Сімдіктер экологиясы
– сурет. Жапырақтары горизонтальды (А), тік (вертикальды, Б)
жүктеу/скачать 1.9 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5 – сурет. Жапырақтары горизонтальды (А), тік (вертикальды, Б)
және әртүрлі бағытта орналасқан (В) ӛсімдіктерге келіп түсетін тікелей (S) және шашыранды (Д) күн радияциясы мӛлшерінің схемасы (И.А. Шульгин, 1971). Белгілер: 1, 2 – жапырақтары әртүрлі бағытта орналасқан ӛсімдік (В); S 1 , S 2 – жапырақтарға келіп түсетін тікелей радиация; S ЖАЛПЫ – қосынды радиация. Жапырағы әртүрлі бағытта (5-суреттегі В) орналасқан ӛсім- діктерде жоғары ярустағы тік орналасқан жапырақтар (5-сурет, 2) күн кӛтеріліп, жарық кӛбейген сайын тікелей (S 2 ) радиацияны сіңіруді азайтады, тӛменгі ярустағы горизонтальды бағытта ор- наласқан жапырақтар (5-сурет, 1) жарық күшейген сайын тіке- лей (S 1 ) радиацияны кӛбірек сіңіреді, ал шашыранды радиация- ны (D) бір қалыпты қабылдап сіңіреді. Жер бетіндегі жарық режимі және келіп түсетін радиация (ФБР) мӛлшері бірдей емес, әртүрлі (2-кесте). Яғни, ӛсімдіктер- дің ӛсетін жерлерінде жарықтың интенсивтілігі, ұзақтығы, 18 спектральды құрамы, кеңістікте таралуы, т.б. алуан түрлі. Жа- рықтың осындай әртүрлілігіне ӛсімдіктердің бейімделуіне сәй- кес, олар негізінен үш топқа бӛлінеді: 1. Жарық сҥйгіш (гелиофит) ӛсімдіктер. Жарық толық әрі интенсивті болған жағдайда ӛсімдіктер жақсы ӛсіп дамиды. Жа- рық интенсивтілігінің (қуатының) азаюы бұл ӛсімдіктерге кері әсерін тигізеді. Бұларға далалық, шалғындық шӛптесін ӛсімдік- тері, альпі шалғындық ӛсімдіктері, мәдени дақылдардың кӛпші- лігі, арамшӛптер, т.б. жатады. 2. Кӛлеңке сҥйгіш (сциофит) ӛсімдіктер толық жарық сәу- лелердің 1/10-1/3 бӛлігіндей жарық интенсивтілігінде, яғни жа- рық аз, кӛлеңкелеу жағдайда ӛмір сүретін ӛсімдіктер. Олар негі- зінен қарағай, емен ормандарының, тропикалық ну ормандар- дың ең тӛменгі ярусында (қабатында) ӛсетін шӛптесін ӛсімдік- тер, тропикалық ормандардағы эпифит флорасы жатады. жүктеу/скачать 1.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|