Слайд 9. Микроорганизмдер және олардың топырақ түзілудегі рөлі
Топырақ түзілу биологиялық процесс, оның дамуында
әртүрлі тіршілік топтарына тікелей қатысады
организмдер.
Микроорганизмдердің маңызы өте зор.
Жақсы топырақ:
әрқашан жеткілікті мөлшерде органикалық және минералды қамтиды
заттар, көбінесе қажетті ылғалға және топырақ ерітіндісінің реакциясына ие, оттегімен жеткілікті түрде қамтамасыз етілген, микроорганизмдерді тікелей күн сәулесінің зиянды әсерінен қорғайды.
Топырақта микроорганизмдердің дамуы органикалық заттармен байланысты. Топырақ өсімдік қалдықтарына неғұрлым бай болса, соғұрлым оның құрамында микробтар көп болады.
16. Топырақ ортасындағы микрофлораның таралуына өсімдіктердің тамыр жүйесінің әсері
• Тамыр сыртқы ортаға (микроорганизмдердің қоректік көзі) үнемі әртүрлі органикалық қосылыстарды шығарады;
• Ризосферада (өсімдіктердің тамыр аймағы) – қолайлы жағдай
микроорганизмдер. Микробтардың саны аймақтан тысқарыға қарағанда 10-1000 есе көп
тамырлар. Микробтар өсімдіктердің тамыр жүйесін дерлік үздіксіз қабатта жабады;
• Ризосферада, барлық топырақ қабатында мол микрофлора ойнайды
топырақ құнарлығын дамытуда маңызды рөл атқарады.
Топырақ түзілу процестері микроорганизмдердің белсенділігіне тығыз байланысты. Микробтардың әсерінен топырақта әртүрлі газдар түзіледі, ең бастысы көмірқышқыл газы. Жыл ішінде бір гектар топырақтан шамамен 7,5 миллион литр көмірқышқыл газы бөлінеді. Суда еріген көмірқышқыл газы көмір қышқылына айналады және ол топырақтағы минералды заттардың еруіне ықпал етеді. Тау жыныстарының ыдырауы негізінен микроорганизмдердің топырақта түзілетін көмірқышқыл газына байланысты.
Микроорганизмдердің орасан зор рөлі топырақтағы органикалық қалдықтардың ыдырауы мен минералдануында және олардың топырақ құнарлығын анықтайтын гумусқа айналуында. Бірақ микроорганизмдер тек органикалық заттарды ыдыратпайды. Олардың әсерінен топырақта оның құрылымын өзгертетін жаңа органикалық заттар синтезделеді.Микроорганизмдер табиғатта азот айналымының күрделі процестерін қамтамасыз етеді
Микробтарға ең бай топырақтың гумуспен ұрықтанған беткі қабаттары. 1 г бау-бақша топырағында 100 миллионға дейін микроорганизмдер кездеседі.
. Қоректену түріне қарай топырақ микроорганизмдері өз денесінің заттарын бейорганикалық элементтерден синтездейтін автотрофтарға, ал дайын органикалық заттарды қажет ететін гетеротрофтарға жатады. Топырақта әсіресе көптеген сапрофиттер кездеседі, олардың қоректенуінің гетеротрофты түрі органикалық заттардың – жануарлар мен өсімдіктердің қалдықтарының ыдырауынан тұрады.
Топырақ микроорганизмдері оттегіге мұқтаждығымен де ерекшеленеді: аэробтар әдетте топырақтың жоғарғы қабаттарында, анаэробтар - тереңірек орналасады.
Топырақ микроорганизмдерінің ішінде спора түзетін және спора түзу қабілеті жоқ, яғни спора түзбейтіндері бар.
Достарыңызбен бөлісу: |