-тарау. Сүңгуір түсірмелері мен жұмыстарын қамтамасыз ету құралдарына қойылатын қауіпсіздік талаптары

1) ауамен және газбен жабдықтау жүйелерінің құрылымы сүңгуірлер мен қызмет көрсетуші персоналға газ ортасын пайдалану ерекшеліктерімен байланысты қауіпті және зиянды факторлардың әсер етуін болдырмайды және мыналарды:

техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде жүйенің құрамдас бөліктері мен тетіктеріне ыңғайлы қол жеткізуді;

құрамдас бөліктер мен тетіктердің герметикалығын;

сүңгуір қалқанына, декомпрестеу камерасына және су асты сүңгуір аппаратына берілетін газ ортасының жұмыс сипатының (қысым және температура) рұқсат етілген шегінен тыс шығуын болдырмайтын автоматтандыруды, дабыл беруді және бұғаттауды;

қажетті қысыммен сүңгуір жеңдерінде газ ортасын шығындау режимінде сүңгуірлерді түсіретін барлық бекеттерге үздіксіз бір мезгілде газ ортасын беруді;

декомпрестеу камерасына және су асты сүңгуір аппаратына кемінде екі жұмыс істейтін сүңгуірге бір мезгілде газ ортасын беруді;

тыныс алу қоспаларын дайындауды және сүңгуірлерді түсіру кезінде оларды дайындаумен байланысты барлық операцияларды жүргізуді;

газ ортасын алудың және оны сүңгуір қалқанына, декомпрестеу камерасына және су асты сүңгуір аппаратына қажетті дәлдікпен берудің технологиялық үрдістің өлшемдерін (қысымды, температураны) бақылауды;

сүңгуірді түсіру кезінде газ ортасының қорын ұстауды;

құбырларда берілетін газ ортасының гидравликалық соққылары мен қысымның толықсуын болдырмауды;

жиналуы ықтимал (баллондардың, құбырлардың, тетіктердің беттерінің және тағы басқа) тетіктер мен жүйелердің құрамдас бөліктерінен сұйықтықтарды жоюды;

бөлшектемей пайдалану кезінде дезинфекциялау мүмкіндігін;

газ ортасын тұтынушыға беру барысында оның сапасын (техникалық негізделген жағдайларда-тыныс алу қоспасының құрамын үздіксіз автоматты бақылауды) үздіксіз бақылауды қамтамасыз етеді.

Сүңгуірді түсіруді декомпрестеуді немесе емдік рекомпрестеуді қамтамасыз етуге арналған газ ортасын сүңгуірді түсіруді қамтамасыз етумен байланысты емес өндірістік міндеттерді орындау үшін пайдалануға болмайды;

2) сүңгуір түсірмелері мен жұмыстарын қамтамасыз етуге арналған компрессорлардың құрылымы белгілі бір бұйымдардың түрлеріне (тұрпаттарына) арналған нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес болады.

Ауамен жабдықтау жүйесіндегі компрессорлардың саны өнімділігіне байланысты анықталады.

Компрессорлардың өнімділігі:

ауа қорының пайдаланылуын ескере отырып, бір мезгілде барлық тұтынушыларды сумен қамтамасыз етеді;

0,09807 МПа (1 кгс/шаршы см) қысымнан белгілі бір жүйеге арналған техникалық тапсырмада көзделген уақыт ішінде ауа қоры сақталатын қысымға дейін баллондарды толтыруды қамтамасыз етеді;

есептік жолмен анықталған өнімділіктен 10-15 % артық болады.

Айдау қысымы жүйе жобаланатын қысымнан 15 % дейін артық болатын әуе компрессорларын қолдануға болады.

Ауаны компрессормен сору компрессор орнатылған орынжайдың сыртында жүргізіледі. Ауаны соруға арналған құрылғы ауаны зиянды қоспалармен, аэрозоль бөлшектерімен және қалқыма бөлшектермен ластау көздерінен жырақта орнатылады.

Тыныс алу қоспаларын дайындаумен байланысты операциялар үшін, сүңгуір тыныс алу аппараттарын оттегімен немесе тыныс алу қоспаларымен толтыру үшін оттек немесе гелий сығатын компрессорлар қолданылады.

Сығатын компрессорлардың айдау қысымы сүңгуірдің тыныс алу аппараттарының баллондарындағы ең жоғарғы қысымнан кем болмайды. Айдау қысымы жүйе жобаланатын қысымнан 15 % дейін артық болатын компрессорларды қолдануға болады.

Қорғағыш тордың ұяшықтарының өлшемі 1 шаршы мм аспайтын компрессордың сорғы құбырының сүзгіші атмосфералық жауын-шашынның түсуінен қорғалады.

Техникалық негізделген жағдайларда сорғы құбырында сіңіретін сүзгіштерді орнатуға болады.

Сүзгіштердің құрылымы оларды тазалау және бөлшектеу үшін қауіпсіз және ыңғайлы қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Сүзетін құрылғы өзгермейді және ауаны компрессормен сору үрдісінде тербелмейді.

Сорғы құбырын орналастыру оны қарау, жөндеу және герметикалығына мерзімді тексеру үшін қауіпсіз және ыңғайлы қол жеткізуді қамтамасыз етеді;

компрессордан айдау құбырына келіп түсетін газ ортасын тазарту және кептіру құрылғысының құрылымы мыналарды:

1-қосымшада келтірілген талаптарға сәйкес тазалықты;

атмосфералық қысымда 178 К (минус 55 градус С) аспайтын температураға сәйкес ылғал құрамына дейін кептіруді;

өлшемі 0,005 мм аспайтын механикалық бөлшектерді жоюды;

айдау қысымынан және компрессорлардың өнімділігінен кесу қысымы мен өткізу қабілетін;

сүзетін жинақтарды тазартуды және қолайлы ауыстыруды қамтамасыз етеді.

Газ ортасын тазалау және кептіру құрылғысы жүйені айдау желісіне (компрессордан кейін сақтандырғыш баллондардан кейін) орнатылады.

Компрестелетін газ ортасы бар компрессордан тамшы ылғал, май немесе механикалық қоспа жүйеге түскен кезде тазалау және кептіру құрылғысының алдынан қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнатуға және қауіпсіз пайдалануға қойылатын талаптарға сай болатын ылғал, май бөлгіштер орнатылады.

Егер қосымша тазалау және кептіру құрылғылары компрестеу қондырғысының құрылымына кірсе және 123-тармақтың 3) тармақшасының талаптарына сәйкес болса, құбырға осы құрылғыларды орнатпауға болады;

4) ауамен және газбен жабдықтау жүйесінің баллондары қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнатуға және қауіпсіз пайдалануға қойылатын талаптарға сәйкес болады.

Ауамен және газбен жабдықтау жүйесі баллондарының ішкі қабаттары қабыршақтан толықтай тазартылуы және майдан тазартылуы қажет.

Қысымы 2,94 МПа (30 кгс/шаршы см) астам сақтандырғыш баллондардан магистралдарға газ ортасын беру кезінде редукциялық клапандардан кейін жұмыс қысымы 2,94 МПа (30 кгс/шаршы см) аспайтын сыйымдылығы 1,5 текше м бір баллон-ресивер немесе олардың тобы (ортақ көлемге біріктірілген) орнатылады.

Орналастыру мүмкіндігі шектелген орындарда сыйымдылығы 1,5 текше м кем баллон-ресиверді (немесе олардың тобын) орнатуға болады.

Сақтандырғыш баллондарды топтастыру кезінде мыналарды:

газ ортасын бір топтан бір мезгілде жұмсауды немесе басқа топта газ ортасын толтыруды және дайындауды;

газ ортасын тұндыруды қарастыру қажет, бұл ретте орташа және жоғары қысымның сығылған ауасын тұндыру уақыты кемінде 1 сағат болуы қажет;

топтағы баллондардың 2,0 текше м аспайтын жиынтық көлемін қарастыру қажет.

Бір топтағы баллондар саны бесеуден аспайды.

Баллон немесе баллондар тобы мыналармен:

газ ортасын қабылдауға және жұмсауға арналған тиек клапандарымен;

баллонға немесе баллондар тобына тікелей қосылған келте құбырдағы сақтандыру клапанымен;

үрлеуге арналған вентилі мен құрылғысы манометрмен немесе үш жүрісті кранмен жабдықталады.

Осы талаптар айырбастау қоры болып табылатын тиек клапандары бар көлік баллондарына және тыныс алу қоспаларын дайындау және сақтау үшін пайдаланылатын баллондарға қолданылмайды.

Газ ортасын сақтауға және тыныс алу қоспаларын дайындауға арналған баллон немесе баллондар тобы сынама алуға арналған клапанмен жабдықталады.

Көлік баллондарын бекіту баллондарды орнату орындарында оларды ауыстыру кезінде жеңіл және тез монтаждау және бөлшектеу мүмкіндігін қамтамасыз етеді;

5) ауамен және газбен жабдықтау құбырларының құрылымы мыналарды:

қызмет көрсету персоналының құбырға техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде қауіпсіз қол жеткізуін;

температура өзгерістерінің өтелуін;

конденсат пен лайлы сілемдердің жиналуы ықтимал өлі аймақтардың болмауын;

газ ортасына берілетін қысымды жұмыс шектеріне дейін автоматты түрде төмендетуді;

құбырларды теңгеретін құрылғылардың көмегімен амортизаторларға орнатылған тетіктердің көмегімен қосуды;

алмалы-салмалы жеңдерді сүңгуірдің тыныс алу аппаратының баллондарына және су асты сүңгуір аппаратына қосуды қамтамасыз етеді.

