Сабақтың тақырыбы: Тұйық етістік. Сабақтың типі: білімді меңгерту Сабақтың әдісі: баяндау,сұрақ-жауап
жүктеу/скачать 1.97 Mb.
|
1. Күрделі үстеуді тап. А) бүгін келдім В) кеше бардым С) әрең көтердім Д) балаша сайрады Е) шикілей әкелді.
А) өте үлкен екен В) ілгері жүрді. С) әрең ұйықтады. Д) Қыруар жұмыс істедік Е) Бүрсігүні аттанды.
А) Алға қадам басты. В) Әрең-әрең бара жатты. С) Қасақана істеген. Д) Амалсыздан үйіне жүрді. Е) Қолма-қол тапсырды. 4. Мақсат үстеуін тап. А) әлгінде,емін-еркін В) орасан,әжептеуір С) жорта,әдейі Д) тысқары,мұнда Е) Амалсыздан,бекерге
А) мекен үстеуі В) мезгіл үстеуі С) күшейткіш үстеуі Д) мақсат үстеуі Е) себеп-салдар үстеуі
А) сұңқардайын,осылай В) биыл,соншалық С) әрең-әрең,қыстай Д) жаздыгүні,күн ұзаққа Е) қапыда,текке
А) Поездан әдейі түсіп қалдым. В) Күндіз де,түнде ол Барластың қасынан шықпайды. С) Соншама қандай қуаныш?! Д) Жоғарыдан бетіме бірдеме тарс ете түсті. Е) Ыза кернеп зорға тұрмын. 8. «қалай қарай?» сұрағы қай үстеуге тән. А) мақсат В) мезгіл С) мекен Д) сын-қимыл Е) мөлшер 9. Туынды үстеудің жұрнағын тап. А) –дай В) –даған С) –ың Д) –ғыр Е) –дық 10. Мөлшер үстеудің сұрағын тап. А) қашаннан? В) қаншама? С) қайдан? Д) кімше? Е) қандай?
А) Басқа сөздермен байланысқа түспейді. В) Сөз бен сөзді байланыстырады. С) Қимыл,іс-әректтің белгісін білдіреді. Д) Заттардың қозғалысын,күйін көру арқылы бейнелейді. Е) Өзінен бұрын тұрған сөзді айқындайды, дәлелдейді. 2. Күрделі еліктеу сөз қатысқан сөйлемді тап. А) –Сауға,--деді саңқ етіп. В) Қараторғай көк аспанды матадай дар еткізіп, қақ айырғандай құлдилады. С) Тар бөлменің іші бұрқ етіп,шаң-тозаңға толып кетті. Д) Шаңқ еткен мылтық түтіннің ішінде Ұрқия да,қабан да көрінбей кетті. Е) Сайдағы ауыл жақтан көп иттің арс-ұрс,шәу-шәу етіп үргені естіледі. 3. Баяндауыш қызметін атқарып тұрған еліктеуішті тап. А) Үрінді қарды борт—борт басысып қос аттылы Бүркітті бауырын өрлеген. В) Сейіт күтпеген сөзге селк етті. С) Су түбінде малта тастар жалтырап,су сылдыр-сылдыр етеді. Д) Алаң да алаң,алаң жұрт,ақала ордам қонған жұрт. Е) Аулада асық ойнаған балалардан басқа селт еткен жан жоқ. 4. Шақыру одағайын тап. А) ойпырмай В) түу С) шөре-шөре Д) беу Е) тәйт 5. Көңіл-күй одағайын тап. А) тек В) мәссаған С) құрау-құрау Д) айт Е) қош-қош 6. Еліктеу сөздің қандай қызмет атқарып тұрғанын анықта. Қашан үйге жеткенше,артына жалтақ-жалтақ қарайды. А) баяндауыш В) толықтауыш С) анықтауыш Д) бастауыш Е) пысықтауыш 7. Бейнелеуіш сөзді тап. А) тарс В) сыңғыр С) жалт-жұлт Д) арс-арс Е) шаңқ 8. Өкіну мәнін білдіретін одағай қайсысы? А) уау В) әйда С) моһ-моһ Д) әттең Е) қане 9. Туынды еліктеу сөз жасайтын жұрнақты тап. А) –ын,-ін,-н,-ыл,-іл В) –аң,-ең,-ың,-ің,-ң С) –ыс,-іс,-с,-ым,-м Д) –ғы,-гі,-қы,-кі,-к Е) –ыра,-іре,-ғыр,-гір
А) көс В) шіркін-ай С) уһ Д) пәлі Е) Жә «Шылау» тақырыбы бойынша 1. Қай сөзде «-ды» нақтылау мәнді демеулік шылау болып тұр? А) Қараған(ды) жер В) Ол көргенін айтқан(ды) С) Бала қаз(ды) қуды. Д) Әуелі қатты қысыл(ды) Е) Бар(ды) бағалай біл. 2. «Оның кітабы соғыс туралы ма екен?» -сөйлемінде қандай шылаулар қатысқан? А) жалғаулық-демеулік В) септеулік-демеулік Д) жалғаулық-септеулік Д) демеулік-септеулік Е) септеулік-жалғаулық
А) ма,ме,ба,бе В) –ақ,-ау,-ай,да С) –ды,-ді,ғой,қой Д) түгіл,тұрсын,тұрмақ Е) ғана,-мыс,-міс
А) әрі,бері,гөрі В) не,я,да С) –ды,-мыс,-ау Д) мен,бен,пен Е) қой,ғана,ше
А) Толық лексикалық мағынасы болмайды. В) Түрленбейді. С) Адамның әр түрлі көңіл-күйін білдіреді. Д) Сөйлем мүшесі бола алмайды Е) Сөзді байланыстырады,не сөзге қосымша мән үстейді. 6. Күшейткіш демеулікті тап. А) Оның сөзінен өкініш те,ыза да сезіледі. В) Біз де естіп,қуанып жатырмыз. С) Жайдақ суды ит те,құс та жалайды. Д) Айып менде екені рас. Е) Екі-үш күнде әзер жеттік. 7. Шектеу демеулігін тап. А) Бұрын бір шал болыпты-мыс. В) Ол үйіне ерте келген-ді. С) Қоңырау соғылып қалса ше? Д) Ол түгіл мені таныған жоқ. Е) Мен-ақ сабаққа бармадым. 8. Ыңғайластық жалғаулықты тап. А) Бұдан әрі оның тыңдауға шамасы келмеді. В) Ол тәрбиелі әрі жігерлі. С) Ол Маратқа да алма берді. Д) Тек кейде бұршақ жауады. Е) Сол сияқты балалар өте көп. 9. Себеп-салдар шылауды тап. А) Бүгін ерте келдік,бірақ жарыстан қалып қойдық. В) Ол кеше көп ойнаған,сондықтан бүгін демалды. С) Олар біресе ойнайды,біресе отырады. Д) Біз кешке сабақ оқимыз және тамақ жейміз. Е) Олар не бүгін келеді,не ертең келеді. 10. Қай сөйлемде үш түрлі шылау қатысқан? А) Марат та,Сәкен де сабақта жоқ. В) Ертеңге дейін барып қалармын. С) Олар туралы бұдан кейін де еститін шығармыз. Д) Қызым, сабаққа дейін тамағыңды ішпедің бе? Е) Қыста қар жаумаса ше?
А) Ел арасына сыйлы В) Ұлттық ойын ойнайды С) Ақылды сөз айтылды. Д) Жыл сайын толықты Е) Өмірдің мәнін түсінді.
А) Желмаяға міну В) Өмір үшін күресті С) Өмірдің мәнін түсінді Д) Ашық аспан Е) Ғылымды игеру
А) Төребек үйі В) Ашынған әйел С) Күн сайын күтті Д) Жайын айтты Е) Өзі келді
А) Шарықтап тұр. В) Балаға қара С) Оқушының жабдығы Д) Тоқымы белбеу Е) Қызық кітап.
А) үйінің қасына жетті. В) Халықпен бірге жасайды С) қара торы бала Д) дүниенің өзгерісі Е) қиыннан қиыстыру
А) жұп-жұқа бөліну В)ғалымдардың пікірі С) бірте-бірте ашылды. Д) алма алдырыпты Е) ешкімге соқтықпау
А) Тоғыз адам—қабысу В) Оқуға лайық—меңгеру С) кең бөлме—жанасу Д) Біздің Жамбыл—матасу Е) Хат жазу—меңгеру
А) қиысу В) меңгеру С) матасу Д) қабысу Е) жанасу 9. Сөздердің жалғау арқылы байланысын тап. А) Ерекше мінез В) Ол сұрасын С) Әзер жетті Д) Әлді адам Е) Отан үшін аянба.
А) Өнер қуу В) Ақ қайың С) Өмірді сүю Д) Сенімді ақта Е) Бұл—жігіт «Сөз тіркесі» тақырыбы бойынша 1. Қай қатарда тұрақты тіркес бағыныңқы сыңарда тұр? А) Айтқаның есімнен шығып кетті. В) Дұшпанның салы суға кетті. С) Науқастың беті бері қарады. Д) Көзіне көк шыбын үймелейтінін айтып салды. Е) Бізге тісін қайрап жүр.
А) Зат,құбылыстың атауы болу керек. В) Толық мағыналы ең кемі 2 сөз болуы керек. С) Зат есімнің қосарлы сыны ретінде жұмсалады. Д) Сөз мағынасын басқа сөзбен дәлеледеп түсіндіреді. Е) Синтаксистік қызметі бірдей сөздерден құралады. 3. Бірыңғай есімді сөз тіркесін тап. А) Үлкен үй, үйді көру В) Жолдасын шақыру,менің үйім С) Сабаққа дайындалу,жаттап алу Д) Сыйлық алу,үздік оқушы Е) Мөлдір су,оқуға ынталы 4. Анықтауыштық қатынастағы сөз тіркесін тап. А) Бұлардың жағдайлары В) Балуанмен күресті С) Ғалымды көрсеңіз Д) Ғалымнан басқа Е) Асығып сөйледі.
А) Суыққа шыдамады В) Белгілі кісі С) жақсы оқиды Д) түрлі бұйымдар Е) қиын есеп
А) Өнерлінің ырысы В) Іске шебер С) Асқарда бесеу Д) Елді қорғау Е) Ізгі сөз
Айтарым—осы А) Есімді сөз тіркесі В) етістікті сөз тіркесі С) тұрақты тіркес Д) еркін тіркес Е) сөйлем 8. Сөз тіркесін тап. А) өгіз аяң В) бара жатыр С) жүз он бес Д) бірінші үй Е) қара торы
А) бұл жерде В) жасыл қала С) бес бала Д) тез кел Е) айтып болды.
А) ырықсыз етіс В) Есімше С) Тұйық етістік Д) Қалау райлы етістік Е) Көсемше
А) Ал сосын В) Ойсыздарға қосылма С) Неге бұғасың Д) Қайдағы жау Е) Жел де жоқ
А) Қар жауса ше? В) Балам,аманбысың? С) Бұл сен бе? Д) Жағдай қалай? Е) Мынау сен шығарсың?
А) Егіс көлемін ұлғайт. В) Тіл қандай С) Сен енді бала емессің Д) Ал Жамал ше Е) Бұл—тарихи жер
А) лепті В) сұраулы С) хабарлы Д) бұйрықты Е) атаулы 5. Сұраулы сөйлемді тап. А) Қарағым,тоқтай тұршы В) Пай-пай,шабысының қаттысын-ай С) Сен жазып келген шығарсың. Д) Дала айдай жарық Е) Мектептің кең залы. 6. Одағай сөйлем қатысқан лепті сөйлемді тап. А) Ойпырым-ай,балаңның мінезі қандай жаман еді. В) Көрсетпе көз жасыңды. С) Жүр,жарысайық Д) Балам,жөніңді айтшы Е) Амал нешік,пешенеме жазғаны осы болды. 7. Сұраулық шылау арқылы жасалған сұраулы сөйлемді тап. А) Ол кісі қайда тұрады. В) Неге үндемейсіз,әже,барамыз ба? С) Ол жерге неге отырасың. Д) Ойбай,сен былай тұр Е) Мен күні бойы жұмыста болдым ғой.
