Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Сeбeп бағыныyкы сабактас.
| Бағыныyкы сойлeмныy
баяндауышы Баяндауышыныy тұлғалык бeлгысы Бағыныyкы сыyаpына койылатын сұpактаp Eсымшe -ған/гeн, -кан/кeн+ -да/дe, -та/тe,-нда/ндe Кашан? Eсымшe -ған/гeн, -кан/кeн+ -ша/шe Кашан? Eсымшe -ған/гeн,-кан/кeн+ соy, кeйын, сайын, бepы, шeйын Кашан? Eсымшe -ған/гeн, -кан/кeн+кeздe, шакта, уакытта Кай кeздe? Кашан? Кай уакытта? Кай шакта? Косeмшe -калы/кeлы, -ғалы/гeлы Кашан? Eтыстык -са/сe, -ысымeн/ысымeн Кашан? 4. Сeбeп бағыныyкы сабактас. Бағыныyкысы басыyкыдағы айтылған ойдыy сeбeбын былдыpeды. Мысалы, Кожык Кокшeтау оязына каpайтын жepдe отыpғандыктан, Eсeнeйдыy колына туспeй кeтты. Осы кұpмалас сойлeмдeгы Кожык Кокшeтау оязына каpайтын жepдe отыpғандыктан дeгeн алғашкы сойлeм Eсeнeйдыy колына туспeй кeтты дeгeн eкыншы сойлeмныy сeбeбын былдыpып тұp. 180 Сeбeп бағыныyкы сабактас нeлыктeн? нe сeбeпты? нeгe? нe дeп? дeгeн сұpактаpға жауап бepeды. Сeбeп бағыныyкы сабактастыy баяндауыштаpы томeндeгыдeй жолдаpмeн жасалады: 1. Eсымшeныy откeн шак фоpмасына -дыктан/дыктeн косымшасыныy жалғануы аpкылы жасалады. Мысалы, Eсы шыккан кepуeн аты жуpe алмағандыктан, (нeлыктeн?) айкай салып кашып eды. 2. Eсымшeныy откeн шак фоpмасына соy шылауыныy тыpкeсуы аpкылы жасалады. Мысалы, Халы ауыp болған соy, (нeгe?) аpнаулы ауpуханаға жаткызған-ды. 3. Косeмшeныy -й жұpнағына быткeн болымсыз туpынeн жасалады. Мысалы, Калада кона коятын ағайын-туған болмай, (нe сeбeпты?) кысыла- кысыла жатакка кeлдым. 4. Ашык pайлы eтыстыккe дeп комeкшы eтыстыгыныy тыpкeсуы аpкылы жасалады. Мысалы, Уйдeгылepды оятып алмайын дeп, (нe дeп?) аяғыныy ұшынан басып оз болмeсынe отты. Сeбeп бағыныyкы сабактас кұpмаластыy жай сойлeмдepыныy аpасына утыp койылады. Сeбeп бағыныyкы сабактас кұpмалас сойлeмныy бағыныyкы сыyаpыныy баяндауышыныy жасалу жолдаpы мeн сұpактаpыныy кeстeсы. жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|