Желдетілетін түрдегі жарақтың ауамен жабдықтау жүйесінің құрылымы абсолютті ауа қысымының болуын қамтамасыз етеді, ол арқылы әрбір берілетін 0,09807 МПа (1 кгс/шаршы см) ауа қысымына 0,002 текше м/с (120 л/мин) кем емес ауаны көлемдік жұмсайтын ең төменгі суға түсіру тереңдігіне дулыға астындағы кеңістік желдетіледі.

Ауамен және газбен жабдықтау жүйесінің құбырлары үшін жігі жоқ құбырлар қолданылады.

Құбырларды қосуға арналған төсемдердің материалы берілетін газ ортасы мен майлайтын майларға қарағанда химиялық жағынан инертті, құбыр ортасындағы температурадан 50 К (50 градус С) кем емес температураның әсеріне тұрақты болады.

Құбырдың айдау желісінде ресиверге жұмыс істейтін әрбір компрессорда немесе сақтандырғыш баллонда жаппалы немесе жаппалы-тиекті клапан орнатылады, оның корпусында газ ортасы ағысының бағыты көрсетіледі.

Сүңгуір помпасының айдау желісінде жаппалы немесе жаппалы-тиекті клапанды орнатпауға болады.

Егер құбырдағы жұмыс қысымы қорек көзінің қысымынан аз болса, қысымды қажетті мәнге дейін төмендететін редукциялық клапан, сақтандыру клапанын және қысымы аз жағына манометр орнатылады.

Сүңгуір қалқандарына, декомпрестеу камераларының қалқандарына газ ортасын өткізуді қамтамасыз ететін құбырларда кемінде екі редукциялық клапан параллель орнатылады, олардың біреуі резервтік болып табылады.

Редукциялық клапан қысымы аз жағында манометрі бар дроссель және сақтандыру клапандарымен қатар жұмыс істейді.

Алаңға (палубаға) төселген ауамен және газбен жабдықтау жүйелерінің құбырлары оларды механикалық зақымданудан қорғайтын қаптамалармен қорғалады.

Ашық алаңдарда (палубаларда) орналастырылған, газ ортасын беру жүзеге асырылатын газ бөлу қалқандары, ауамен және газбен жабдықтау жүйесінің басқа да құрамдас бөліктері механикалық зақымданудан және ылғалдың әсер етуінен (атмосфералық жауын-шашынның, судың және тағы басқа) қорғалады;

6) сүңгуірлерге газ ортасын беру үшін мыналарды:

ішкі қабатта ауыр металдардың (қорғасынның, сынаптың, мышьяктың және тағы басқалардың) тұздарын болдырмауды;

жағымыз иістерді болдырмауды;

жеңнің ішкі қабатының материалынан шекті рұқсат қосылымынан аспайтын зиянды заттарды бөлуді;

температурасы 271 бастап 323 К дейінгі (минус 2 бастап плюс 50 градус С дейін) суда пайдалануды;

жеңнің сыртқы қабатының бензиннің, керосиннің және жағар майлардың әсеріне төзімділігін;

қысым жұмыс қысымынан 150 % кем емес болғанда герметикалықты;

сыртқы немесе ішкі бойлық жүктемені есепке алмай, газ ортасымен берілетін қысым үш еселік қысымға тең болғанда төзімділікті;

су астында сүңгуірдің жеңді ажыратуын;

жеңнің екі еселік ішкі диаметріне тең диаметрмен стержень бойымен 180 градусқа ию кезінде 0,01961 МПа (0,2 кгс/шаршы см) газ ортасының еркін өтуін қамтамасыз етеді. Бұл ретте газ ортасының көлемдік шығысы өзгеріссіз болады.

150 мм ұзындықта бірдей бөлінген, кемінде 1471 Н (150 кгс) жүктемемен қысу кезінде бастапқы шамадан 15 % асырмай сыртқы диаметрді өзгертуді;

кемінде 1765 Н (180 кгс) үдеумен бойлай созылғанда қалдық ұзындықтың болмауын;

газ ортасымен диаметрі 1 м аспайтын айлаққа берілетін жұмыс қысымымен жеңдерді орауды;

қысым ең жоғарғы жұмыс қысымынан кем емес болғанда орау және ұсақ шығырлар үзу құбылысын болдырмауды;

жеңдердің 0,7 кг/м аспайтын желілік тығыздығын қамтамасыз ететін жеңді, құрылым мен материалды қолдану қажет;

7) жеңдерді қосуға арналған алмалы-салмалы және алып-салынбайтын қосқыштардың құрылымы қосқыштардың герметикалығын қамтамасыз етеді, олардың өздігінен ажырау және жеңдердің зақымдану мүмкіндігін болдырмайды.

Қосқыштардың ерекшеліктерін қамтитын қосымша талаптар жеңдердің қосқыштарының белгілі бір түрлеріне арналған нормативтік-техникалық құжаттамада белгіленеді.

Газбен жабдықтау жүйесін (баллондарды, құбырларды, компрессорларды және тағы басқа) үрлеу кезінде шығарылатын оттегі жарылу қаупі бар ортаның түзілуін, жарылыс шығу көздерімен байланысын (жанып жатқан және қызған дене, жағар май және тағы басқа) және оның тұрғын өндірістік орынжайлар арқылы таралуын болдырмайтын аймаққа шығарылады.

124. Сүңгуірлік түсіру-көтеру құрылғыларына қойылатын талаптар:

1) су астына тиісті тереңдікке түсіруге және сүңгуірлердің пайдаланатын құралдары мен бұйымдарын жер бетіне көтеруге арналған сүңгуірлік түсіру-көтеру құрылғысының құрылымы жүк көтеру крандарын орнатуға және қауіпсіз пайдалануға қойылатын талаптарды қанағаттандырады.

Қосымша қол жетегі бар механикалық жетекті барлық тетіктерде механикалық жетекті іске қосу кезінде қол жетегін автоматты ажыратқыш қарастырылады.

Сүңгуірлік түсіру-көтеру құрылғыларының құрылымы мыналарды:

құрамдас бөліктер мен тетіктерге ыңғайлы қол жеткізуді және техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде қауіпсіздікті;

жетек тетіктерін атмосфералық жауын-шашыннан және судан қорғауды;

металл құрылымдарды, тетіктерді және металл бөлшектерді тотығудан қорғауды;

сүңгуірлерді белгіленген жылдамдықта су астына түсіруді және көтеруді;

объектілерді түсіру және көтеру кезінде кеменің ботына соқпай, оларды бір қалыпты қозғауды;

тетіктердің синхронды жұмыс істеуін;

барлық арқандарды немесе объектілерді ешбір ауытқушылықтарсыз орнын ауыстыруға мүмкіндік беретін олардың тармақтарын бірдей тартуды;

газ ортасын беретін жеңдерде және олардың үзілуін болдырмайтын кабелдерде босаң жерлердің түзілу және өзгеру мүмкіндігін қарастыратын тетіктердің (шығырлар мен тартпалардың) жұмыс істеуін;

арқандардың бір-бірімен оралмай және үйкелмей көтергіш арқандардың жұмыс істеуін, сондай-ақ арқандардың объектілер су астында болғанда жеңдермен және кабелдермен оралмай жұмыс істеуі;

тетіктерді соңғы күйде уақытылы автоматты түрде тоқтатуды және оларды артық жүктемеден сақтандыруды;

металл құрылымдардың төзімділігін және тұрақтылығын;

объектілер су бетінде (суда) болғанда оларды су астына түсіргенге дейін (қалқып шыққаннан кейін) түсіру-көтеру кезінде жұмыс орнын жеткілікті түрде шолуды қамтамасыз етеді.

Түсіру-көтеру құрылғылары ескертетін және авариялық жарық беретін және дыбыс дабылымен жабдықталған;

2) фермалардың (бөренелердің) өтуін өзгерту және жүк арбаларын қозғалтатын шығырлар мен тетіктерінде жылдамдықтардың, жұдырықша муфталардың өздігінен іске қосылуын және кинематикалық сызбалардың ажырауын болдырмауға арналған құрылғысы болады.

Шығырларда оралған арқандардың ұзындығын көрсететін санауыштар болады.

Шығырлар, фермалардың (бөренелердің) өтуін өзгерту тетіктері мен механикалық жетегі бар жүк арбаларын қозғалтатын тетіктер жұмыс жүктемесіне қатысты тежеуіш қорының коэффициенті 1,75 кем емес және тежеуіш қорының коэффициенті кемінде 1,25 қол жетегімен қоса атқарылатын автоматты тежеуді қамтамасыз ететін тежегіштермен жарақталады.

Тұйық түрдегі автоматты әсер ететін тежеуіштер энергия беру тоқтатылған кезде іске қосылады және энергия берген кезде тежеуіш босатылады.

Қол жетегі бар шығырларда тұтқадан, өзекшелі құрылғыдан және тежеуіштен тұратын автоматты жүк тіреуіш тежеуіші болады;

3) сүңгуірді жұмыс орнына түсіруге және декомпрестеу режимін өткізе отырып көтеруге арналған сүңгуірді түсіретін күркенің құрылымы мыналарды:

сыртқы қабаты тайғанақ емес және судың еркін өтуі үшін тесіктері (саңылаулары) бар, бір сүңгуірге өлшемі 800х800 мм кем емес алаңды;

үш көлденең шыбықты биіктігі 1100 мм кем емес және төменгі бөлігінде биіктігі 100 мм кем емес тігісі бар қатты тартылған қоршауды;

түсіру-көтеру арқанынан өздігінен ажырауды болдырмайтын күркені асып қоюға арналған құрылғысы бар биіктігі 1900-2000 мм қатты тартылатын қоршаулардың бағандарын;

күрке кеменің ботына немесе су астындағы объектіге кенет соғылған кезде сүңгуірлердің қолдарының жарақаттану мүмкіндігін болдырмайтындай етіп жасалған қосымша тұтқыштарды;

әр сүңгуірге арналған (бір мезгілде түсіретін сүңгуірлердің санына байланысты) орындықты;

сүңгуірге су астында операцияны дербес жүргізуіне мүмкіндік беретін сүңгуірді дулығасынан асуға арналған құрылғыны;

су астына түсіру, көтеру және күркенің су астында болған кезінде оның тұрақты күйін қамтамасыз ететін құрылғыны қарастырады.

Қатты тартылатын қоршау бір жағынан ашылады. Қатты тартылатын қоршауды шынжырлар мен арқандардан жасауға болмайды;

4) судан шығу кезінде кідіріс жасайтын декомпрестеу орындарында сүңгуірлерді орналастыруға арналған декомпрестеу күркесі екі адырнадан дайындалады, олар айналдыра алғандағы ұзындығы 60 мм кем емес, арқанның тұтас күйіндегі ажырату жүктемесі 4903 Н (500 кгс) кем емес өсімдіктен жасалған арқаннан және қалыңдығы 25 мм кем емес, ені 115 мм кем емес, ұзындығы 800-1000 мм кем емес бірінші сұрыпты қатты жыныстардың ағашынан дайындалған балясиналардан дайындалады.

Декомпрестеу күркесінің бір ұшында күркені бекітуге арналған бұйым қарастырылады.

Балясиналар бір-бірінен 3000 мм қашықтықта параллель орналасады және олар бұрылмайтындай және аударылып қалмайтындай етіп бекітіледі.

Балясиналардың саны түсіру тереңдігі едәуір және сүңгуірдің топыраққа бару уақыты ең ұзақ болғанда қалыпты декомпрестеу режимін қамтамасыз етеді.

Балясинаға тереңдікті көрсете отырып, өшірілмейтін жазулар жазылады немесе күрке адырнасында дәл осындай жазуы бар биркалар бекітіледі;

5) сүңгуір басқыштарының құрылымы мыналарды:

басқышты жұмыс күйінде орнату кезінде баспалдақтардың көлденең күйін;

баспалдақтардың лайдан, қардан және мұздан тазарту үшін тайғанамайтын және ыңғайлы бетін;

басқышты тігінен 20-30 градус бұрышта орнатуды;

басқышты алаңға немесе басқыштың өздігінен жылжу немесе құлау мүмкіндігін болдырмайтын кеме ботына бекітуді;

басқыштан сүңгуір бекетіне шығу кезінде (бекеттен түскенде) тұтқышты немесе басқыштың адырнасын қолмен ұстау мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Басқыштың тұтас ұзындығы бойымен екі жағынан тұтқыштар орнатылады.

Қойма құрылымдарының басқыштарын қолдануға болады.

Басқыштың өлшемдері, мм:

Түсірме бойынша өлшенген басқыштың су астына

түсірілген бөлігінің ұзындығы

кемінде 2000

ені 500

баспалдақтардың арасындағы қашықтық 240

түсірме бойынша өлшенген алаң (палуба) үстіндегі

тұтқыштардың биіктігі 900-1200

түсірме бойынша өлшенген алаңға (палубаға)

дейінгі су бетіндегі бөліктің биіктігі 2000 аспайды

Жеңіл сүңгуір жарағында түсіру кезінде құлам бойынша өлшенген басқыштың су бетіндегі бөлігінің биіктігі 3000 м аспауы тиіс.

Басқыштан суға түсу кезінде өлшемі 500х6000 мм алаң орнатылады.

Жылжымалы басқыштардың массасы 40 кг аспайды.

Сүңгуірдің тұғыр табандарда алаңнан (палубадан) суға түсуі және оның судан алаңға (палубаға) шығуы үшін құрылымы мыналарды:

басқышты тігінен 10-15 градус бұрышта орнатуды;

басқышты алаңға немесе тік жазықтықта басқыштың өздігінен айналу мүмкіндігін болдырмайтын кеме ботына бекітуді;

басқышпен қозғалған және басқыштан сүңгуір бекетіне шығу (бекеттен түскенде) кезінде қолмен ұстауға ыңғайлы, орталықта орналасқан баспалдақтарды бекіту үшін бір қатты адырнаны;

сүңгуір аяғының бір жағына тайғанау мүмкіндігін болдырмайтын баспалдақтардың құрылымын;

баспалдақтарды көлденең жазықтықта жоғары қарай 3-5 градуста көлбеу орнатуды қамтамасыз ететін басқышты пайдалануға болады. Баспалдақтардың жиектері мен шеттері дөңгелектенеді.

Басқыштардың өлшемдері, мм:

Түсірме бойынша өлшенген су астына

түсірілетін бөлігінің биіктігі

кемінде 1500

түсірме бойынша өлшенген алаңға (палубаға)

дейінгі су бетіндегі бөліктің биіктігі 3000 аспайды

баспалдақтардың адырна жиегінен бастап

бір жағына қарай ұзындығы 200

баспалдақтардың ені 60-80

басқыштың жоғарғы бөлігінде баспалдақтың

ортасынан бастап басқыштан кейін орналасқан

құрылымға дейінгі қашықтық

кемінде 500

орталық адырнаға қосу орындарында өлшенген

баспалдақтар арасындағы қашықтық 250-280

Сүңгуір басқыштарын дайындауға арналған материал қабыршақсыз, сызатсыз және басқыштың құрамдас бөліктері мен бөлшектерінің төзімділігін бұзатын өзге ақауларсыз болады.

Басқыштардың баспалдақтары басқыштың тұтастай қызмет мерзімі ішінде өзінің қасиетін сақтайтын тозуға төзімді материалдардан жасалады.

Кеме корпусының астында қысқа мерзімді жұмыс істеуге арналған жиналмалы басқыштың құрылымы жұмыс істейтін сүңгуірдің кеме корпусына қысылу мүмкіндігін болдырмайтын құрылғыны қарастырады және екі адырнадан дайындалады, олар айналдыра алғандағы ұзындығы 60 мм кем емес, арқанның тұтас күйіндегі ажырату жүктемесі 4903 Н (500 кгс) кем емес өсімдіктен жасалған арқаннан және қалыңдығы 25 мм кем емес, ені 140 мм кем емес, ұзындығы 600 мм кем емес бірінші сұрыпты қатты жыныстардың ағашынан дайындалған және бір-бірінен 280 мм қашықтықта орналасқан балясиналардан дайындалады.

6) түсіру арқаны үшін айналдыра алғандағы ұзындығы 60 мм кем емес және 75 мм аспайтын, арқанның тұтас күйіндегі ажырату жүктемесі 4903 Н (500 кгс) кем емес өсімдіктен жасалған немесе синтетикалық арқан қолданылады.

Арқан мынадай талаптарды қанағаттандырады:

су болған кезде төзімділігін сақтайды;

жиырылмайды, арқанды тартқан кезде төзімділігін бұзуға ықпал ететін шиыршықтары мен ұсақ ұштары болмайды;

жұмыс жүктемесінің әсерінен ұзару бастапқы ұзындықтан 6 % аспайды;

218 бастап 313 К (минус 55 бастап плюс 40 градус С дейін) температурада механикалық қасиетін сақтайды;

қолда сырғанамайды.

Түсіру арқанының ұшына массасы 30 кг кем емес балласт бекітіледі;

7) жүріс арқаны үшін айналдыра алғандағы ұзындығы 30 мм кем емес арқан қолданылады.

Жүріс ұшында оны қолда ұстауға ыңғайлы болу үшін тұтқасы болады.

Өрілген немесе сүңгуір түсірмелері мен жұмыстарын қамтамасыз ету құралдарына арналған бұйымдарда басқа тәсілдермен орнатылған арқандарды пайдалануға болмайды;

8) жиналмалы ұшы айналдыра алғандағы ұзындығы 60 мм кем емес, арқанның тұтас күйіндегі ажырату жүктемесі 4903 Н (500 кгс) кем емес өсімдіктен жасалған немесе синтетикалық арқаннан дайындалады.

Жиналмалы ұшты орнату жұмыс істеп тұрған сүңгуір қолының жиналмалы ұшты тарту немесе орнын ауыстыру кезінде кеме корпусына қысылу мүмкіндігін болдырмайды;

9) түсіру-көтеру құрылғылары үшін иірімдерінің сыртқы қабатының диаметрі 0,6 мм кем емес, сынақ жүргізу сертификаты (куәлігі) бар болат мырышы сымнан жасалған арқандар қолданылады.

Сынақ жүргізу туралы сертификаттары (куәліктері) жоқ арқандарды қолдануға болмайды.

Болат түсіру-көтеру арқандарының түсіру-көтеру құрылғысына орнату алдында төзімділігі есептеледі.

Арқандардың ажырату күші бойынша төзімділік қорының коэффициенттері:

кері қалқымасы бар сүңгуір күркелері мен су асты сүңгуір аппараттары үшін кемінде 10;

объектілерді бір арқанмен авариялық көтеру үшін кемінде 5;

объектілерді авариялық көтеру кезінде бағыттаушы арқандар үшін кемінде 6.

Арқандарды бекіту тәсілдері мен оның сомындармен немесе өзге де бөлшектермен жанасатын бос ұштарын бітеу.

Арқанның бос ұштарын бітеу үшін дәнекерлеу немесе шойын төлкелерді қолдануға болмайды;

10) кабелдерді немесе жеңдерді орауға арналған тартпалардың құрылымы мыналарды:

қорек кабелін немесе жеңін ток ажырату құрылғыларының немесе газ өткізгіштердің көмегімен ток көздеріне және газ ортасына қосуды;

техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде тартпаға ток көздері мен газ ортасын (ажыратқыш құрылғыларды немесе тиек клапандарын) ажыратуды;

кабель қабықшаларын немесе жеңдерін орау кезінде жанасу үшін олардың зақымданбау және қол жеткілікті құрылымдарға (кеменің боты, комингстер және тағы басқа) үйкелмеу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Кабелдер мен жеңдерге арналған механикалық жетегі бар тартпаларда кабелдер мен жеңдердің серпімді өзгерістерінің жүктемесінен артық болмайтын жүктемелерде іске қосылатын шекті муфталары болады.

Тартпалардың барабандарының сыйымдылығы су астына түсірудің жұмыс тереңдігінен 30 % кем емес бос желкенді ескере отырып, шекті рұқсат етілген тереңдікке объектіні түсіруді қамтамасыз ету үшін жеткілікті кабелдер мен жеңдердің ұзындығына есептелген, бұл ретте барабанда кабелдің немесе жеңнің кемінде төрт орамы қалдырылады.

Тартпалардың барабандарының диаметрі осы бұйымдарға арналған нормативтік-техникалық құжаттамада көрсетілген кабелді немесе жеңді июдің шекті радиусынан кем емес.

125. Қамтамасыз ету құралдарының электр жабдығына қойылатын талаптар:

1) су бетіндегі қамтамасыз ету құралдарының және 12 В астам кернеуде болуы ықтимал электр жабдығының барлық металл бөліктерінде бетінде лактың, сырдың, эмалдың электрлік оқшаулағыш қабатына жол берілмейтін жерге қосқыш біліктері немесе қосқыш қысқыштары болады.

Қорғағыш жерге қосқышқа арналған орын пайдалану кезінде өшірілмейтін жерге қосу белгісімен белгіленеді.

Қорғағыш жерге қосқышты орнату мүмкін болмаған немесе орынсыз болған кезде қорғағыш құрылғы көзделеді;

2) қамтамасыз ету құралдары электр жабдығының құрылымында оқшаулағыш гигроскопиялық материалдарды пайдалануға берілмейді.

Сырдың, лактың, эмалдың және оған ұқсас материалдардың қабаты оқшаулағыш болып табылмайды.

Қамтамасыз ету құралдарының электрлік төзімділігі мен электр жабдығының оқшаулағыш кернеуі белгілі бір бұйым түрлеріне арналған нормативтік-техникалық құжаттамада көрсетіледі;

3) электр жабдығын қоректендіру тізбегінде оны қорек көздерінен ажырату құрылғысы қарастырылады.

Электр жабдығын, электр аппаратурасын және көрсетілген кернеуі 12 В астам су астында жұмыс істеуге арналған электр жетегі бар механикаландырылған аспапты қоректендіру тізбегінде қорек кабелі үзілген кезде және ток ағысының авариялық жағдайы болғанда кернеуді автоматты түрде алып тастайтын құрылғы қарастырылады.

126. Сүңгуір жұмыстарын қамтамасыз ету құралдарына қойылатын талаптар:

1) сүңгуірлердің су астында жұмысты орындауларына арналған механикаландырылған сүңгуір аспабының құрылымы бір бұйымға арналған құжаттамаға сәйкес болады, бірақ барлық жағдайларда мыналарды:

аспаптың судағы тиісті гидростатикалық қысымда тұрақты жұмыс істеуін,

сүңгуірдің аспапты сүңгуір қолғаптарында немесе биялайларында пайдалануын;

сүңгуірді механикалық жарақаттанудан сақтандыратын және жеңдерді, кабелдер мен басқа да жарақты зақымданудан қорғайтын жұмыс істейтін органдарды қорғауды;

жұмыс органының қозғалыс бағытына мәжбүрлі түрде беру үшін тірек мүмкіндігін;

көп еңбек сіңіруді керек ететін баптау жұмыстарын жүргізбей су астында немесе су бетінде жұмыс органдарын ауыстыруды;

жетек қозғалысының өздігінен іске қосылуын және жұмыс режимінің өзгеруін болдырмауды;

аспапты тасымалдау кезінде оның құлауын болдырмайтын жұмыс органын орнатуды;

аспапты іске қосу және ажырату кезінде ұстайтын күші босамайтындай етіп оны басқаруды;

көп еңбектенуді керек ететін бөлшектеу үрдістерін жүргізбей су астында әрбір пайдаланудан кейін аспапты тазалауды және майлауды;

аспапты асыра жүктемеден қорғауды қамтамасыз етеді.

Механикалық сүңгуір аспабымен реактивтік кезеңге қойылатын талаптар белгілі бір бұйым түрлеріне арналған нормативтік-техникалық құжаттамада көрсетіледі, бірақ барлық жағдайларда реактивтік кезең 49,03 Н х м (5 кгс х м) артық болмайды. Механикаландырылған қол аспабы үшін берілетін күш:

жүзу түріндегі жарақта жұмыс істейтін, сүңгуір пайдаланатын аспап үшін-49,03 Н (5 кгс);

желдетілетін жарақта жұмыс істейтін, сүңгуір пайдаланатын аспап үшін-147,1 Н (15 кгс) аспайды.

Механикаландырылған сүңгуір аспабының массасы белгілі бір аспапқа арналған нормативтік-техникалық құжатта көрсетіледі, бірақ барлық жағдайларда жұмыс органысыз аспаптың массасы 15 кг аспайды.

Механикаландырылған сүңгуір аспабының қалқымасына қойылатын талаптар белгілі бір аспапқа арналған нормативтік-техникалық құжатта көрсетіледі, бірақ барлық жағдайларда аспаптың кері қалқымасы мынадай:

жұмыс үрдісінде оны бекітуге арналған құрылғысымен-минус 147,1 Н (минус 15 кгс);

жұмыс үрдісінде оны бекітуге арналған құрылғысыз-минус 49,03 Н (минус 5 кгс) аспайды.

Жүзгіштігі тұщы суда анықталады.

Механикаландырылған сүңгуір аспабына энергия (кабель, жең) бөлу желілері үйкелуден, майысудан және оларды аспапқа қосу орындарында шиыршықталудан қорғалады.

Сумен жанасатын механикаландырылған сүңгуір аспабының құрама бірліктері мен бөлшектерінде қорғағыш қабаты болады немесе тотығуға төзімді материалдардан дайындалады.

Механикаландырылған сүңгуір аспабының қозғалатын ішкі бөлшектері жұмыс кезінде жанасу үшін қол жеткіліксіз болады.

Жұмыс органның қорғағыш қоршауларының болуы белгілі бір аспаптың түріне арналған нормативтік-техникалық құжаттамада көрсетіледі;

2) электр жетегі бар механикаландырылған сүңгуір аспабының құрылымы мыналарды:

тиісті гидростатикалық қысымдарда аспаптың электрлік тізбегінің герметикалығын;

аспаптың ток өткізу бөліктері мен электрлік тізбектерді (қос, күшейтілген және тағы басқа) оқшаулауды;

оқшаулағышты және оның зақымданғаны туралы дабылды бақылауды;

оқшаулағыш кернеуі рұқсат етілген деңгейден төмен төмендеген кезде аспап пен қорек желісін ток көзінен автоматты ажыратуды;

оқшаулағыш бұзылған кезде кернеудің әсер етуі ықтимал аспаптың ток өткізбейтін бөліктерін қорғауды;

ток өткізу бөлшектері мен оқшаулағыш материалдарына майлардың түсу мүмкіндігін болдырмауды қамтамасыз етеді.

Электр жетегі бар механикаландырылған сүңгуір аспабының қорек желісінің көрсетілген кернеуі:

тұрақты ток үшін-110 В;

ауыспалы ток үшін-127 В аспайды.

3) гидро жетегі бар механикаландырылған сүңгуір аспабының құрылымы мыналарды:

аспап пен гидро жүйенің герметикалығын;

сүңгуірлер мен қызмет көрсетуші персонал үшін қауіп төндіретін гидравликалық соққылар мен ақаулықтарды болдырмауды;

авариялық жағдай болған жағдайда қалыпты жұмыс режимінен шығудың алдын алатын және аспапқа жұмыс сұйықтығын беруді болдырмайтын бұғаттағышты;

қысым кенет артқан кезде аспап пен гидро жүйенің бұзылуынан қорғауды қамтамасыз етеді.