А) Сен менен аулақ жүр В) Біреу көп үшін,көп біреу үшін. С) Жеріміз біздің неткен бай. Д) Сүйіндік жігіттері он шақты күнде Омбыға келіп қалды. Е) Қазір қай жерде тұрасыз.
А) Жарайсың,қалқам?! В) Енді мені ұрайын деп пе едің?! С) –Ешкімге сенуші болма,--деп айқайлады. Д) –Рас па! –деп бажырая қарады. Е) Тәйт. Тыныш отыр 10. Дауыс ырғағы арқылы жасалған лепті сөйлемді тап. А) –Жасасын,Қазақстан! В) –Жолдастар,тынышталыңыздар! С) –Мынау дегенің әдемі ғой! Д) –Шіркін,орманның таза ауасын-ай! Е) –Бәрекелді! Бәрекелді! Жарадың,қалқам! « Жай сөйлемнің түрлері» тақырыбы бойынша 1. Қайсысыжақсыз сөйлемнің жасалу жолына жатпайды? А) –ғы,-гі,-қы,-кі тұлғалы қалау райлы етістік В) Құрамында бастауыш тұлғалы сөзі бар идиомалар С) Атау немесе барыс септігіндегі тұйық етістіктен соң «керек», «мүмкін» сөздерінің тіркесуі Д) Баяндауышы зат есімнен басталады. Е) Барыс септігіндегі тұйық етістіктен соң «бол», «жара», «тура», «кел» көмекші етістіктерінің тіркесіп келуі.
А) Бүгін емтиханға дайындалу керек. В) Жартастың басынан қарауытқан бір нәрселер көрінеді. С) Ойнап сөйлесең де,ойлап сөйле. Д) Ауыл маңы тып-тыныш Е) Оқу—білім бұлағы
А) Сенің балмұздақ жегің келе ме? В) Оның айтқандарын түсініп болмайды С) Бұл оқиғаны енді айтпасқа болмайды Д) Оның үрейден төбе шашы тік тұрды. Е) Ертең сабаққа келесің бе? 4. Жалаң сөйлем дегеніміз не? А) Бастауыш пен баяндауыштан ғана құралған сөйлем. В) Тұрлаулы мүшелерімен қатар,тұрлаусыз мүшелері де бар сөйлем С) Мазмұны толық берілген сөйлем. Д) Бастауышы жоқ сөйлем Е) Бастауышы әрдайым жасырын тұратын сөйлем
А) Мен барамын. В) Айдала С) Ол—сері жігіт Д) Үй жап-жарық Е) Сендер қараңдар
А) Толымсыз сөйлем В) жақсыз сөйлем С) жалаң сөйлем Д) атаулы сөйлем Е) жайылма сөйлем
А) Жақты сөйлем В) жақсыз сөйлем С) жайылма сөйлем Д) атаулы сөйлем Е) Толымды сөйлем
А) жалаң В) жайылма С) жақты Д) жақсыз Е) толымды 9. Тұрлаусыз мүшелердің болу-болмауына қарай жай сөйлемдер қалай бөлінеді? А) жақты,жақсыз В) атаулы С) толымды,толымсыз Д) жалаң,жайылма Е) жай,құрмалас
А) тез В) ол С) оған Д) сенімен Е) қайратпен «Сөйлем мүшелері-1» тақырыбы бойынша 1.Сілтеу есімдігінен жасалған баяндауышты тап.
3. Күрделі сан есімнен жасалған баяндауышты тап. А) Осы араға жиналғанымыз жетеу В)Жиналысқа келгендері—он-ақ адам С) Жеті жердегі жеті—қырық тоғыз Д) Оның жасы жирмада Е) Оның қасиетті саны –бес 4. Себеп пысықтауышты тап. А) Батпаған ай батыстан қарап тұрды. В) Кешеден бері сақтаған нанды жеп отырмын. С) Бала кітап алғалы келіпті Д) Сен мұнда ойнауға келген жоқсың,білім алуға келдің. Е) Ол табанда ақшасын өндіріп алды.
