60
«Адамның биологиялық алғышарттарын
және әлеуметтік
ортаға көтерілуін қамтитын ізгілендірудің
жан-жақты проце-
сі»
Б.Д. Парыгин.
«Жеке тұлға мен қоршаған ортаға «түйісу» кешенді проце-
сі»
В.Г. Асеев.
«Әлеуметтік-психологиялық
немесе психологиялық бейім-
делу»
В.Г. Асеев, М.С. Яницкий.
«1) мәселелік жағдайды өзгерту және іс жүзінде
жою ар-
қылы бейімделу; 2)
жағдайды сақтау кезіндегі бейімделу»
А.А. Нал-
чаджян.
Девиантты мінез-құлқы бар балалармен түзету бағдарлама-
ларын әзірлеу мен іске асыруда сол мұғалімге келесі талаптарды
жасаған жөн
.
Түзету бағдарламаларын жасауға қойылатын талаптар
Диагностикада девиантты мінез-құлықты зерттеудің әдісна-
малық тәсілдеріне немесе дәстүрлі бағыттарына сүйеніңіз.
Бұл дәлелденген түзету бағдарламасын қолдану.
Түзету еріктілігі.
Жеке түзету жұмыстары.
Топта жас өспірімдер арасындағы қарым-қатынас ерекшелік-
тері мен қалыптасуын бақылау түрлерінің болуы.
Жеке түзету бағдарламасының құрылымына келесі тармақ-
тар кіреді.
диагностиканың нәтижелері;
қорытынды (мәселе);
түзету шаралары мен іс-әрекеттер картасы;
оқу әдістері мен әдістерінің тізімі;
оң немесе теріс өзгерістер журналы;
диагностиканың қорытындысы;
жетістіктер мен түзету жұмыстарының нәтижесі;
ұсыныстар.
Девиантты мінез-құлықтағы балалармен жеке түзету бағдар-
ламасын жасау құрылымына мыналар кіреді:
жүргізілген диагностикалық әдістердің нәтижелері бойын-
ша сандық және сапалық қорытындылардың болуы;
девиантты мінез-құлқы бар
жасөспірімнің негізгі және
нақты мәселесін, сонымен қатар оның әлеуетін ашатын жалпы-
ланған сандық-сапалық тұжырымның болуы;
61
психологтың, жасөспірімнің жеке басының немесе міне-
зінің белгілі бір саласын түзету үшін болжанған әрекеттерін бір-
тіндеп ашатын түзету шаралары
мен әрекеттерінің логикалық
картасының болуы;
әлеуметтік тәрбиеші девиантты мінез-құлықты жасөспі-
ріммен түзету жұмыстарын жүргізетін оқыту әдістері, мен әдіс-
тері тізімінің болуы;
психиканың және тұлғаның белгілі бір құрылымдарында
түзету әрекеті нәтижесінде пайда болған оң және теріс өзгеріс-
терді ауызша көрсететін журналдың болуы;
жүргізілген диагностикалық әдістердің нәтижелері бойын-
ша сандық және сапалық қорытындылардың болуы;
негізгі жетістіктер мен түзету жұмыстарының нәтижесін көр-
сететін жалпыланған сандық және сапалық тұжырымның болуы;
одан әрі топтық немесе жеке түзету жұмыстары бойынша
ұсыныстардың болуы.
Девиантты мінез-құлықты балалармен жұмыс істеу кезінде
топтық түзету жұмыстарына
нұсқамалардың болуы,
оларда
үміткерлерді іріктеудің белгілі ережелерін сақтау қажет.
жасөспірімдер арасындағы жас айырмашылығы екі жыл-
дан аспауы керек;
жасөспірімдер тәуелді болуы мүмкін;
жасөспірімдерде мінез-құлық бұзылыстары жоқ невроти-
калық бұзылулар болуы мүмкін;
жасөспірімдер зияткерлік және физикалық даму деңгей-
інде шамамен болуы керек;
жасөспірімдер бірлесіп жұмыс істей білуі және топта жұ-
мыс істеуі керек.
Тұрақты қылмыстық тәжірибесі бар, агрессивті, өз-өзіне қол
жұмсауға бейім жасөспірімдерді топтық жұмысқа қосу мүмкін
емес екендігіне назар аудару керек.
Достарыңызбен бөлісу: