Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ



Pdf көрінісі
бет115/175
Дата25.05.2024
өлшемі3.36 Mb.
#501851
түріПрактикум
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   175
Қозоқ тили практикуми

258-жаттығу. 
Кошыpып жазып бастауыштыy астын сызыyдаp. 
Бастауыштыy жасалу жолын коpсeтыyдep. 
ЗEPEКТЫК 
Англия жұpтында Бpоун дeгeн былымды ұста судыy устынe быp колайлы 
копыp салуға жуpып, калайша салсам колайлы, нык болаp eкeн дeп ойға калып 
кeлe жатса, жолдыy устынe кeсe таpткан оpмeкшыныy оpмeгынe козы тусты. 
Мұны коpып Бpоун токтай калып ойланды: «Бұл оpмeкшы мынау жол аpкылы 
копыp салыпты, астында тыpeуы жок, осындай копыp колайлы болаp eды» -дeп. 
Сонымeн, кeлды дe, су устынe eкы ұзын шынжыp таpтып, оpтасына тактай 
салып, eкы жак басын кұpғак жepдeн биык, нык бағаналаpға бeкытып, копыp 
ыстeды. Шынжыpдан копыp салу содан калған улгы eкeн. 
Ыбыpай Алтынсаpин 
259-жаттығу. Кошыpып жазып, тұpлаулы мушeлepдыy астын сызыyдаp да, 
баяндауыштыy кай соз табынан eкeндыгын тиысты сұpаұ коя отыpып айтыyдаp. 
ЖАМАНДЫК ПEН ЖАКСЫЛЫК 
Кызылбас патшасынын Абдулла дeгeн уәзыpы баp eды. Соныy заманында 
жұpт бұзылып, быp кун уәзыp патшаға кeлe жатканда халык камап: 
«Дeгeнымызды ыстe, ыстeмeсey олтыpeмыз» дeп, ышындe быp батылдыpағы 
уәзыpды сакалынан алып жұлыкты. Уәзыp ашу eтпeды, бұлаpдан шыккан соy 
патшаға баpып, жұpттыy тылeгын бepыyыз дeп отынып тылeгeнын патшадан 
алып бepды жәнe озыныy коpгeн кeмшылыгы ушын eшкымгe жаза бepмeyыз 
дeп оны да тылeп алды. Epтeyынe уәзыpгe быp саудагep кeлып: 
— Таксыp, кeшe сызды peнжытып сакалыyыздан жұлыккан кысыны 
айтайын дeп кeлдым, ол Нағым дeгeн мeныy коpшым eды, алдыpып жаза 
бepыyыз, — дeды. 
Бұл созды eсыткeн соy уәзыp саудагepды кайтаpып, Нағымды шакыpтып алды. 
Нағым: «Мeнын кeшeгы ысымды быpeу айтып таныткан eкeн» дeп, 
коpыкканынан уpeйы кeтып, кeлe-ак уәзыpдыy аяғына жығылды. Уәзыp 
Нағымды жepдeн котepып алып айтты дeйды: 
— Мeн сeны жазаландыpу ушын шакыpмадым, быpак, коpшыy саудагep 
жаксы кысы eмeс eкeн, сeныy былмeстыгыyды маған кeлып айтты, eкыншы peт 


166 
ол коpшыyнeн сактанып жуpгeндeй eкeнсын, соны айтайын дeп шакыpып eдым, 
eнды аман бол! — дeп ышкepгы уйынe кыpып кeтты дeйды. 
Ыбыpай Алтынсаpин 
260-жаттығу. Коп нуктeныy оpнына кepeкты создepды жазып, сұpак 
койыyдаp. Кай сойлeм мушeсы eкeнын айтыyдаp. 
... соғылды. 
... басталды. 
... тапсыpманы тeксepды. 
Баға .... 
Студeнт ... ... . 
... кeш кeлмeу. 
... болды. 
261-жаттығу. Мына баяндауыштаpды катыстыpып сойлeм кұpаyдаp. 
_______________________жазды. _________________________жуpды. 
_______________________кeлды. _________________________сызды. 
_______________________окыды. _________________________коpды. 
_______________________баpды. _________________________айтты. 
262-жаттығу. Жалаy сойлeмдepды кошыpып жазып, сойлeм мушeлepынe 
талда. 
Коктeм кeлды. Кун ұзаpды. Жep когepды. Кун жылынды. Кызғалдактаp 
гулдeды. Су акты. Мал тойынды. Тол жаpыды. Оpыс кeyeйды. Кұстаp оpалды. 
Жаyбыp жауды. Жeл сокты. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   175




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет