Сабақ Тақырыбы : Э, Ё, Ц, щ әріптері бар сөздердің жаңа емлесі және оларға қосымшалардың жалғануы
жүктеу/скачать 100.8 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тоғызыншы апта №17 практикалық сабақ
- Ю әрпі ú әрпімен жазылады
- Ескерту . и (ı) әрпінен кейін тұрған я-ның орнына а жазылады
- 18 практикалық сабақ Тақырыбы
- Ескерту . Жіңішкелік белгісі (ь) тұрған буында e, ı әріптері болса, бұл белгі ескерілмейді
- Айыру белгісі (ъ) ескерілмей жазылады, қосымшалар соңғы буын үндесі-міне сәйкес жалғанады
- Мысалдар Дұрыс Бұрыс
- Оныншы апта №19 практикалық сабақ
| tapsyrma. Sóılemderdі oqyńyz. Щ árpі bar sózderdі kóshіrіp jazyńyz, taldańyz.
Eń ashshy da – til, eń tátti de – til. Ulym áskerı ýchılıshe bitirdi. Ashshy menen tushshyny tatqan biler, alys penen jaqyndy jortqan biler. Qazir tis shetkasynyń alýan túri satylady. Borsh, shı sıaqty orys halqynyń ulttyq taǵamdaryn qaladaǵy tamaqtaný oryndarynyń as mázirinen kezdestirýge bolady. tapsyrma. Qate jazylǵan sózderdі kórsetіńіz. Ѵ – дұрыс; X – қате.
Тоғызыншы апта Тақырыбы: Ю, Я әріптері бар сөздердің жаңа емлесі және оларға қосымшалардың жалғануы Ю әрпі ú әрпімен жазылады: parashút, glúkoza, búleten, fúchers, tútor, konúnktýra, konúnktıvıt. Қосымшалар соңғы буынның үндесіміне сәйкес жалғанады. Шет тілінен енген сөздерде я әрпі а́ әрпімен жазылады: zarа́d, knáz, razrád, grıláj. Соңғы буынында а́ әрпі жазылатын түбір сөздерге ашық дауыстылармен келетін қосымшалар ғана жуан жалғанады: knáz+yna, grıláj+y, zarа́d +kі, razrád+і. Ескерту. и (ı) әрпінен кейін тұрған я-ның орнына а жазылады: aksıa, alergıa, hımıa, gımnazıa. я әрпі cөздің басында келгенде ıа әріп тіркесімен жазылады: ɪakor, ɪahta. tapsyrma. Quramynda ю árpі kezdesetіn alty shettіldіk sózdі jańa álіpbımen jazyńyz. Үлгі: дебют – debút Ю árpіnіń shettіldіk sózderde jazylýyna nazar aýdaryńyz. Qalaı jazylýyna nazar aýdaryńyz. Ne baıqadyńyz? Oıyńyzdy aıtyńyz. tapsyrma. Berіlgen sózderdі qatesіz kóshіrіp jazyp, ю árpіnіń astyn syzyńyz.
tapsyrma. Latyn árіpterіmen jazyńyz. Tıіstі qosymshany jalǵańyz. Сюжет... желі, продюсер... орталық, сценарий автор..., валюта... қаржы, бюджет... теңгерім, парашют спорт..., дебют... шара, турис... бюро. tapsyrma. Sózderdі ekіnshі baǵanǵa jańa álіpbımen jazyńyz. Биология, экология, энциклопедия, серия, роман-эпопея, наряд, заряд, философия, филология, секция, идея, эрудиция, стратегия. tapsyrma. Quramynda ю árpі kezdesetіn alty shettіldіk sózdі jańa álіpbımen jazyńyz. Үлгі: заряд – zarád Ю árpіnіń shettіldіk sózderde jazylýyna nazar aýdaryńyz. Qalaı jazylýyna nazar aýdaryńyz. Ne baıqadyńyz? Oıyńyzdy aıtyńyz. tapsyrma. Sózderdіń durys nusqasyn belgіleńіz, jaýabyńyzdy túsіndіrіńіz.
tapsyrma. Jańa álіpbımen jazyńyz. Úlgі boıynsha qosymsha jalǵańyz, túsіndіrіńіz. Үлгі: сөз + тәуелдік жалғау + септік жалғау Грильяж, биология, куә, экология, энциклопедия, серия, разряд, роман-эпопея, наряд, за- ряд, гимназия, филология, секция, идея, күмән, эрудиция, акция. №18 практикалық сабақ Тақырыбы: Ь, Ъ таңбалары бар сөздердің жаңа емлесі Жіңішкелік белгісі (ь) бар буынға жіңішке дауыстылардың әрпі жазылады, қосымшалар түбірдің соңғы буынына үндесіп жалғанады: аlkogól (-diń, -i, -ge, -der), аnsámbl (-diń, -i, -ge, -der), asfált (-tiń, -i, -qa, -ta), álbatros (-tyń, -y, -qa, -tar), álbom (-nyń, -y, -ǵa, -dar), álfa (-nyń,-ǵa), álmanah (-tyń, -y, -qa, -tar), álpınıs (-tiń, -i, -ke, -ter), ált (-tiń, -i, -ke), álternatıv (-tiń, -i, -ke, -ter), áltron (-nyń, -y, -ǵa, -dar), bálzam (-nyń, -y, -ǵa, -dar), batalón (-niń, -i, -ge, -der), búldog (-tyń, -y, -qa, -tar), búldozer (-diń, -i, -ge, -ler), dúbl (-diń, -i, -ge, -der), gólf (-tiń, -i, -ke, -ter), gаstról (-diń, -i, -ge, -der), kúlt (-tiń, -i, -ke), kоbált (-tiń, -i, -qa, -tar), kоról (-diń, -i, -ge, -der), medalón (-niń, -i, -ge, -der), múltfılm (-niń, -i, -ge, -der). Ескерту. Жіңішкелік белгісі (ь) тұрған буында e, ı әріптері болса, бұл белгі ескерілмейді: akvarel (-diń, -i, -ge, -der), artıkl (-diń, -i, -ge, -der), atele (-niń, -si, -ge, -ler), barelef (-tiń, -i, -ke, -ter), barer (-diń, -i, -ge, -ler), gelmınt (-tiń, -i, -ke, -ter), kegl (-diń, -i, -ge, -der), kelt (-tiń, -i, -ke, -ter), lager (-diń, -i, -ge, -ler), premer (-diń, -i, -ge, -ler), premera (-nyń, -ǵa, -lar), relef (-tiń, -i, -ke, -ter), shıfoner (-diń, -i, -ge, -ler), stıl (-diń, -i, -ge, -der), fılm (-niń, -i, -ge, -der). Айыру белгісі (ъ) ескерілмей жазылады, қосымшалар соңғы буын үндесі-міне сәйкес жалғанады: konúnktýra, konúnktıvıt, sýbekt, оbekt. tapsyrma. Sózderdіń jazylýyna nazar aýdaryńyz. Ne baıqadyńyz? Kórshіńіzben ózara talqylańyz. Альманах – álmanah; король – kоról; мультфильм – múltfılm; вальс – váls; фольклор – fólklor; артикль – artıkl; премьера – premera; стиль – stıl; конъюнктура – konúnktýra; субъект – sýbekt; объект – оbekt. tapsyrma. Tómende berіlgen shettіldіk sózderdі erejege saı jańa álіpbımen jazyńyz. Асфальт, альбом, бульдозер, вальс, вольфрам, факультет, пульт, ансамбль, фольклор, гольф, батальон. tapsyrma. Sózderge jalǵanǵan qosymshalardyń durys/burystyǵyn anyqtap, belgіleńіz. Jaýabyńyzdy túsіndіrіńіz.
tapsyrma. Tómende berіlgen shettіldіk sózderdі erejege saı jańa álіpbımen jazyńyz. Ателье, стиль, мультфильм, медальон, артикль, лагерь, шифоньер. tapsyrma. Qatesі bar sózderdі taýyp, durys nusqasyn jazyńyz. kоról bárelef premer kegl párоl volt tapsyrma. Kóp núktenіń ornyna tıіstі qosymshalardy jalǵańyz. álpınıs + ... (ілік септігі) sırkúl + ... (тәуелдік жалғауының І жағы) ós + ... (көптік жалғауы) púlt + ... (барыс септігі) gаstról + ... (тәуелдік жалғауының ІІІ жағы) álbatros + ... (көптік жалғауы) álternatıv + ... (сын есім тудырушы жұрнақ) konúnktýra + ... (тәуелдік жалғауының ІІІ жағы) feldeger + ... (сын есім тудырушы жұрнағы Оныншы апта №19 практикалық сабақ Тақырыбы: Һ-мен жазылатын сөздердің жаңа емлесі p, h әріптеріне аяқталған шеттілдік сөздерге тәуелдік жалғауы жалғанғанда, p, h әріптері ұяңданбайды және һ әрпінен кейін қосымшалар жуан жалғанады: seh (-tyń, -y, -qa, -tar), sheıh (-tyń, -y, -qa, -tar), shtrıh (-tyń, -y, -qa, -tar), stereotɪp+i, arhetɪp+i. tapsyrma. һ árpіnіń astyn syzyńyz. Ahylaý, ýhileý, máshhúr, ollahı, bahadúr, bahar, gaýhar, jaýhar, jahan, jıhaz, jıhanger, ıllahı, qahar, qaharman, shahar, hımıa, hal, han, hosh (ıis), hal-ahýal, habar, hantalapaı, halyq, hat, halyq. tapsyrma. Sózderdі jańa álіpbımen jazyńyz. Оллаһи, хан, баһадүр, баһар, крахмал, архетип, қолхат, мазхаб, махаббат, механик, мехнат, мұхит, рух, руханият, шейх, сахаба, сахна, цех, саяхат, тарих, шахтер, штрих, шаһар. tapsyrma. Sózderdіń tıіstі qosymshalaryn tabyńyz.
tapsyrma. Durys jazylǵan sózderdіń astyn syzyńyz. Tańdaýyńyzdy túsіndіrіńіz. Bahadúrler – bahadúrlar, bahardi – bahardy, gaýhardiń – gaýhardyń, shtrıhymen – shtrıhimen, jahandik – jahandyq, jıhazy – jıhazi, jıhangerdiń – jıhangerdyń, mehanıkke – mehanıkka, sheıhi sheıhy, qaharly - qaharli, qaharmany – qaharmani, shaharymen – shaharimen, arhetıpinen – arhetıpynan, ahýalynan – ahýalinen, muhıtyn – muhıtin. жүктеу/скачать 100.8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|