Саясаттану бойынша білімдерін тексеру үшін сұрақтар Саясаттың табиғаты және әлеуметтік мақсаты
жүктеу/скачать 56.98 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Партия» (лат. бөлу, бөлшек).
- 1.Аристакратиялық үйірмелер. 2.Саяси клубтар. 3.Көпшілік партиялар.
- 4 түрге
- 2.Сайлаушылар партиясы.
- 3.Парламенттік партия
- 4.Қауымдастық партиясы.
- Саяси идеологиясын қарай 5 түрге
- 4.Консервативтік партиялар.
| Саяси партия дегеніміз не?
Саяси партия – мемлекеттік билікті қолғаа алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идиология негізінде құралған адамдардың ерікті одағын айтады. «Партия» (лат. бөлу, бөлшек). Алғашқы саяси партиялар ежелгі Грецияда пайда болған. Қазіргі біздің түсінігіміздегідей саяси партиялар Еуропада ХІХ ғ. екінші жартысында пайда бола бастады. Бірақ саяси партиялар бірден көпшілік бола қалған жоқ. Немістің саясаттанушысы Макс Вебер мынадай кезеңдердң атап көрсетті: 1.Аристакратиялық үйірмелер. 2.Саяси клубтар. 3.Көпшілік партиялар. Саяси партиялардың түрлері. Саяси жүйедегі рөлі мен іштей ұйымдасуына байланысты саяси партиялрды 4 түрге топтастырады: 1.Авангардтық партиялар (лениндік тұжырымдама). Олардың ұйымы жоғары орталықтанумен сипатталады, өзінің барлық мүшелерінен партияның жұмысын белсенді қатынасуын талап етеді. Мысалы: Үндістанның ұлттық конгресс партиясы, бұрынғы СОКП. 2.Сайлаушылар партиясы. Олардың негізгі мақсаты үміткерлердің салау алдындағы науқанын ұйымдастыру: қаржы жинау, үгіт жүргізу, т.т. оларда тұрақты мүшелік, идеологиялық негіз, ұйымдық құрылым жоқ. Мысалы, АҚШ тағы Респубикалық және Демократиялық партиялар. Сондықтан американдық азамат «Мен жемократилық партияның мүшесімін» демейді, «Мен демократтар үшін дауыс беремін» дейді. 3.Парламенттік партия. Ол негізгі 2 қызмет атқарады. Сайлауға дайындалу және парламентке бақылау жасау. Мәселелерді алдын ала талқылап, қабылданатын шешімдерді сәекестеу, келістіру үшін партиялар парламенттер мен муниципалитеттерде (жергілікті өзін-өзі басқару орган)жіктер (фракциялар) жасайды.Премьер-министрдің кандитатурасы мен үкімет құрамы парламенттегі көпшілікке байланысты. Мысалы, Германия, Италия, Англия, Франция. 4.Қауымдастық партиясы. Ол адамд белгілі бір саяси жолды ұстанғандығына қарай емес, ортақ көзқарас, ұқсас мүдделеріне орай өзара қатынасып, маңызды мәселелерді талқылау үшін біріктіріледі. Мысалы, оларға «Жасылдар» партияс, баларды, малдарды, жануаларды қорғау партиялары, соғысқа, ядролық қаруға қарсы қозғалыстар жатады. Саяси идеологиясын қарай 5 түрге жүйелеп жүр. 1.Комунистік партия. Жеке меншіксіз, тапсыз қоғам құруға тырысады. Мыслы, Қытай, солт Корея, Куба, бұрынғы КСРО. 2. Соцал-демократиялық партия. Олардың басты құндылықтары: бостандық, әділеттілік, ынтымақтастық, теңдік. Оған жататындар:Австрия, Германияның партилары. 3.Буржуазиялқ-демократиялық партия. Қоғамда билік үші арқашан ашық күрес жүргізу керек, өкіметке жалпыға бірдей сайлау арқылы жету, парламентте көпшілік дауыс алған партия өкметті бейлейді, заң алдында бәрі тең болғанын, сөз, баспасөз бостандығын қалайды. 4.Консервативтік партиялар. Негізінен ірі буржуазияның мүддесін қорғайды. Әлеуметтік теңсіздікті сақтағысы келеді. 5.Фашистік партия. Олар жеке мүддеден басым болғанын, басқаруда қатаң орталықтандырылуды, адамның құқықтарымен бостандықтарыншектеуді қалайды. Ұлтшылдықты уағыздайды. жүктеу/скачать 56.98 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|