36
52-жаттығу. Бepылгeн создepдыy коп мағыналы мәндepын коpсeтып
жазыyыз жәнe олаpмeн сойлeм кұpаyыз.
Туп, коз, ышы, басы, аpык, ак, коз.
53-жаттығу. Eкы топка болынып, бepылгeн создepды катыстыpып сойлeм
кұpаyдаp. «Туpа мағына»
тобы тобы мағынала, «Ауыспалы мағына» ауыспалы
мағанада.
Ас, адам, жуpeк, кәсып, кұс, тepы, май, маса, ағаш, тeмыp, саyыpау, алыс,
ойыншык, бұлак, кол, жал.
54-жаттығу. Томeндeгы создepдыy туpа жәнe ауыспалы мағыналаpын
тауып, баска создepмeн байланыстыpыyдаp да сойлeм кұpастыpыyдаp.
Бeт, кұлак, бeл, кабыpға, дуниe, тұтка, кылт, ак, оту, кeлу, тepey.
55-жаттығу. Бepылгeн тыpкeстep кұpамындағы создepды туpа жәнe
ауыспалы мағынаны былдыpуынe каpай болып жазыyдаp.
1.
Жаксы соз, жаксы адам, жаксы ой,
жаксы кун, жаксы бала, жаксы
омыp.
2.
Тepey сай, тepey былым, тepey адам, тepey кұдык, тepey су, тepey
сeзым.
Сұpактаp мeн тапсыpмалаp
1. Лeксика саласы туpалы тусынык бep.
2. Соз дeгeн нe?
3. Создыy туpа мағынасы дeгeн нe? мысал кeлтыp.
4. Создыy ауыспалы мағынасы нe? мысал кeлтыp.
5. Создыy коп мағыналығы дeгeн нe? мысал кeлтыp.
7-ТАКЫPЫП. СОЗ МАҒЫНАЛАPЫНЫY АУЫСПАЛЫ ЖӘНE
КEЛТЫPЫНДЫ ТОПТАPЫ
Соз мағыналаpыныy әp туpлi мағынада кeздeсуi тiлiмiздe жиi кeздeсeдi. Соз
мағынасыныy ауысуы, озгepуi создepдiy кeлтipiндi
мағынада колданылуы
нәтижeсiндe болады. Соз мағынасыныy ауыспалы жәнe кeлтipiндi топтаpына
мeтафоpалык, мeтонимиялык, синeкдохалык
мағына жәнe табу мeн
эвфeмизмдep жатады.