

1507

М.Вальдземюллер

Төртінші дүние бөлігі ретінде Америка деп атауды ұсынды.

1519-1522

Ф.Магеллан

Тұңғыш рет Жер шарын айналып өтіп, тынық мұхитты ашты.

1648

Семен Дежнев

Беринг бұғазы арқылы СММ-тан Тынық мұхитқа өтті.

17ғ.

Абель Тасман

Тасмания аралын ашты

18ғ.

Джеймс Кук

Жаңа Зеландия, Аустралияның шығыс жағ. ашты.

18ғ.

В.Беринг пен А.Чириков

Амер. Солт-бат бөлігі мен Алеут аралдарын ашты.

1803-1906

И.Крузенштерн мен Ю.Лисянский

Тынық м-тың көптеген жаңа аралдарын ашты.

1820

Ф.Беллинсгаузен мен М. Лазарев

Антарктида материгін ашты

1909
1911

Р.Пири
Р.Амундсен

С. полюске жетті.
О. полюске жетті.

19ғ.

Семенов-тян-Шанский, Н.Прежевальский, Ш.Уалиханов

Орталық Азия, тибет

1870-1887

Н.Миклухо-Маклай

Жаңа Гвинея, аустралия

1957-58

Халықаралық геофизикалық жыл бағдарл.

Антарктиданы сипаттайтын екі томдық атлас даярланды.

Қорытынды: Сонымен география ғылымы үшін аса маңызды ашуларды атандар
Бағалау
Үйге тапсырма: кескін картаға саяхатшылардың маршрутын белгілеу, геохронологиялық кестені жаттау


Сабақ: №
Сыныбы: 7
Күні:
Тақырыбы: §3. Материктер мен мұхиттар карталары
Сабақтың оқыту мақсаты: Карта картографиялық проекциялар және масштаб арқылы жасалатыны, проекциялардың жіктелуі себебі, карталар түрлерінің жіктелуі және олардағы шартты белгілер жүйесі жөнінде мәлімет беру
Сабақтың дамыту мақсаты: жергілікті жер сүлбасы мен топографиялық картаны еске түсіріп оның географиялық картадан айырмашылығын анықтау
Сабақтың тәрбие мақсаты: анықтамаларды зейінмен тындауға тәрбиелеу.
Сабақтың оқу жабдығы: 7 с. атласы, дүние жүзінің физикалық картасы.
Сабақтың барысы:
1. Өткенді қайталау:
а/контур картаға аралдардың белгіленуін тексеру
ә/геохронологиялық кестені жатқа сұрау
б/дуниежүзілік картадан саяхатшылардың маршрутын көрсету
Жаңа сабақ
Карта-математикалық заңдарға негізделе отырып /масштаб және проекция бойынша/ жер шарының кішкрейтіліп, әрі жинақталып, шартты белгілермен бейнеленген кқрінісі. Жер шарының бірнеше есе кішірейтіліп берілетін нақты бейнесі глобус деп ат. Глобустағы Жер бетінің дәл бейнесін картаға көшіру үшін картографиялық проекциялар /жоба/ қолданылады: Тең бұрышты проекция, тең ауданды, еркін алынған пр.
Жер шар тәрізді болғандықтан оның дәл сол бейнесін жазық карта бетіне түсіруі мүмкін емес, сондықтан бейнелеу барысында міндетті түрде әр түрлі дәрежеде бұрмалану /ауытқу/ болады.
Қандай картада бұрмалану көп болады? Ірі н/е ұсақ масштабтыда ма?




Тең бұрышты проекция

тең ауданды

еркін алынған пр

Сақталады

Пішіні

Аудан

Бір бөлігі

бұрмаланады

Ұзын. аудан

Бұрыш, пішіні

Екінші бөлігі

Проекциялар жазықтық бетіне көшірілу пішініне қарай да жіктеледі:






цилиндрлік проекция

конустық

Көп конусты

азимуттық.

Сақталады

экватор

Пішіні аудан

Жалпы пішіні

полюстер

бұрмаланады

полюстер

Полюс

Орталық бөлігі

Шет жағы

Қандай карта жас

Африка мен о.Амер

Еуразия, С.Ам

ДЖ

полюстер

1:100000------сан масштабы
1см-1км------атаулы масштаб
метр ___________________________________км сызық масштаб
Карталар

Қамтитын аумағына жарты шарлар н/е ДЖ, топогр.

Мазмұнына жалпы геогр. және тақырыптық

Масштабына ұсақ,орта, ірі

Қолдану сипатына ғылыми-анықтамалалық, оқу карталары, техникал. туристік

Қорытынды: Сонымен глобустан жер бетін картаға қандай әдіспен көшіріледі, картада бұрамаланудың болу себептері неде


Бағалау
Үйге тапсырма: п. Мазмұндау, 3-4 сұрақтарға жауап беру
Сабақ: №
Сыныбы: 7
Күні:
Тақырыбы:§4. Материктік және мұхиттық жер қыртысы.Геологиялық жыл санау және геохронологиялық кесте.
Сабақтың оқыту мақсаты: литосфералық тақталар және олардың қозғалысы, геологиялық жыл санау, геохронологиялық кесте, материктік және мұхиттық жер қыртыстары, геосинклинальдар мен платформалар, материктер мен мұхиттардың пайда болуы жолдары туралы қазіргі түсініктір
Сабақтың дамыту мақсаты: жер қыртысы құрлысының картасымен геосинкланальды аймақтар мен платформаларды табу.
Сабақтың тәрбие мақсаты: анықтамаларды зейінмен тындауға тәрбиелеу.
Сабақтың оқу жабдығы: 7 с. атласы. Геохрон.кесте коссарбеттегі жер қыртысының картасы
Сабақтың барысы:
1.Амандасу, түгендеу
2.Оқулық, атлас, дәптер, күнделік, бояу карандаштарын түгендеу.
3.Кезекшіге бүгінгі күнді жазғызу
4. Өткенді қайталау:
а/контур картаға аралдардың белгіленуін тексеру
ә/геохронологиялық кестені жатқа сұрау
б/дуниежүзілік картадан саяхатшылардың маршрутын көрсету
в/Карта мен глобус, д/з не, бұрмалану неден туындайды
г/Глобустан картаға түсіргенде қандай картографиялық проекцияларды қолданады
д/ бұрмалануды азайту үшін қандай проекциларды қолданамыз
е/ караталар түрі
5.Жаңа сабақ
Канттың гипотезасы бойынша жер Күннің ыстық алғашқы ауасынан пайда болды
Шмидт бұл гипотезаға қарсы өзінің гипотезасын тұжырымдады: жер ғарыштық шан-тозан, газдардың бұлтарының біртіңдеп бірігуінен пб.
Ядро құрамы кобінесе темірден құралған. Одан жылу боленеді. Литосфера жер қыртысы мен мантияның үстінгі бөлігін қамтитын қабат. Жер қыртысы 2 бөлінеді: материктік 35-70км, мұхиттық -6-15км. Ең бірінші мұхиттық жер қыртысы қалыптасқан. Жердің ішкі күштердің әсерінен біртіндеп пайда болған жарықтар бойымен магмалық жыныстардың жоғары көтерілуінен базальт қабаты пайда болып, жер қыртысы қалындайды. Дәл осындай жолменен, яғни магма көтілгенде газдардың суынуынан Жерде су пайда болады
Планетамыздың жасы 5млрд.ж., ал жер қыртысының қалыптасуына кеткен уақыт 2,5-3,5млрд.ж. геохронологиялық кесте.
20ғ. А.Вегенер қазіргі кезде жер қыртысы қалыптасуын литосфералық тақталар теориясы тұрғысында түсіндірді. Оның болжауы бойынша барлық материктер бір алып құрлық біріккен, оны Пангея д.а. оның солтүстігі Лавразия, оңт. Гондвана д.а., бірақ ол тақталарды қозғаушы күштердің шығу тегін түсіндіре алмады.
Литосфера 7 ірі тақталардан тұрады, олардың шекарасы көбіне мұхит табанындағы су асты жоталарына сәйкес келеді.
Тақталар ендік бағытта қозғалады, олардың қозғалу жылдамдығы мен бағыты ішкі күштерге тәуелді болады. Жердің ішкі күштері д/з мантиядағы заттың қозғалысы яғни ыстық магманың тығыздығының әртүрлілігі.
Жоталар бойымен өтетін терең жарықтар жиынтығын рифт д.а.
Барлық ЛТ-ң шеткі боліктері өте қозғалмалы, апатты жер сілкінулер мен жанартау атқылау ауданы болып табылады. Оларды сейсмикалық белдеулер деп ат. Жер қыртысының СБ- геосинклинальдарға, ал салыстырмалы түрде тұрақты бөліктері- платформаға сәйкес келеді.

Платформа

геосинклинальдар

ежелгі

жас

Альпі-Гималай, батыс және шығ. Тынық мұхиттық белдеу

Шығыс Еуропа, сібір, арабия, с.америка, Аустралия

қалқандар

Б.еуропа, б.сібір, тұран

Канада, балтық, Алдан

Бекіту: литосфера қандай қабаттан тұрады, плиталардың қозғалу себебі неде
Үйге тапсырма: платформалар мен геосинклиналь аймақтарды, қатпарларды кескін картаға түсіру, мазмұндау, геохронологиялық кестені жаттау




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   41




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет