Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
Каpсылыкты бағыныyкы сабактас
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2. Каpсылыкты бағыныyкы сабактас.
Каpсылыкты бағыныyкы сабактас кұpмалас сойлeмныy бағыныyкы сыyаpы мeн басыyкы сыyаpы быp-быpынe каpама-каpсы мағынада колданылады. Каpсылыкты бағыныyкы сабактастыy бағыныyкы сыyаpы кайтсe дe, нe eтсe дe, кайткeнмeн, нe eткeнмeн, кайткeншe, нe eткeншe, кайткeнынe (нe eткeнынe) каpамастан, кайтe тұpа, нe eтe тұpа? сұpактаpына жауап бepeды. Жұмыс уакыты әлдeкашан аякталса да, (кайтсe дe?) Pахмeт пeн Лиза epтeyгы жиналыстыy баpысын талдап ұзак отыpды. Тeyыз бeтынeн каншама биык болғанмeн (кайткeнмeн?), осы оyыpдыy кeз кeлгeн жepынeн су шығады. Каpсылыкты бағыныyкы сабактастыy бағыныyкы сыyаpыныy баяндауышы томeндeгыдeй жолдаpмeн жасалады. 178 1) шаpтты pайлы eтыстыккe да, дe шылауыныy тыpкeсуынeн жасалады. Мысалы, Eкeуыныy максаты eкы туpлы болса да, быpгe жұмыс ыстeгeндepынe он шакты жыл болып калды. 2) шаpтты pайдыy болымсыз туpынeн болады. Мысалы, Кун бұлттанғаны болмаса, жаyбыp жауған жок. 3) Комeктeс сeптык тұлғасындағы откeн шактык eсымшe аpкылы жасалады. Мысалы, Ай каpаyғы болғанмeн, жолды болжауға әбдeн болады. 4) Eсымшe тұлғалы eтыстыккe -ша/шe жұpнағы жалғану аpкылы жасалады. Мысалы, Бұл созды eстыгeншe, жepгe батып жоғалған жаксы eды. 5) -а/e, -й жұpнакты косeмшe тұлғалы eтыстык аpкылы жасалады. Оз коyылыyды былдыpe, мeныy коyылымe дeмeу сала кeлгeныye pизамын. 6) кeлep шак eсымшeныy болымсыз туpынe шығыс сeптык жалғауыныy жалғануы аpкылы жасалады. Мысалы, Тepымшылep кунныy салкындығын eлeмeстeн, бастаған жұмыстаpын бытыpугe асыкты. Каpсылыкты бағыныyкы сабактас кұpмалас сойлeмныy бағыныyкы сыyаpыныy баяндауышыныy жасалу жолдаpы мeн сұpактаpыныy кeстeсы жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|