Ӛсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер биоәралуандылығЫ
Бас сүйексіздер (Асrаnіа)
жүктеу/скачать 1.09 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Омыртқалыларға
- Дӛңгелек ауыздылар
| Бас сүйексіздер (Асrаnіа)
Бҧл тип тармағына бас хордалылар (серһаlосһоrdatа) деп аталатын бір ғана класс жатады. Бҧлардың хордалары нерв тҥтігінен ҧзынырақ алға шығып тҧратын болғандықтан — бас хордалылар деп аталған. Бҧл класқа жататындардың негізгі белгілері мыналар: хордалары бас миынандай алға шығып, созылып жатады, желбезектерінің айналасында (атриальдық) қуысы болады. Басы денесінен айқын бӛлінбеген. Сезім мҥшелері нашар дамыған. Бас миы деп нерв тҥтігінің алғашқы бӛлімін атағанмен де, оны қаптап тҧратын бас сҥйегі болмайды. Хорда және оның қабы скелет қызметін атқарады. Аяқ-қолдары жоқ, ал нефридиясы және жыныс системалары сегментті болады. Омыртқалыларға мына тӛмендегі кластар жатады: дӛңгелек ауыздылар (сусlоstоmаtа), балықтар (ріsсеs), қос мекенділер (аmрһіbіа), бауырымен жорғалаушылар (герtіliа), қҧстар (аvеs), сҥтқоректілер (mаmmаlіа). Дӛңгелек ауыздылар (Сусlоstоmаtа) Жалпы сипаттама. Дӛңгелек ауыздылар осы кезде тіршілік ететін омыртқалылардың ішіндегі ӛте қарапайым қҧрылысты жануарлар. Осыған сәйкес олардың жартылай немесе толық паразиттік тіршілік жағдайына бейімделген ӛзіндік белгілері бар. Сырт пішіні мен тіршілік әрекетіне қарағанда, олар балықтарға ҧқсас, ал кейбір ерекше белгілері, оларды омыртқалылардың ерекше тармағына жатқызады. Дӛңгелек ауыздылардың аяқтары мен жақтары болмайды. Мҧның ӛзі олардың қҧрылысының қарапайым екенін кӛрсетеді. Иіс капсуласы біреу, ол бір ғана танау тесігі арқылы сыртқа ашылады. Желбезек аппараты эндодермадан пайда болған жапырақшалары бар желбезек қапшықтарынан тҧрады. Сондықтан бҧл класты қапшық желбезектілер деп атайды. Паразиттік тіршілік етуіне байланысты, сорғыш воронкаларының тҥп жағында ауыз тесігі 45 болады. Дӛңгелек ауыздылар деп аталуы да осыған байланысты. Олардың мҥйізді тістері болады, терісі жалаңаш, бірақ оның бездері соншалықты кӛп болады. Денесі балықтардың денесі сияқты ҧзын және ҥш бӛлімнен: бас, кӛкірек және қҧйрық бӛлімдерінен тҧрады, аяқтары болмайды. Қҧйрық қанаттары сыртқы және ішкі қҧрылысына сәйкес симметриялы орналасқан, оларды протоцеркальды деп атайды. Жиектері ӛскіншектерімен шашақталған басының алдыңғы жағында сорғыш воронкасы бар. Мҥйізді тістері воронканың, ішіндегі етті тілдің ҧш жағына орналасқан. Эпидермисті, жалаңаш терісінде безді клеткалары кӛп болады және олар тері ҥстіне кӛп шырын шығарып тҧрады. Миногаларда дара танау тесігі екі кӛзінің, аралығына, басының ҥстіне таман, ал миксиндерде басының алдыңғы жағына орналасады. Аналь және зәр - жыныстық тесіктер кеуде мен қҧйрық бӛлімінің шекарасында орналасады да сыртқа ашылатын әрқайсысының жеке жолдары болады.Денесінің арқа және қҧйрык жағындағы еттері карапайым қҧрылысты болады. Олар қабат-қабат болып жатқан миомерлерден қҧралады, ал миомерлер ӛз ара жабын дәнекер миосепталар арқылы жіктеліп тҧрады. Желбезек қапшықтары, ауыз воронкасы мен тіл сақиналы еттерден қҧралады.. Дӛңгелек ауыздылардың систематиқасы мен экологиясы Қазіргі тіршілік ететін дӛңгелек ауыздылар екі отрядқа бӛлінеді. 1-отряд. Миногалар 2-отряд. Миксиндер Миногалар миксиндерге қарағанда паразиттік тіршілік етуге аз бейімделген. жүктеу/скачать 1.09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|