42
Публицистика
Пуб ли цис ти ка (ла т. publіcus – «көп ші лік», «әлеу мет») термині «қо ғам
өмі рі үшін ма ңыз ды мә се ле лер ді тал қы лау» де ген ұғым да жұм са ла ды.
Пуб ли цис ти ка лық стиль қо ғам дық талап қа сай жа зыл ған шы ғар ма лар
дың не гі зін де қа лып та са ды. Жазбаша түріне газет, жур нал дар дағы
мақала, очерк т.б.; ауызша түріне шешендік сөздер жа тады.
Пуб ли цис ти ка лық стиль жұрт қа үн деу, үгіт ай ту да пай да ла ны ла ды.
Мұн дай үн деу ге, үгіт ке қо ғам үшін маңызды, дәл сол ке зең де мә ні зор
мә се ле лер та қы рып бо ла ды. Мы са лы: сая си, эко но ми ка лық, эко ло
гия лық, мә де ни, мо раль дық мә се ле лер. Үн деу дің мақ са ты – жұрт шы
лық ты қо ғам дық мә ні бар іс ке қа тыс ты ру, олардың са на сы на ық пал
ету. Ол кө бі не га зет, жур нал, ра дио, те ле ди дар ар қы лы бе рі ле ді.
Публицистикалықстильдіңтілдік
ерекшеліктері
Қо ғам дықсая си тер
мин дер мен сөз дер
Демократия, өркениет, тәуелсіздік туы,
саяси пар тия, қаржы дағдарысы т.б.
Ба ға бе ру ші сөз дер Ең бек оза ты, көш бас шы, ұлтжандылық, бәсе
кеге қабілетті, ұрпақ сабақтастығы т.б.
Стандарт тілдік
бірліктер
Арнайы тілші репортажы, жаһан жаңа лық та
ры, тілшіміз әңгімелейді, хабардар етеміз т.б.
Пе риф ра за лар
Ақ ал тын – мақ та, кү ріш. Қа ра ал тын – кө мір,
мұ най. Кө гіл дір отын – газ
т.б.
Қос сөз дер
Қо ғам дықәлеу мет тік, бұ қа ра лықсая си, үгіт
на си хат тық т.б.
Бұй рық рай тұл ға сы Ана қадірін білейік, жұмыла жасай ық, та быс қа
же тіңдер т.б.
Қа рат па сөз дер
Жарқырай бер, Димаш! Арғы беттегі ағайын,
халің қалай? т.б.
Инверсиялық орын
тәр тібі, ри то ри ка
лық сұ рақ тар т.б.
Үлгі болса ұлысы, қадірлі болар ұланы.
Бүгінгі күн нің өзекті мәселесін ашып көрсете
алдық па? Қоғамға мұндай түбегейлі өзге ріс
тер қажет пе?
3.
Екі топқа бөлініп, оқылым мәтіндерінің публицистикалық стиль де
жазылғанын дәлелдеңдер. Өз дәлелдеріңді ортаға салып, екі мә тін-
нің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтаңдар.
Достарыңызбен бөлісу: |