Әлеуметтанудың категориялары

 
Басты категория – әлеуметтік қауымдастық. 
 
Әлеуметтік заң – бұл әлеуметтік заңдар мен құбылыстардың, ең алдымен, адамдардың әлеуметтік әрекетінің байланысы немесе 
олардың өзіндік әлеуметтік әрекеттерінің жалпы және қажетті байланыстарын айқындауы. 
Заңдар 
Қауымдастық деңгейі бойынша 
Жалпы: 
Урбанизация; 
Дифференциация; 
Интеграция. 
Специфицикалық: 
Мобильділік; 
Инфильтрация. 
Айқындалу жолы бойынша 
Динамикалық: 
Кооперация; 
Конфликтілік. 
Статистикалық: 
Халықтың өсуі; 
Білім беру 
деңгейінің өсуі. 

4.3 Әлеуметтанудың құрылымы 
 
 
 
 
 
Әлеуметтану пәнінің құрылымы 
Қоғам 
сферасы 
бойынша: 
Зерттеу 
саласы 
бойынша: 
Шешілу 
мәселелері 
бойынша: 
Экономикалық 
әлеуметтану 
Саясат 
әлеуметтануы 
Мәдениет 
әлеуметтануы 
Құқық 
әлеуметтануы 
Білім 
социологиясы 
Гендерлік 
әлеуметтану 
Ғылым 
әлеуметтануы 
Теориялық әлеуметтану 
Практикалық 
(эмпирикалық) 
әлеуметтану 

4.4 Әлеуметтанудың қызметтері 
Әлеуметтанудың қызметтері 
Гнесеологиялық (танымдық) 
танылатын 
дүние 
жеке 
адамның 
мүдделері 
тұрғысынан баланады. 
т 
Баяндаушылық атқаратын 
қызметіне жүйелендіру, 
зерттеулерді талдаған баяндама 
хатқа түсіру, түрлі ғылыми 
есептер, мақалалар және т.б. 
жатады. 
Басқарушылық қызметі қоғам, 
аймақ, сала, мекеме және ұйымдар 
көлемінде ғана іске асырылыда. 
Тәжірибелік 
оның 
болашақта 
әлеуметтік даму барысы жөнінде 
ғылыми негізделген болжауларды 
жасауға қабілетті екенінен білінеді. 
Ақпараттық қызметі зерттеулер 
нәтижесінде алынған мәліметті 
жинау, жүйелеу және жинақтауды 
білдіреді. 

Социологияның әдістері 
Жалпы ғылымдық 
әдістер: 
анализ 
синтез 
индукция 
Зерттеудің арнайы 
әдістері 
бақылау 
құжаттарды зерттеу 
сауалнама 
тестілеу 
дедукция 
әлеуметтік 
эксперимент 

 
Социология зерттеу деңгейі бойынша 
Жоғары 
деңгейлі 
макросоциология 
зерттеулер 
қоғамның негізгі құрылымдарын оқып, 
әлеуметті 
(социумды) 
тқтастыққа 
міндетті 
қызметін 
атқаруы 
мен 
дамуының 
жалпы 
заңдылықтарын 
айқындайды. 
Орта деңгейдегі социология 
азырақ 
дәрежедегі 
қауымдарды 
зерттеу ретінде әлеуметтік жүйенің 
жеке 
құрылымдық 
бөліктерінің 
әрекеті 
мен 
өзара 
әрекетінің 
заңдылықтарын зерттейді. 
Төменгі деңгейдегі социология микросоциология 
адамдардың күнделікті өзара әрекеттерін талдауға баса назар 
аударады. 

4.5 Әлеуметтанудың басқа қоғамдық-гуманитарлық ғылымдармен байланысы 
 
Философия және социология 
Социология 
философияға 
сүйене отырып, адамдар мен 
топтардың іс-әрекетінің күрделі 
де әр қилы жақтарын зерттеуге, 
қоғамдық 
тәртіп 
пен 
қатынастарды 
талдауға 
бағытталған. 
Тарих және социология 
Бұл ғылымдар арасында түйісетін 
өзара әрекет ететін нүктелер көп. 
Егер тарих адамдардың, болған іс-
әрекетін 
қалыпқа 
келтіріп, 
қайталанбас 
түрінде 
көрсетуге 
тырысса, социология құбылыстағы 
әлеуметтік дәстүрлікке, жалпының 
ерекшеге және жалпыға айналу 
барысына баса көңіл бөледі. 
Социология және экономика 
Материалдық өндіріс, экономикалық 
қызмет-қоғамдық іс-әрекеттің негізгі 
түрі. Яғни, социология адамды тек 
өндірістік 
қатынастардың 
көрініс, 
жұмысшы ретінде ғана емес, саналы іс-
әрекеттің 
субъектісі 
ретінде 
Социология және саясаттану 
Адамдар мен қауымдастықтарды іс-әрекеттің, мінез-құлықтың және 
қатынастардың объектісі ретінде қарастыра отырып, социология 
азаматтық қоғамды зерттемей өте алмайды. Бұл екі ғылым арасында 
тығыз байланыс бар. Саясаттану саяси өмірдің заңдылықтарын, 
құрылымын қоғамның тұтас әлеуметтік жүйе ретіндегі ерекшеліктерін 
ескере отырып қана терең ашып көрсете алады. 
Социология 

жүктеу/скачать 1.57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: