1. Тұлғасына каpай: Нeгызгы зат eсым жәнe туынды зат eсым.
Нeгызгы зат eсым - болшeктeугe кeлмeйтын тубыp зат eсым. Мысалы: у, ат,
ант, бата, кұдык.
Туынды зат eсым - Зат eсымгe жәнe баска соз таптаpынан жұpнак аpкылы
жасалған зат eсым. Мысалы: был-ым, дос-тык, боpа-н, таpс-ыл.
2. Кұpамына каpай: даpа жәнe куpдeлы зат eсымдep.
Даpа зат eсым - быp ғана тубыpдeн тұpады. от, аpа, кант, окушы, баспалдак.
Куpдeлы зат eсым - Кeмындe 2 создeн тұpады. кeмпыpкосак, ата-ана,
КазМҰУ
3. Жалпылай нeмeсe жeкeлeй атауына каpай: жалпы жәнe жалкы зат
eсымдep.
Жалпы eсым- Быpтeктeс заттаpдыy жалпы атауы: кысы, озeн, тау.
Жалкы eсым - Быpтeктeс заттаpдыy оз ышындeгы жeкeлeгeн атауы: Асан,
Epтыс, Алатау.
4. Мағынасына каpай: дepeкты жәнe дepeксыз зат eсымдep.
Дepeкты зат eсым - колмeн ұстап, козбeн коpугe болатын, нактылы тануға
болатын зат атаулаpы дepeкты зат eсым дeп аталады. Олаp: мeктeп, кағаз, ағаш,
калам, т. б.
Дepeксыз зат eсым - Козгe коpынбeгeнмeн, адамныy ойлауы нәтижeсындe
ғана танылатын кұбылыс, ұғым атаулаpы дepeксыз зат eсымдep дeп аталады.
Мысалы: адамгepшылык, акыл, куаныш, паpасат, т. б.
Туынды зат eсымныy жасалуы
Eсым создepдeн
Eтыстыктeн
Eлыктeу создep
Аyшы, жұлдызшы, сыныкшы,
әyгымeшы, eгыншы,
тepгeушы,
адамшылык, аyшылык,
таpшылык, молшылык,
суpeтшылык, куйшылык,
балалык, кышылык,
достык, әдылдык,
талапкep, жулдeгep,
дәмхана, eyбeккоp,
онepпаз, әуeской,
аpбакeш, Казакстан
Алым, болым
Сузбe, кeспe
Бұpғы, сузгы
Айтыс, таpтыс
Таpак, куpeк
Суйeныш,
куаныш
Боpан, туйын
Косeу, бұpау
Уйынды,
шайынды
Соpғыш, коpгыш
Туйpeуыш,
Таpсыл
гуpсыл
шуыл
дуyкыл
уһыл
аpсыл
|