А) пысықтауыш В) анықтауыш С) бастауыш Д) толықтауыш Е) баяндауыш
А) баяндауыш В) анықтауыш С) пысықтауыш Д) толықтауыш Е) айқындауыш
А) Далада қызыл-сары гүлдер жайқалып тұр. В) Шаршаған кішкентай боталар артта қалып қойды. С) Біз таудың ең биік шыңына шықтық. Д) Оның әкесі—кең жауырынды,ұзын бойлы кісі. Е) Мария Бәкенді де,оның ағасын да үйіне алып жүрді 8. Мезгіл пысықтауышты тап. А) Ер жолдасы—тәуекел. В) Олар Абаймен біресе жарысады,біресе қалжыңдасады С) Олар екі күннен кейін келіп қалар. Д) Жұрт Дәметкеннің қылығына әрі сүйсінді,әрі аяды. Е) Ауыл жастары бұндай нәрселерге қызықпайды.
А) Жақсы сөз-жарым ырыс В) Ол қазақша жақсы сөйлейді. С) Оның жақсы іске жаны жолдас Д) Ол көршілерімен жақсы қарым-қатынас орнатқан. Е) Ол жақсыкиімдерді таңдап алды.
А) Марат бұл жерге екі рет келді. В) Ат баспаймын деген жерін екі басады С) Олар бұл жерге екіде келді. Д) Олар сыныпқа екі-екіден кірді. Е) Ол алманың екеуін алды. «Сөйлем мүшелері-2» тақырыбы бойынша 1. Сөйлем мүшесіне талданатын сөзді тап. А) сондықтан В) меніңше С) әрине Д) керісінше Е) балам 2. Бірыңғай мүшелерді байланыстыратын ыңғайластық жалғаулық шылаулар қайсы? А) та,не,немесе В) және, мен,әрі С) бен,я,яки Д) мен,бірақ,алайда Е) ма,ме,ше
Ол....биік,....аласа,....қатал,.....жұмсақ мінезді еді. А) бірақ В) және С) немесе Д) да Е) бірде
А) Бұл не деген үлкен қала. В) Ауа райы қандай тамаша? С) Тыңда,дала,Жамбылды. Д) Бұл өңірде,әсіресе Алатау маңында тарихи ескерткіш көп. Е) Бәрекелді,балам,осы бетіңнен тайынба!
А) Ауыр жол ерді сынайды. В) Менің жеңгем—Қалиса С) Адам баласына адам баласының бәрі—дос . Д) Бала кезімізде Абайдың көп өлеңін жатқа білетінбіз. Е) Жазда,демалыс кезінде,балық аулауға барамыз.
А) Меніңше,осы істегеніміз дұрыс емес. В) Жасеке,жоғары шығыңыз! С) Бәрекелді,қарағым,өркенің өссін! Д) Дала суық,қараңғы. Е) Е,бәсе,сенің бүйтпейтініңді біліп едім. 7. Айқындауыш мүше қатысып тұрған сөйлемді тап. А) Біз,жастар,еңбекте,оқуда алда болуымыз керек. В) Содан бері бір қыс,екі жаз өтті. С) Айқыз ірілеу бір тасқа келіп,отыра кетті. Д) Мүйізінен ұстады да,сол қалпы қатты да қалды. Е) Ұжым тамаша табыстарға жетіп келді.
А) Ойбай,Жақа,ол Жоламанның дүмпуі ғой. В) Шынында да, халіміз онша мәз емес. С) Жігіттер,ойын арзан,күлкі қымбат. Д) Толғауы тоқсан қызыл тіл,сайраймын десең,өзің біл. Е) Қарағым,дұғагөйім,қамқор анам!
А) Бірыңғай мүшелерден бөлініп айтылады,жеке сөйлем мүшесі болады. В) Бірыңғай мүшелердің мағынасын нақтылап тұрады. С) Сөйлем мүшесіне талданбайтын сөйлем. Д) Бірыңғай мүшелерден тыс жүретін сөздер Е) Бірыңғай мүшелермен қызметтес болып,оған жинақтау мағынасын қосатын сөздер. 10. Кею мағынасында қолданылған одағайды тап. А) Па,жігіт-ақ екен! В) Әй,көзіңе қара! С) А,мен кешіккен екенмін ғой. Д) Япырай,-деп ойлады ақырында. Е) Құр-құр...-десті қора ішінен екі дауыс.
А) Сен дегенде сөз барма? В) Әй дер әже,қой дер қожа жоқ. С) Балалардың соңғы ермегі—«Ақсүйек», «Соқыртеке». Д) «Осы күні сол ара жайнаған қызыл гүл»,-дейді. Е) Саутты болу дегеніміз-дұрыс жазып,дұрыс сөйлеу.
А) Туған жер—алтын бесік. В) –Білмеске сөзің қор боп кетер,-деген М.Дулатұлы. С) Бала жігіт бұйрықты екі етпейді Д) Бұл-ойланатын нерсе. Е) Әркім-әуелі өз аулының баласы. 3. Төлеу сөзді тап. А) Бүгін жылқышыларға да бірдеме болған сияқты. В) Жұман отыратын жерге бір әулие келіпті. С) Үйге кіре бере қара саба жарылып кетті. Д) «Білмегенді біле бер»,-дейді Шәкәрім. Е) Әжем үйге кіріп,малдың өрістен қайтқанын айтты. 4.Айжан: «Менің үйім алыс еді,ертерек қайтайын»,-деді.Қай жауап толымды және дұрыс? А) Айжан өзінің үйінің алыс екенін айтты. В) Айжан өзінің үйінің алыс екенін және ертерек қайту керекекенін айтты. С) Айжан ертерек қайту керектігін айтты. Д) Үйіне қайту керектігін Айжан айтты. Е) Айжан айтты үйге қайтамын деп.
А) Ол: «Арман қалыңыз қалай»?-деді. В) Ол, «Арман, қалыңыз қалай?-деді. С) Ол: «Арман, қалыңыз қалай?»-деді. Д) Ол: «Арман қалыңыз қалай?»-деді. Е) Ол: «--Арман, қалыңыз, қалай?»-деді. 6. Сұрау есімдігі қатысқан төл сөз төлеу сөзде қандай өзгіріске түседі? А) Төлеу сөзде сұрау есімдігі түсіп қалады. В) Сөйлем мазмұнына қарай басқа сөз табына ауысады. С) –ма,-ме шылауға айналады. Д) сұраулық шылауға айналады. Е) Сұрау есімдігі сол күйінде сақталады.
А) –Неге қорқады?—дейсіз ғой. В) –Көкпардан қалайша болады?—дейсіз ғой. С) –Жұрт қалай таратады екен,--деді. Д) –Соғымның сирағы кесіле ме?-деді,анау екеуі. Е) –Қап,әттеген-ай!-деді анау екеуінің біреуі. 8.Төлеу сөздің баяндауышы етістің бұйрық райынанболса,төлеу сөзде қандай өзгеріске ұшырайды? А) тұйық етістікке айналып,оған барыс,табыс септік жалғауы,немесе туралы жөнінде,жайында шылыулары мен «керек» сөзінің бірі қосылып айтылады. В) Өзгеріске түспейді. С) Есім сөздерге айналады. Д) Есімше жұрнағы жалғанады. Е) жедел өткен шақ жұрнағы жалғанады. 9.Төл сөздің баяндауышы етістіктің ашық райынан болған жағдайда төлеу сөзде бұл сөз қалай өзгереді? А) Тұйық етістікке айналады В) сол қалпында қала береді. С) сол қалпында қалып,одан кейін туралы шылауы жазылады. Д) Есімшеге айналып,оған –дық,-дік жұрнағы тәуелдік жалғауы және табыс септігі жалғанады да,толықтауыш болады. Е) «екенін» деген көмекші етістік жалғасады.
А) маған В) мені С) өзінің Д) оның Е) оған.
жүктеу/скачать 1.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|