Шарт жасасу. Шарт жасасу түрлері
Негізгі және алдын ала шарттар
жүктеу/скачать 215.5 Kb.
|
| Негізгі және алдын ала шарттар. Мүлікті беруге, жүмыс орындауға жөне кызмет көрсетуге байланыстықұқықтар мен міндеттер тікелей не-\згі шарттан туындайды. Алдын ала шарт дегеніміз — сол шартта көзделген ережелерді сақтап тараптардың келешекте негізгі шарт жасасуға міңдет алған шарты (АК-ның 390-бабының 1-тармағы).
Алдын ала шарттардың мысалы ретінде жүк тасымалын үйымдастыру туралы шартты, банктың тараптар келіскен мөлшерде жөне жағдайларда ақша қаражатын беруге міндеті көзделген шарттът. келешекте пәтер алу шартын (тұрғын үй контрактын) алуға болады. Алдын ала шартқа жекешелендіру туралы Жарлықта көзделген сауда нәтижелері туралы хаттаманы да жатқызуға болатын сияқты. Жеке-шелендіру туралы Жарлықта "саудада үтқан адам мен сатушы аукцион немесе тендер жүргізген күні сауданың нәтижелері туралы хаттамаға қол қояды" делінген. Алдын ала шарт пен негізгі шарттың үқсастығы сонда, олардың екеуінің формалары бірдей болуға тиіс. Егер белгілі бір формадағы шарттарды жасағаңда заңнамада олардың нотариалдық формасы белгіленсе (мысалы, тұрғын үйді сатып алу-сату шарты), онда алдын ала шарт та нотариалдық формада жасалуы тиіс. Бірақ, егер заңнамада негізгі шарт формасы анықталмаған болса (мысалы, әдетгегі сатып алу-сату шарты), алдъш ала шарт, заңсыз болып қалады деген қауіппен, жазбаша формада жасалады (390-баптың 2-тармағы). Алдын ала шартта, тым болмаса, негізгі шарттың нысанын, соңдай-ақ басқа елеулі ережелерін анықтауға мүмкіндік беретіндей ережелер болуға тиіс (390-баптың 3-тармағы). Негізгі шарттың жасалу мерзімі алдын ала шарт үшін міндетті жағдай болып табылады, сондықтан АК-ның 390-бабының 4-тармағыңца, егер аддын ала шартта мерзім белгіленбеген болса, негізгі шартты жасасудың бір жылдық мерзімі анықталған. Мұндай мерзімнің маңыздылығы сонда, егер негізгі шарт мерзім өткенше жасалмаған болса, оңда бұл мерзім өткеннен кейін алдын ала шарт күшін жояды. Алдын ала шарт жасасудан жалтарудың салдары туралы мәселе өр еддің заңнамасында өртүрлі шешіледі. Мысалы, Ресей Азаматтық кодексінде бір тараптың екінші тарапты алдын ала шарт жасасуға мәжбірлеуді талап ету құқық көзделген (Ресей АК-сының 429-бабы). Мүндай ереже Азаматтық заңнама Негіздерінде бекітілген (60-бап). АК-ның 390-бабының 5-тармагында басқа ереже бекітілген: шарт жасасуға мәжбүр етуге тарапгардың құқық жоқ, оларда негізгі шартты жасасудан бас тарту нәтижесінде келген шығынды өндіртіп алу құқық бар (мысалы, алдьш ала шарттың нысаны болған затгы сатып алмақшы болған адам өз пәтерінің ерекше жоспарына қарай басқа жиһаз сатып алады). Қазақстанда ниет туралы хаттамалар кең өріс алды, ал олардыңқұқықтық мөні түсініксіз. Оларға зандық күш беруге өрекет те жаса-лынды. Ниет туралы хаттамадан алдын ала шартты айқын ажыратып алуға талпьшыстың салдары ниет туралы хаттама азаматтық-құқықтық шарт ретінде қаралмасын деген түжырымға алып кедді. Мұндай шартта заңдық күш болуы үшін ол арнайы қарастырылуы керек (АК-ның 390-бабының 7-тармағы). Шарт тараптарының біреуінің осыңдай ниет туралы хаттама бойын-ша қатынастарды жалғастырудан бас тартуы оның іскерлік беделіне әсер еткені болмаса, басқадайқұқықтық саддарға әкелмейді. жүктеу/скачать 215.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|