Практикалық болжам нақты сипатта болады. Жинақталған материалдардың молдығына қарай, практикалық болжам зерттелген материалдардан қорытынды жасайды. Мұндай болжамдар индуктивті тәсілмен пайда болады; бір фактінің үйлесімді қоланылуына қарай, белгілі бір оқыту жүйесінде немесе кейбір педагогикалық ситуацияларда дәледенсе және осы тәсіл ұтымды көрінсе, болжам педагогикалық қызмет барысында дамып жетілдіріледі. Сондықтан практикалық болжамның мынадай тізбегі пайда болады:
Проблема. Сәтті шешілген тәжірибе фактілері - Жетекші идея - Болжам, шығармашылық тәжірибеде жетіледі – Анықталған болжам – Тәжірибеде тексеріп, практикалық ұсыныстар жасау.
Абстрактілі – теориялық болжам жасау өте күрделі. Бұл жағдайда ғылыми пайымдау ретінде абстрактілі – теориялық болжам шынайы құбылыстар мен процестердің себебін білдіреді.
Педагогикалық зерттеулердегі болжам алдын - ала анықталады. Болжамның мәні мен рөлі туралы Ш.И.Ганелиннің пікіріне тоқталсақ, ол былай дейді: “ Болжам – кез келген зерттеудің өзегі болады. Онда зерттелетін мәселе анық көрсетіліп, оның теориялық негіздері мен оның шешімін табу жолдары көрсетіледі… Онан кейін, оны зерттеу әдістері айқындалады: ол қажетті фактілер мен көп жағдайда эксперименттік материалдарды жинақтап, тексеруді, оны талдауды қажет етеді. Болжам - ол зерттеу кезеңіндегі белгілі бір зерттеу мәселесін ғылыми пайымдау. Болжам мәселені шешудің жобасын көрсетеді. Ондағы теориялық қағидалардан, белгілі мәселені шешу тәсілі көрінеді. Болжам зерттеу барысында зерттеудің бағытын анықтаумен бірге, өзі де толығып дамиды”.
Мысалы, “Тәрбие жүйесін моделдеудегі педагогиалық жағдайлар” атты ғылыми-зерттеу тақырыбын қарастырайық. Тәрбие жүйесін зерттеген ғалымдардың еңбектері талданғаннан кейін, осы мәселенің теория мен практикада толықтай шешім таппауының салдарынан, гуманистік тәрбие жүйелерін жүзеге асырудың тиімді шарттарын қамтамасыз ету қажеттігі туындайды.
Сонымен, тәрбие жүйесін моделдеу процесі - құбылыс және қазіргі кезеңдегі педагогикалық практиканың қажеттілігі ретінде қарастырылғанымен, оның теориялық негіздері мен тәрбие жүйесін моделдеу технологиялары арасындағы қайшылық және оның педагогика теориясында жеткілікті зерттелмеуі, нақтырақ айтқанда, оны құрудың педагогикалық шарттарының бірлігін және әр түрлі білім ұйымдарында гуманистік тәрбие жүйелерін тиімді жүзеге асыру, ғылыми-зерттеу тақырыбын анықтады.
Достарыңызбен бөлісу: |
