СөЖ тақырыбы: таралу заңы экстракция тұнбалар қайнатпалар алу принциптері

Қайнатпаны әзірлеу Оны қайнататын ыдыстың кең болғаны жақсы, бірақ шұңғыл болмауы тиіс. Үй жағдайында алюминийден немесе тот баспайтын болаттан жасалған ағаш құлақты табақ (сыйымдылығы2-6 кг) пайдаланған жөн. Алдын-ала даярлап, әзірленген жеміс не жидекті табаққа салып, үстіне ішінде қанты бар ыстық сироп құяды. Сироптың қанттылығы жеміс-жидектің түріне қарай болады. Кейде жеміс-жидектерді (бүлдірген, шие сияқты сүйексіздерін) құмшекермен бірге салады; мұндайда жеміс-жидектен бөлінген шырын құмшекермен араласып сиропқа айналады. Қайнатылған жеміс пен жидек дәмді, жұмсақ болуы үшін оны бірнеше қайтара қайнату керек. Ішіне жеміс салынған сиропты бірнеше минут қайнатады да, сонан кейін ыдысты оттан алып, бабына келуі үшін 5-8 сағат қояды (қажет болса уақыт мерзімін ұзартып, түні бойы қоюға да болады). Бұл кезде сироптағы қант жеміске сіңіп, оны екінші рет қайнатқан кезде жиырылып, өңін жоғалтпайды. Неше рет қайнату және қанша қант салу керектігі тосап жасауға арналған жеміс пен жидекке байланысты.

Қайнатпаны әзірлеу Оны қайнататын ыдыстың кең болғаны жақсы, бірақ шұңғыл болмауы тиіс. Үй жағдайында алюминийден немесе тот баспайтын болаттан жасалған ағаш құлақты табақ (сыйымдылығы2-6 кг) пайдаланған жөн. Алдын-ала даярлап, әзірленген жеміс не жидекті табаққа салып, үстіне ішінде қанты бар ыстық сироп құяды. Сироптың қанттылығы жеміс-жидектің түріне қарай болады. Кейде жеміс-жидектерді (бүлдірген, шие сияқты сүйексіздерін) құмшекермен бірге салады; мұндайда жеміс-жидектен бөлінген шырын құмшекермен араласып сиропқа айналады. Қайнатылған жеміс пен жидек дәмді, жұмсақ болуы үшін оны бірнеше қайтара қайнату керек. Ішіне жеміс салынған сиропты бірнеше минут қайнатады да, сонан кейін ыдысты оттан алып, бабына келуі үшін 5-8 сағат қояды (қажет болса уақыт мерзімін ұзартып, түні бойы қоюға да болады). Бұл кезде сироптағы қант жеміске сіңіп, оны екінші рет қайнатқан кезде жиырылып, өңін жоғалтпайды. Неше рет қайнату және қанша қант салу керектігі тосап жасауға арналған жеміс пен жидекке байланысты.

Сиропты қайнатпа даярлар алдында әзірлейді. Құмшекерді ішінде ыстық суы бар кастрюльге салып, ерігенше араластырады да қайнатады. Сонан соң оттан алып, дәке арқылы сүзеді. Осы сироптың жартысын алғаш рет қайнатылуға тиісті жеміс-жидектің үстіне құяды да, ал қалғанын қайнатып болып, бабына келтіру үшін қойған кезде үстемелеп құйып отырады. Қайнату кезінде бетіне көбік шығады, оны қасықпен не алюминийден яки тоттанбайтын болаттан жасалған сүзгімен әлсін-әлсін алып отыру керек. Көбікті қайнаған бойда алудың керегі жоқ, өйткені ол тағы да шығады. Қайнатпа құйылған табақты анда-санда сілкіп қойған жөн. Оны оттан алар алдында қатты қайнатып, кейін жемістің тұнуына мүмкіндік береді де, сонан соң көбігін алады. Қайнатпа сапалы болуы үшін оның қайнап болу мерзімін дұрыс анықтаудың маңызы зор. Үй жағдайында оны мына белгілеріне қарап анықтауға болады: Қайнатпа бабына жеткен кезде көбік табақтың ортасына жиналады да, жан-жағына шашырамайды; жеміс-жидектер бетіне қалқып шықпай, сиропқа біркелкі бөлініп, күңгірт түске енеді; сироп тамшылары ыдыста жайылып, ағып-тамбайды; ыстық сироптың тамшысын екі саусақтың арасына қысып, сонан соң саусақты тез ажыратқанда, созылмалы жіп пайда болады.