Механикаландырылған сүңгуір аспабының гидро жүйесінде жарылу қаупі бар және улы қоспалардың түзілуін немесе металдардың тотығуын болдырмайтын жұмыс сұйықтықтары болады;

4) пневмо жетегі бар механикаландырылған сүңгуір аспабының құрылымы мыналарды:

ауаның жұмыс қысымы жоғары болғанда жетек қозғалтқышы мен пневмо жүйенің герметикалығын;

сүңгуірдің жұмыс органын ауыстыру кезінде ауа беру жүйесінен аспапты ажыратуын қамтамасыз етеді.

Суға пайдаланылған жұмыс ауасы шығарылатын пневмо жетегі бар механикаландырылған сүңгуір аспабында пайдаланылған ауа сүңгуірдің жұмысына кедергі келтірмейтіндей кері клапаны бар бөлгіш құрылғысы болады;

5) жаратын әсері бар сүңгуір аспабының құрылымы мыналарды:

жару кезінде жарылыстың ең жоғарғы қысымына есептелген аспаптың құрамдас бөлігінің төзімділігін;

өздігінен жарылудан қорғауды қамтамасыз етеді;

6) топырақты шаю құралдарының құрылымы жұмыс істейтін сүңгуірге оны аударуы мүмкін реакция күшінің әсерін болдырмайды.

Топырақты шығару құралдарында топыраққа сорғы құрылғыларында қорғағыш торы болады;

7) дәнекерлеу доғасының қорек тізбегінде және су астындағы металдарды электрлік кескіштегі токты қосу және ажырату үшін жабық түрдегі ажыратқыш, түймелі бекет немесе қамтамасыз етуші сүңгуірдің жұмыс орнынан 1200 мм аспайтын қашықта орнатылатын қашықтықтан басқару пульті қолданылады.

Қашықтықтан басқару пульті өзінің мақсатына байланысты мыналарды:

қорғағыш газдарды немесе оттегіні қосуды және ажыратуды;

дәнекерлеу доғасының ток көзінің жұмыс режимін реттеуді;

дәнекерлеу тогының кернеуін және берілетін қорғағыш газдың немесе оттегінің қысымын бақылауды;

жұмысшылар үшін қауіп төндіретін жарамайтын жұмыс режимі туралы дабылды (бос жүрісте ток көзінен шығатын жолда қауіпті кернеуінің болуы) қамтамасыз етеді.

Электрлік дәнекерлеу жабдығының жабдығы мен су астында металды электрлік кесу жабдығының ток көздерінде дәнекерлеу тізбегін ажыратқаннан кейін бос жүрістің кернеуін автоматты ажырату құрылғылары болады.

Дәнекерлеу тізбегін ажыратқаннан кейін уақытты 0,5 с асырмай ұстап, 12 В дейін бос жүрістің кернеуін автоматты шектейтін құрылғыларды пайдалануға болады.

Дәнекерлеу тізбегінің ток өткізу бөліктері оқшаулағышының (тікелей және кері дәнекерлеу кабелдерінің), электр ұстағыштардың оқшаулағыш жабындарының және дәнекерлеу жабдығының басқа да құрамдас бөліктері мен су астында жұмыс істейтін электрлік оттегімен кесу жабдығының кедергісі 0,5 мОм кем емес.

Электрлік дәнекерлеу кабелдерінде және электр ұстағышқа немесе кескішке қорғағыш газды немесе оттегіні беруге арналған резеңке жеңдерде кабелдер мен резеңке жеңдерді төсеуге арналған тартпалар болады.

Металдарды су астында қолмен доғалық дәнекерлеу және электрлік оттегімен кесу үшін 15 % аспайтын бос жүрістің кернеуі өтетін тұрақты немесе тікелей ток көздері қолданылады, бұл ретте бос жүрістегі тұрақты құрама кернеу 100 В аспайды.

Дәнекерлеу трансформаторының бос жүрісінің кернеуі 80 В аспайды.

Бірнеше көздерді бір дәнекерлеу доғасына қосудың электрлік сызбасы бұйым мен электрод арасында шекті мәннен артық болатын кернеуді алу мүмкіндігін болдырмайды.

Су астында қолмен дәнекерлеу доғасы үшін электр ұстағыштардың құрылымы мыналарды:

көп еңбектенуді керек ететін баптау жұмыстарын жүргізбей, электродты су астында тез ауыстыру мүмкіндігін;

қысыммен жұмыс істейтін бөлшектерге тікелей жанасқан кезде сүңгуірдің электр тогымен зақымдануынан қорғау үшін электр ұстағыштың ток өткізетін құрамдас бөліктерін оқшаулауды қамтамасыз етеді.

Су астында қолмен электрлік оттекті кескіш үшін электр ұстағыштардың құрылымы мыналарды:

оттегі қысымы электр ұстағышқа кіру жолындағы оттегінің ең жоғарғы жұмыс қысымына 1,5 тең тығыздағыш құрылғыны қоса алғанда, барлық қосқыштардың, электр ұстағыштың арналары мен коммуникациялардың герметикалығын;

доғаның оттегі ағысында кез келген күйде жарылусыз және кері соққысыз тұрақты жануын;

электрод пен электр ұстағыштың бас тиегінің корпусы арасынан оттегінің өтуін болдырмау мүмкіндігін;

сүңгуір-дәнекерлеушінің тікелей жұмыс істеуі кезінде электр ұстағыштың бас тиегіне оттегі беруді іске қосу, реттеу және жабу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Электр ұстағыш тұтқасының құрылымы тұтқаның ішкі қабаты мен қысыммен жұмыс істейтін электр ұстағыш бөлшектерінің және тұтқа сапты құлаштау кезінде ток өткізу бөлшектерімен тікелей байланыс арасындағы ток өткізетін кішкене көпірлердің түзілуін болдырмайды.

Металдарды су астында электрлік оттекпен кескіштің коммуникациялары үшін оттекті редуктор нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес болады.

Металдарды су астында электрлік дәнекерлеу және кесу кезінде дәнекерлеу тізбесі қос желілі болады. Бұл ретте бір электрлік дәнекерлеу кабелі (кері) жұмыс объектісіне (дәнекерлеу немесе кесу орнынан мүмкіндігінше жақын) тікелей қосылады, екіншісі электр ұстағышпен қосылады. Кері кабелде негізгі дәнекерлеу кабеліндегідей қимасы болады.

Кеме корпусы мен суды кері кабель ретінде пайдалануға жол берілмейді;

8) өлшеуіш сүңгуір аспабында жүргізілетін өлшеуіштерді белгілеу құрылғысы болады.

Өлшеу аспаптарында олардың мақсаттарына байланысты паспорты мен мемлекеттік тексеру туралы қолданыстағы куәлігі болады.

Сүңгуір жарағы мен қамтамасыз ету құралдарында орнатылатын өлшеу аспаптары өлшенетін шаманы үздіксіз бақылауды қамтамасыз етеді және бақылаушыға тікелей қадағалауы үшін қол жеткілікті болады.

Қамтамасыз ету құралдарында орнатылатын өлшеуіш жұмыс аспаптарында оларды тексеру мақсатында үлгі ретіндегі өлшеу аспаптарын қосуға арналған құрылғысы болады.

Қамтамасыз ету құралдарындағы өлшеу аспаптарының қондырғылары пайдалану үрдісінде штаттық орындарда аспаптарды бөлшектемей-ақ оларды мерзімді тексеру мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Барлық өлшеу аспаптары бақыланатын өлшемдерді бірден анықтайтын айқын өшірмейтін жазулармен жарақталады.

Қамтамасыз ету аспаптарына орнатылған қашықтықтан бақылау аспаптары жергілікті бақылау аспаптарымен қатар жұмыс істейді.

Қамтамасыз ету құралдарының өлшеу аспаптары орнатылған панелдер оңай қол жеткізілетін орындарда орналастырылады.

Панелдер тік жазықтықта немесе көкжиекке 60 градус бұрышпен орналасады.

Аспаптардың шкалалары қызмет көрсету алаңынан мынадай биіктікте болады:

түрегеп тұрып жұмыс істеген кезде-1200 мм бастап 1600 мм дейін;

отырып жұмыс істеген кезде-800 мм бастап 1200 мм дейін.

Қамтамасыз ету құралдарының өлшеу аспаптарының панелдеріне жеткіліксіз жарық берілген кезде көмескі жарықпен және жарықты реттегішпен жабдықталады.

Оттегінің немесе оттегінің жоғары көлемдік үлесі 21 % астам қоспалардың қысымын өлшеу үшін циферблатта «Оттегі, май-қауіпті» деген жазуы бар манометрлер пайдаланылады.

Қысымды ұстап тұратын герметикалық корпуста су астында жұмыс істеу үшін тыныс алатын сүңгуір аппараттарына орнатылатын манометрлер ортаның ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымынан кемінде 1,25 есе болады. Манометрдің дәлдік класы 4 төмен емес.

Сүңгуірлерге, декомпрестеу камераларына және су асты сүңгуір аппараттарына тікелей газ ортасын беру үшін сүңгуір қалқандарына, пульттерге және қамтамасыз ету құралдарына орнатылатын манометрлерде мыналар болады:

су бағанының метрлерінде градуспен бөлінген шкаласы;

циферблаттың ақ немесе уақытша жұмыс істейтін құраммен көмкерілген жарық беретін реңі болады. Шкаладағы белгілер, цифрлар мен жазулар-қара түсті;

дәлдік класы 1,0 төмен емес. Техникалық негізделген жағдайларда дәлдік класы 1,5 аспаптарды қолдануға болады;

аспап көрсеткіштерінің корпус 45 градусқа дейін көлбеген кезде тігінен әр тарапқа шекті ауытқушылықтың абсолюттік шамасының жартысынан аспай өзгеруі;

шашырандыдан қорғағышы болады.

Манометрлер майдан тазартылады және амплитудасы 0,1 мм дейін, жиілігі 25 Гц дірілдің әсеріне шыдамды болады.

Май ыдысына салуға болмайды.

Қамтамасыз ету құралдарының ауамен және газбен жабдықтау жүйелерінде газ ортасының қысымын бақылауға арналған манометрлердің дәлдік класы:

қысымы 9,807 МПа (100 кгс/шаршы см) бастап 19,61 МПа (200 кгс/шаршы см) дейін барлық баллондар мен құбырларда-2,5;

қысымы 9,807 МПа (100 кгс/шаршы см) дейін барлық баллондар мен құбырларда-1,5;

сүңгуірлерге, декомпрестеу камераларына және су асты сүңгуір аппараттарына тікелей газ ортасын беру үшін сүңгуір қалқандарына, пульттерге және қамтамасыз ету құралдарына (тек қана сүңгуір манометрлері)-1,0 төмен емес.

Сүңгуірге газ ортасын беретін жүйелерге орнатылған сүңгуір манометрлерінен басқа, барлық манометрлерге рұқсат етілген жұмыс қысымының шамасын білдіретін қызыл сызық (тілше бекітіледі) жүргізіледі.

Қамтамасыз ету құралдарында орнатуға арналған электрлік өлшеу аспаптарының дәлдік класы 2,5 төмен емес.

Әр түрлі электр қуатының тұтынушылар тобын бақылайтын амперметрден басқа, электрлік өлшеу аспаптарының шкаласында өлшенетін шаманың атаулы мәнін көрсететін қызыл түсті бақылау сызығы жүргізіледі.

Электрлік өлшеу аспаптарының құрылымы мен олардың қондырғылары мыналарды:

монтаждау және техникалық қызмет көрсету кезінде аспаптардың құрамдас бөліктеріне еркін қол жеткізуді;

басқару пультінің аппаратурасын немесе бөлу қалқанын бөлшектемей-ақ аспаптарды ауыстыруды қамтамасыз етеді.

Газ талдау аспаптарында 2,5 төмен емес дәлдік класы болады және күзетілетін орынжайдың, декомпрестеу камерасының, су асты сүңгуір аппаратының атмосферасында, сүңгуірге тыныс алу үшін берілетін газ ортасында қауіпті немесе зиянды заттардың шекті рұқсат қосылымдарын бақылауды қамтамасыз етеді.

127. Байланыс, су асты теледидары және жарық беру құралдарына қойылатын талаптар:

1) су астында жұмыс істеуге арналған аппаратура қабаттары мен электрлік қосқыштар гидростатикалық қысымда герметикалы болады және ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымына 1,25 тең гидростатикалық қысымды ұстайды.

Электрлік қосқыштардың қорғағыш жабындары болады.

Гидростатикалық қысымда су астында жұмыс істеуге арналған аппаратураның құрамдас бөліктерін қоректендіру ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымынан 1,25 есе артық сыртқы ортаның қысымын ұстауға мүмкіндік беретін бойлық және радиал герметикалы иілгіш көп желілі кабелдердің көмегімен жүзеге асырылады.

Гидростатикалық қысымда су астында жұмыс істеуге арналған аппаратура мен оның құрамдас бөліктерінің алғашқы құрылғылары герметикалықты қамтамасыз етеді;

2) байланыс құралдарының құрылымы мыналарды:

газ ортасының қысымы жоғары болғанда және қысым өзгерген кезде тұрақты жұмыс істейтін байланысты;г

кемінде 100 % сөз ауызша артикуляциямен екі жаққа сөздің айқын болуын;

сүңгуір станциясына да, сүңгуір жағына да дыбысты бір қалыпты реттеуді;

іс-қимыл жасауға тұрақты дайындықты;

оттегінің көлемдік үлесі 21 % артық болғанда және авариялық жұмыс режимінде газ ортасының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Байланыс құралдарының жұмыс кернеуі 12 В аспайды.

Байланыс желісінде электрлік кедергі мен радио кедергісінен қорғағыштары болады.

Су астында немесе дулыға (маска) астындағы кеңістіктің газ ортасында жұмыс істеуге арналған телефон, микрофон, ларингофон қабықтары су өтпейтін етіп жасалады.

Сумен байланыспауға тиісті газ ортасында жұмыс істеуге арналған телефон, микрофон, ларингофон қабықтары шашырандыдан қорғалған күйде жасалады.

Сүңгуір жарағында телефонды орналастыру сүңгуірді су астына түсіру және жер бетіне көтеру кезінде оның құлағының сыртқы есту жолында қысымды бірдей реттеуді қамтамасыз етеді.

Құлақтың ішкі есту жолына салынатын телефондарды пайдалануға жол берілмейді;

3) су асты теледидары құрылғыларының құрылымы сүңгуірлер мен қызмет көрсетуші персоналға рентгенмен сәулеленудің зиянды әсерін болдырмайды.

Қорғағыш элементтер құрылғылардың ажырамас бөлігі.

Сүңгуірлердің су астында жұмыстарды орындау кезінде пайдалануына арналған жылжымалы берілетін теледидар камераларының құрылымы мыналарды:

камераны су астында қозғаған және сүңгуірдің бақылайтын объектісіне кигізген кезде оның тепе-теңдік тұрақты күйін;

берілетін құбырдың көлденең қабатына қатысты көлденең күйінде камераны су астына түсіруді;

ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымынан кемінде 1,25 есе қысымды ұстауға мүмкіндік беретін камера қабығының герметикалығын;

0-ден бастан плюс 0,9807 Н (0-ден плюс 1 кгс дейін) камераның жүзгіштігін;

микрофон әсерінің болмау мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Жылжымалы берілетін теледидар камерасын қоректендіру үшін атаулы кернеу:

тұрақты ток үшін-110 В;

ауыспалы ток үшін-127 В аспайды.

Гидростатикалық қысымда су астында жұмыс істеуге арналған бергіш теледидар камераларын қоректендіру үшін 127-тармақтың 1-тармақшасының талаптарына сәйкес келетін иілгіш көп желілі кабель пайдаланылады.

Кабель бергіш камераның барлық бөліктері мен бақылау тізбектерін, әр түрлі басқару белгілерінің канализациясын қоректендіруді, қосымша құрылғыларды қоректендіруді қамтамасыз етеді;

4) су асты шамдарының мақсатына қарамастан, олардың құрылымы мыналарды:

ток көздерін (лампаларды) жөндеу, техникалық қызмет көрсету және ауыстыру кезінде шамның құрамдас бөліктеріне еркін қол жеткізуді;

пайдалану кезінде олардың құлау мүмкіндігін болдырмайтын алмалы-салмалы бөліктерді бекітуді;

жарық көздерін сыртқы механикалық зақымданудан қорғауды;

жарық көздеріне қол жеткізуді бөгейтін бөліктерді қауіпсіз алуды немесе аударуды;

жарық көздерінің өздігінен бұралу мүмкіндігін;

жарық көздерін орнату және алу кезінде патрондардың бұралу мүмкіндігін болдырмауды;

ток өткізу бөліктерін оқшаулауды қамтамасыз етеді.

Сүңгуір жұмыстары орындары мен су асты объектілеріне жарық беруге арналған шамдар 110 В аспайтын жарық көзінің қорек кернеуімен орындалады.

Тұрақты су асты шамдарының құрылымы мыналарды:

оларды сүңгуірдің жұмыс орнына жарық беру үшін қажетті күйде ыңғайлы, сенімді орнатуды және бекітуді;

ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымы 1,25 есе болғанда қабықтың төзімділігі мен герметикалығын қамтамасыз етеді.

Ашық түрдегі тұрақты су асты шамдарын тек шамның ток өткізу бөліктерін герметизациялаған кезде тікелей суда жұмыс істейтін жарық көздерімен орындауға болады. Бұл ретте ток өткізу бөліктері м ен жарық көзі колбасының герметикалығы 1,1 еселік ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымымен қамтамасыз етіледі.

Тасымал шамдардың құрылымы мыналарды:

сүңгуірдің жұмыс орнына немесе су асты объектісіне жарық беруге қажетті күйде орнатуды және бекітуді;

тиісті тереңдікке тасымалдауды және тереңдіктен жер бетіне көтеруді;

өте қолайсыз жағдайларда (ағыстың әсері, кеменің тербелуі және тағы басқа) тиісті тереңдікке және жер бетіне тасымалдау кезінде тұрақты тепе-теңдік жағдайын;

жарық шашу бұрышын шектеуді;

1,25 еселік ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымында шам қабығының төзімділігі мен герметикалығын қамтамасыз етеді.

Сүңгуір жарағына орнатылатын жергілікті жарықтандыруға арналған су асты шамдары 12 В аспайтын кернеуге қолданылады.

Сүңгуір жарағына орнатылатын су асты шамдарының құрылымы мыналарды:

бекіту мүмкіндігін;

шамның өздігінен жылжымау немесе ажырамау мүмкіндігін;

сүңгуірдің шамды іске қосу және ажырату мүмкіндігін;

сүңгуірлердің жұмысты орындау кезінде оның көз алдындағы аймаққа жарық беруді;

1,25 еселік ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымында шам қабығының төзімділігі мен герметикалығын қамтамасыз етеді.

Сүңгуір жұмыстары мен су асты объектілерінің аймағына жергілікті жарық беруге арналған су асты электрлік қол фонарлары 12 В аспайтын кернеуге қолданылады.

Су асты электрлік қол фонарларының құрылымы мыналарды:

фонарды сүңгуір жарағына бекітуді;

жарық көздерін автономды қоректендіруді;

1,25 еселік ең жоғарғы гидростатикалық жұмыс қысымында фонарь қабығының төзімділігі мен герметикалығын қамтамасыз етеді.

Су асты шамдары мен фонарлары автономды қорек көздерімен үздіксіз жұмыс аралығы кемінде 4 сағат.

128. Декомпрестеу камерасына қойылатын талаптар:

1) сүңгуірлік декомпрестеу камерасының құрылымы мыналарды:

камераның құрамдас бөліктері мен құрылғыларына ыңғайлы қол жеткізуді;

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 29 қазандағы № 189 бұйрығымен бекітілген Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнату және қауіпсіз пайдалану талаптарымен белгіленген төзімділік есебінің нормаларына сәйкес камераның құрамдас бөліктерінің төзімділігін;

камераның газ ортасындағы оттегінің көлемдік үлесі 21 % астам болғанда жарылу, өрт шығу қауіпсіздігін;

газ ортасындағы зиянды заттардың құрамын шекті рұқсат етілген мәннен аспайтын деңгейге дейін төмендету үшін камераның ішкі көлемін желдетуді (1-қосымша);

медициналық ингаляция аспаптарын пайдалана отырып, оттекті декомпрестеу (емдік рекомпрестеу) жүргізу кезінде камераның бөліктерінде 25 % аспайтын оттегінің көлемдік үлесін;

сүңгуірлер мен қамтамасыз етуші тұлғаның емдеу іс-шараларын жүргізу кезінде оттегімен немесе гелий оттекті қоспамен тыныс алуын;

камераның әр бөлігін есептік қысымнан артық болатын қысымнан қорғауды қамтамасыз етеді, бұл ретте сақтандыру клапандары қызмет көрсетуші персоналдың қатысуынсыз автоматты түрде іске қосылуы қажет;

камераның бөліктері арасындағы қысымды реттеуді;

газ ортасының қысымы жоғары болғанда камераның әр бөлігіне тамақ, дәрі-дәрмек және өзге де заттарды беру мүмкіндігін;

камера корпусына қосымша тиек арматурасын орнатпай басқару пульттерінен газ ортасын беруді;

камераның әр бөлігінде газ ортасының қысымын бақылауды;

камерадағы сүңгуірлер мен одан тыс қызмет көрсетуші персонал арасында тұрақты жұмыс істейтін байланысты;

камерадағы қысым 0,01961 МПа (0,2 кгс/шаршы см) бастап жұмыс қысымына дейін болғанда люктердің қақпақтарының герметикалығын;

адамдар байланыста болатын камераның ішкі жабдығын және камера ішіндегі сырланған қабаттарды бірнеше рет санитарлық өңдеуді;

камераға өткізетін магистралда 2,94 МПа (30 кгс/шаршы см) аспайтын газ ортасының қысымын;

камера бөліктерін минутына 0,3922 МПа (4 кгс/шаршы см) кем емес ондағы қысымды арттыру жылдамдығымен газ ортасымен толтыруды;

камерада қысымды минутына 0,294 МПа (0,3 кгс/шаршы см) кем емес жылдамдықпен жұмыс қысымынан бастап қалыпты атмосфералық қысымға дейінгі диапазонда төмендетуді;

камераның әр бөлігіндегі адамдарды көзбен бақылау мүмкіндігін қамтамасыз етеді, бұл ретте иллюминаторларда жарықта иллюминатордың шынысын механикалық зақымданудан қорғайтын сыртқы қорғағыш қақпағымен 100 мм кем емес диаметрі болады;

2) тұрақты орнатылатын декомпрестеу камералары (жағадағы объектілерде, кемелерде, автомашиналарда және тағы басқа) 0,98066 МПа (10 кгс/шаршы см) кем емес ішкі жұмыс қысымымен орындалады, 128-тармақтың 1) тармақшасының талаптарын қанағаттандырады және мыналарды:

камерада бір мезгілде екі адамның болуын және емдік іс-шараларды (тері және бұлшық ет инъекциялары, жасанды тыныс алу және тағы басқа) өткізуді;

қызмет көрсетуші персоналдың декомпрестеу режимін бұзбай камераға кіруін және одан шығуын қамтамасыз етеді;

3) зардап шеккен сүңгуірді тұрақты декомпрестеу камерасына тасымалдауға немесе декомпрестеу ауруының қысқа мерзімді жеңіл және орташа нысанды емдеу жүргізуге арналған жылжымалы декомпрестеу камералары 0,68646 МПа (7 кгс/шаршы см) кем емес ішкі жұмыс қысымымен орындалады, 128-тармақтың 1) тармақшасының талаптарын қанағаттандырады және мыналарды:

зардап шеккен сүңгуірдің жатқан күйінде болуын;

камераны көлік құралына қолмен тиеуді;

зардап шегушісімен камераны әр түрлі көлікпен көлденең күйде тасымалдауды;

зардап шеккен сүңгуірді емдік декомпрестеу режимін бұзбай басқа декомпрестеу камерасына ауыстыруды қамтамасыз етеді.

4) декомпрестеу камерасының люктері (сыртқы кіретін және бөлімнен бөлімге ауыстыруға арналған) топсаларға орнатылады, жарықтағы дөңгелек диаметрі 600 мм кем емес немесе эллипстік өлшемі 500x600 мм, бұл ретте үлкен шүлдік көлденеңінен орналастырылады.

Тасымал (жылжымалы) декомпрестеу камераларының сыртқы кіру люктерін жарықтағы диаметрі 530 мм кем емес дөңгелек етіп жасауға болады.

Декомпрестеу камераларының сыртқы кіру люктерінің қақпақтары ішкі жағынан жабылады және ішкі қысыммен қысылады.

Жылжымалы декомпрестеу камералары үшін кіретін люкті жабу үшін сыртынан жабылатын алмалы-салмалы қақпақтарды пайдалануға болады.

Алмалы-салмалы қақпақтарда қақпақтың өздігінен ашылу және камера герметизациясының бұзылу мүмкіндігін болдырмайтын бекіткіш құрылғылары болады.

0,01961 МПа (0,2 кгс/шаршы см) бастап 0,1961 МПа (2 кгс/шаршы см) дейін қысыммен тығыздағыш құрылғыны қысқан кезде ажыратылатын қақпақтарды алғаш тығыздау үшін қысқыш құрылғыларын қолдануға болады.

Люктер, фланецтер және су асты сүңгуір аппаратын немесе жылжымалы декомпрестеу камерасын қосуға арналған декомпрестеу камерасының өзге де қосатын құрылғылары камераның корпусына мықтап бекітіледі. Олардың бекіткіші механикалық әсер болғанда да инерциялық жүктемеде де бұзылмайды;

1) декомпрестеу камерасының берік корпусының құрамдас бөліктерін дайындау үшін қолданылатын материалдар Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 29 қазандағы № 189 бұйрығымен бекітілген Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнату және қауіпсіз пайдалану талаптарын қанағаттандырады.

Декомпрестеу камерасының ішкі жабдығы үшін қолданылатын материалдар мен жабындар белгіленген нормалардан асатын зиянды заттарды бөлмейді.

Декомпрестеу камерасының ішінде орнатылатын және қолданылатын жабдықтың құрылымы мен материалдары оттегінің көлемдік үлесі 21 % астам газ ортасында ұшқын түзілуді және өздігінен жануды болдырмайды;

6) иллюминаторлардың шынысы полирленген, бірінші сұрыпты, төзімділік қоры камерадағы үш еселік жұмыс қысымынан кем емес.

Шыныларда қырналған бүйір қабаттары мен жиектерінде жиектері бойынша өлшемі 2-3 мм фаскалары болады.

Шынының сыртқы және ішкі қабатындағы температура 30 К (30 градус С) төмендеген кезде термиялық тұрақты шынылар қолданылады.

Жарық иллюминаторларының шыныларын қыздыруды төмендету үшін камераның жарығын азайтпайтын сүзгілерді орнатуға болады;

7) камера алдындағы және декомпрестеу камерасының әрбір бөлігінің корпусында сақтандыру клапаны орнатылады.

Сақтандыру клапанының өткізу қабілетінің есебі Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 29 қазандағы № 189 бұйрығымен бекітілген Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнату және қауіпсіз пайдалану талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Ашық алаңдарда (палубаларда) декомпрестеу камераларын пайдалану кезінде сақтандыру клапандары атмосфералық жауын-шашыннан сақталады.

Сақтандыру клапандарының саны, өлшемдері мен өткізу қабілеті бөліктегі қысым жұмыс қысымынан 10 % артпайтындай етіп есептеледі.

Сақтандыру клапанының құрылымы клапанның жұмысқа жарамдылығын тексеру үшін оны реттеу, мәжбүрлі ашу мүмкіндігін қарастырады.

Сақтандыру клапаны қысымы арқылы Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 29 қазандағы № 189 бұйрығымен бекітілген Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнату және қауіпсіз пайдалану талаптарына сәйкес реттеледі;

8) декомпрестеу камераларын өлшеу аспаптарымен жарақтау және оларды автоматтандыру дәрежесі белгілі бір түрдегі декомпрестеу камераларын әзірлеудің техникалық тапсырмасында белгіленеді, бұл ретте мыналар:

декомпрестеу режимінде ұстау және емдік рекомпрестеу уақытын бақылау және тиісті режимнің аяқталғанын көрсету қажетті дабыл;

камерадағы қысымды үздіксіз автоматты тіркеу (жазу);

камера бөліктерінде газ ортасының тиісті құрамын автоматты ұстау;

камера бөліктерінің газ ортасында оттегі мен көміртегі газының көлемдік үлесін үздіксіз бақылау қамтамасыз етіледі.

Декомпрестеу камерасының әрбір бөлігінде камерадағы газ ортасының температурасын тұрақты бақылау үшін термометр орнатылады. Камера бөліктерінің ішінде сынап термометрлерін пайдалануға болмайды.

Температура +-0,5 К (+-0,5 град. С) дәлсіздікпен өлшенеді.

Декомпрестеу камерасында 3-қосымшада көрсетілген нормаларға сәйкес микроклимат болады;

9) декомпрестеу камерасына ішкі жарық беру үшін камераның төзімді корпусынан тыс (жарық иллюминаторларының үстінен) орнатылатын және мыналарды:

камера бөліктерінде орналасқан кереуеттерге 50 % теңсіздік коэффициентімен 50 лк кем емес жарық беруді;

камера бөліктерінде жарық беруді реттеуді;

камера бөліктеріне авариялық жарық беруді қамтамасыз ететін шамдар қолданылады.

Иллюминаторлары бар жылжымалы декомпрестеу камераларында электр жарығын орантпауға болады;

10) декомпрестеу камерасының іргетасқа бекіткіші есептік инерциялық жүктемеде (теңіз толқығанда, көлік құралдары қозғалғанда және тағы басқа) оның ығысуын болдырмайды;

11) декомпрестеу камерасынан газ ортасын шығару жүйесі шығарылатын газ ортасын камера орнатылған орынжайдан тыс лақтыруды қарастырады. Бұл ретте газ ортасын шығару немесе камераны желдету үрдісінде құбырда мұз тығындардың түзілуіне жол берілмейді.

Жылжымалы декомпрестеу камераларын жабық орынжайларда пайдалану кезінде камералар шығарылатын газ ортасын орынжайдан тыс лақтыруға мүмкіндік беретін шығару жүйесімен жабдықталады;

12) декомпрестеу камерасының корпусында шолу жасау үшін ыңғайлы орындарда мыналар:

нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес камераны желдету жүргізілетін уақыт кестесі;

нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес камераны бір еселік желдету үшін ауа мөлшерінің кестесі;

камерадағы сүңгуір мен қызмет көрсетуші персонал (телефон байланысы істен шыққан жағдайда) арасындағы байланыс үшін шартты белгі беру кестесі;

+-2 % дәлсіздікпен камераның әрбір бөлігінің көлемін көрсетілген кесте (корпустың ішінен де, сыртынан да) орналастырылуы қажет.

Жылжымалы декомпрестеу камераларында корпустың ішінен камерадағы сүңгуір мен қызмет көрсетуші персонал арасындағы байланыс үшін тек қана шартты белгі беру кестелерін ғана орнатуға болады;

13) декомпрестеу камерасында орнатылатын жылу беру аспаптары камера корпусының сынақ қысымына тең гидростатикалық қысымды ұстайды.

Сыртқы қабаттардың температурасы 393 К (120 град. С) аспайды.

Жылу беру аспаптары қабықтармен қорғалады, олардың қабаттарының температурасы 318 К (плюс 45 град. С) аспайды.

129. Қорғау құралдарына қойылатын талаптар:

1) палуба немесе қызмет көрсету алаңы деңгейінен 2 м кем биіктікте орналасқан, қамтамасыз ету құралдарының барлық ашық қозғалатын және айналатын бөліктері қызметтік мақсатымен қоршауға болмайтын (тетіктің немесе құрылғының жұмыс аймағына жатпайтын) орындардан басқа ұяшық жағынан 10 мм аспайтын тұтас немесе торлы қоршаумен жабылады.

Қоршау құрылымы оны кілттің немесе басқа да аспаптың көмегінсіз алу мүмкіндігін болдырмайды. Қоршау құрылымында оларды алу, орнату немесе ашу кезінде қолайды және қауіпсіз ұстау үшін құрылғылар қарастырылады.

Қоршауларды қолмен алу, орнату немесе ашу үшін күш жұмыс күні ішінде екі реттен артық пайдаланған кезде 39,23 Н (4 кгс) және жұмыс күні ішінде бір-екі рет пайдалану кезінде 117,7 (12 кгс) аспайды.

Қоршаулар қамтамасыз ету құралдарын қалыпты пайдалану (майлауға, қозғалатын бөліктерді бақылауға және тағы басқа) кедергі келтірмейді және қоршаулардың көтергіш құрылымдарға тығыз орналасуын қамтамасыз етеді.

Аварияның туындауы және қамтамасыз етуші персоналдың жарақаттануы ықтимал аса қауіпті жұмыс органдарының ашылатын немесе алмалы-салмалы қоршаулары қоршауды ашу немесе алу кезінде және оны жапқанға немесе орнына орнатқанға дейін тетіктің іске қосылуын және жұмыс істеуін болдырмайтындай етіп іске қосу құрылғысымен бұғатталады;

2) қабаттың температурасы 318 К (45 град. С) астам тетіктердің, құрылғылар мен құбырлардың ыстық қабаттарында жылу оқшаулағыш жабындары немесе қоршайтын қабықтары болады. Жанасу үшін қол жеткілікті қоршайтын қабықтардың жылу оқшаулағышының сыртқы қабаттарындағы температура 318 К (45 град. С) аспайды.

Жиі тексеруді және жөндеуді қажет ететін тетіктердің, құрылғылар мен құбырлардың ыстық қабаттары оқшаулануы немесе жеңіл алынатын құрылымдармен қоршалуы қажет;

3) ескерту белгілері үшін тетіктер мен құрылғылардың басқару пульттерінде мынадай түстер қолданылады:

қызыл-шамадан тыс жүктеме, дұрыс жұмыс істемеу және тағы басқа туралы ескертетін тыйым салатын және авариялық белгілер үшін;

жасыл-тетіктің немесе құрылғының іске қосылған күйдегі дабылы үшін;

сары-көңіл аударту үшін (шекті мәндерді ескерту, автоматты жұмыс режиміне ауыстыру туралы және тағы басқа).

Жарық арқылы белгі беру құрылғыларында белгілердің мәндерін көрсететін таңбалар немесе жазулар («Іске қосылған», «Ажыратылған» және тағы басқа) болады.

Қамтамасыз ету құралдарында басқару пульттерінде дыбыспен қатар жүретін авариялық-ескерту жарық дабылы болады;

4) сүңгуір жарағы мен қамтамасыз ету құралдарының сырының немесе пайдаланылатын материалының түсі белгілі бір бұйым түрлеріне арналған нормативтік-техникалық құжаттамада көрсетілген. Бұл ретте бұйымның қызметтік мақсаты, адамның көзге көрінетін психофизиологиялық мүмкіндіктеріне бұйымның сәйкестік көрсеткіші ескеріледі.

Ауа, оттегі, азот және гелий сақтауға арналған баллондарды сырлау және жазулар жазу Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 29 қазандағы № 189 бұйрығымен бекітілген Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орнату және қауіпсіз пайдалану талаптарына сәйкес болады.

Тыныс алу қоспаларын сақтауға арналған баллондар тыныс алу қоспаларын дайындау үшін қолданылатын бір құрамдас газдардың ажырату түстеріне боялған. Бұл ретте баллондарға шеңбер өлшемі 1/3 кем емес баллонды айналдыра ақ сырмен жағылған тыныс алу қоспасының атауын көрсететін жазба жазылады.

Сығылған ауада жұмыс істейтін баллондардан басқа, тыныс алу сүңгуі аппараттары баллондарының сыртқы қабаттары пайдаланылатын газдардың немесе тыныс алу қоспаларының түсіне боялған.

Сығылған ауада жұмыс істейтін тыныс алу сүңгуір аппараттары баллондарының сыртқы қабаты сұр түске боялған.

Сығылған ауада жұмыс істейтін тыныс алу сүңгуір аппараттары баллондарын олардың суда көрінуін қамтамасыз ету мақсатында сары немесе қызғылт сары түске бояуға болады.

Тыныс алу сүңгуір аппаратының әр баллонында қолданылатын газдың немесе тыныс алу қоспасының атауы баллонның ұзындығы бойымен қара түспен («Ауа», «Медициналық оттегі», «Азот-оттегі қоспасы») жазылған жазуы болады;

5) бір баллонды әр түрлі бір құрамдас газдарды, ауаны ауыстырып сақтау үшін және тыныс алу қоспаларын дайындау үшін пайдалануға болмайды;

6) барлық ыдыстар ыдыстарды бақылауды жүзеге асыратын тұлғада сақталатын ыдыстарды есепке алу және куәландыру кітабында ескеріледі.