ІІІ Жаңа сабақты түсіндіру:
Жану дегеніміз- күрделі физико-химиялық процесс. Жану кезінде жанатын затпен тотықтырушылар қосылады да, жылу және жарық бөледі. Қандай да болмасын жану процесі үшін мөлшерлі және тотықтырғыштар керек.
Тотықтырғыштар: оттегі, хлор, бром, азот қышқылы, бертоле тұзы.
Жанатын заттар: қатты, сұйық, газ күйінде кездесуі мүмкін. Бұл заттардың барлығы жанған кезде жарық және жылу шығарады.
Жанудың түрлері. Жанудың бірнеше түрлері бар:
Жарқ етіп жану-қатты және газ күйіндегі заттардың жоғарғы жағында пайда болған булардың тез жануы;
Тұтанып жалындау – заттардың қайнау температурасына дейін қызып жануды қолдайтын заттардың булануына дейінгі кезеңді айтады. Тез жалындайтын 47-50С жанатын 50-80С ;
Өздігінен жалындау – заттардың басқа жылу көздерінен қызып, өзіндік қызуға айналуы.
Өздігінен жану дегеніміз – заттардың өздігінен қызуы арқылы болған жануды айтады.
Атылып жану дегеніміз – заттардың тез арада көп мөлшерде жылу шығарып, газ қысымының жоғарлауын айтады.
Жану сипатына байланысты құрылыс материалдары 3 түрге бөлінеді: жанбайтын, қиын жанатын, жанатын.
Жанбайтын зат дегеніміз – атмосфералық ауада жануға қабілеті жоқ заттар. Оларға материалдар, қоспалар, бұйымдар. Жанбайтын заттардың көпшілігі өртке қауіпті. Оларды мынандай топтарға бөлуге болады
Жанатын өнім бөлетін заттар немесе сумен және бір-бірімен әрекеттескенде жылу бөлетін заттар. Олар: кальций карбиді, металл күйіндегі натрий, қортылмаған әк , сұйытылған қышқылдар ( күкірт және тұз)
Тотықтырғыштар: калий пермаганаты, натрий оксиді, хром оксиді, қорғасын оксиді, азот қышқылы, сұйық оттегі.
Ауада өздігінен жанатын зат – сары фосфор және сұйық сутектік фосфор.
Қиын жанатын зат дегеніміз – тұтатқыш немесе жанғыш көздің әсерінен жануға қабілетті заттар. Бұл заттар жанғыш көз жойылғаннан кейін жанбайды.
Достарыңызбен бөлісу: |