Тақырып микробтардың табиғатта таралуы слайд Табиғаттағы микробтардың микрофлорасы Микроорганизмдердің таралу себептері. Топырақтың, судың микрофлорасы
Топырақ микроорганизмдері бактерияларға, зеңдерге және ашытқыларға жатады. Топырақтың негізгі тұрғындары - бактериялар
жүктеу/скачать 35.27 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Слайд 10 Жүзімдік, бау-бақша және көкөніс алқаптарының топырағында ашытқылар көп болады.
- Жемістер мен жидектердің пісетін уақыты басталуымен жүзімдіктер мен бақшалардың топырағында белсенді ашытқылар қайтадан жиналады.
- Слайд 11 Су микрофлорасы
- Судың ластану дәрежесі әртүрлі. Жағалаудан алыс орналасқан көлдерде су өте таза: 1 мл суда бірнеше немесе ондаған бактериялар ғана болады. Ластанған жағалау суларында жүздеген мың микробтар кездеседі.
- Су қоймаларының суларында адамның асқазан-ішек және басқа да ауруларын тудыратын патогенді микробтар да кездеседі. Олардың кейбіреулері суда ұзақ уақыт бойы өміршеңдігін сақтай алады.
| Топырақ микроорганизмдері бактерияларға, зеңдерге және ашытқыларға жатады. Топырақтың негізгі тұрғындары - бактериялар.Спора түзетін бактериялардың ішінде Bacillus тұқымдасына жататын мезофилдердің маңызы зор. Бұл бактериялар ыстыққа төзімді споралар түзеді. Олар топырақтағы органикалық заттардың ыдырауын және ыдырауын тудырады.
Топырақта ыдырау процесіне де қатысатын Proteus тұқымдасының спора түзбейтін мезофильді бактериялары тығыз қоныстанған. Слайд 10 Жүзімдік, бау-бақша және көкөніс алқаптарының топырағында ашытқылар көп болады.. Олар оған құлаған жидектерден, жемістерден және құрамында қант бар көкөністерден түседі. Тікелей күн сәулесінің әсерінен ашытқы топырақ бетінде кебеді, бірақ беткі қабат астында өміршең болып қалады. Сонымен, 50 см тереңдікте әрқашан қантты заттарды пайдаланатын тірі ашытқы жасушалары бар. Қант жоғалғаннан кейін ашытқы белсенді емес күйге өтеді және жасушаның қоректік заттарын пайдалана отырып, ұзақ аштыққа төтеп бере алады. Жемістер мен жидектердің пісетін уақыты басталуымен жүзімдіктер мен бақшалардың топырағында белсенді ашытқылар қайтадан жиналады.. Осылайша, ашытқылардың дамуының кезектесуі топырақта жыл сайын қайталанады. Мұндай ашытқылардың табиғаттағы биологиялық рөлі олар топырақта қанттың жиналуын болдырмайды. Слайд 11 Су микрофлорасы Тамақ өнеркәсібінде су үлкен рөл атқарады. Ол сусындарды, сорпаларды, соустарды, сироптарды, тұздықтарды және т.б. дайындауда негізгі технологиялық шикізат болып табылады.Сонымен қатар су шикізат пен құрал-жабдықтарды, коммуникацияларды және барлық жабдықтарды жууға пайдаланылады.Ластанған суды пайдалану өнімдердің микроорганизмдермен ластануына, технологиялық өңдеуде қиындықтарға, өнімдердің тез тозуына әкеледі. Топырақ сияқты су да микробтар үшін табиғи орта болып табылады. Ондағы микроорганизмдер ғана емес, сонымен қатар көбейеді. Олар су айдындарына топырақпен, шаңмен, әртүрлі органикалық қалдықтармен және қалдықтармен түседі. Жағалау белдеуінде әдетте жағалаудан алысқа қарағанда көбірек микробтар болады. Судың микрофлорасы кездейсоқ, бірақ ол органикалық заттардың ең аз мөлшерін қажет ететін кейбір тұрақты түрлерді де қамтиды. Судың микроорганизмдермен ластануы оның шығу тегіне байланысты. Демек, ең таза су – артезиан құдықтары мен бұлақтардан. Жаңбыр суы ауадан түсетін микроорганизмдермен немесе шаң бөлшектерімен ластанады. Ерігеннен кейін түскен қарда көптеген микроорганизмдер қатты аязда да кездеседі. Мұздықтардағы қар дерлік стерильді және өте аз микроорганизмдерден тұрады. Терең топырақ сулары жер үсті суларына қарағанда микробтық жағынан таза; топырақ қабаттары арқылы сүзу арқылы олар суспензиялар мен микроорганизмдерден босатылады. Алайда, егер дұрыс күтім жасалмаса, ұңғыма суы беткі судың ағып кетуімен ластануы мүмкін. Патогендік микробтар құдықтарға түскенде, су инфекция көзі бола алады. Өнеркәсіптік, тұрмыстық және ауылшаруашылық ағынды сулары су объектілеріне үлкен әсер етіп, судың ластануын тудырады. Өзендер мен басқа да табиғи су объектілерінде ластанған су бактериялар, балдырлар және басқа да төменгі сатыдағы өсімдіктер мен жануарлар туғызатын ерімейтін шөгінділердің, сұйылтудың және биохимиялық процестердің нәтижесінде өзін-өзі тазарту қабілетіне ие. Жаз мезгілінде өзен суындағы микроағзалардың саны да күн сәулесінің әсерінен азаяды; ол күз айларында артады. Микроорганизмдер органикалық заттар сұйылтылған күйде болса да, судағы өсімдіктер мен жануарлардың қалдықтарын өңдейді. Суда тіршілік ететін микроорганизмдер (су бактериялары, микроскопиялық балдырлар) осы жағдайларға бейімделген. Бірақ судың микрофлорасының ішінде топырақтан суға түсетін қарапайым топырақ бактериялары да бар. Судың ластану дәрежесі әртүрлі. Жағалаудан алыс орналасқан көлдерде су өте таза: 1 мл суда бірнеше немесе ондаған бактериялар ғана болады. Ластанған жағалау суларында жүздеген мың микробтар кездеседі. Суда еріген оттегі көп, оны фотосинтез кезінде жасыл балдырлар бөледі. Сондықтан онда тотығу процестері жүреді. Су қоймаларының түбінде оттегі аз болады және органикалық заттардың тотығуы баяу жүреді. Нәтижесінде органикалық қалдықтардың толық емес тотығу өнімі – микроорганизмдер тығыз қоныстанған лай түзіледі. Олар негізінен лайдың бетінде орналасқан, ал 1-2 см тереңдікте олардың саны аз. 1 г шламда мыңдаған және жүздеген мың микробтар болады. СЛАЙД 12 Теңіз суында тұщы суға қарағанда микробтар аз, олардың саны жағалаудан алыстаған сайын азаяды. 1 км тереңдікте 1 мл теңіз суында жалғыз бактериялар табылды. 4 км-ден астам тереңдікте шіріткіш бактериялар жоқ және шіру процестері жүрмейді. Теңіз суының микрофлорасы тұздардың жоғары концентрациясына бейімделген, онда тұзды жақсы көретін организмдер көбірек. Теңіз суында, тіпті Арктика теңіздерінде, Солтүстік полюске жақын жерде 3 мың метрден астам тереңдікте, Үнді және басқа мұхиттардың суларында, Қара теңізде, жағалаудан алыс, шамамен 2 тереңдікте. мың метр, күкіртсутекпен қаныққан су қабаттарында, ашытқы Сапрофиттер микроорганизмдердің жалпы санының аз ғана бөлігін құрайды – олар ауыз суда 0,1-0,001% ғана болады. Олардың саны ластануды енгізуге, маусымдық факторларға, органикалық заттардың болуына, микробтардың көбею қарқындылығына және т.б. Судың гигиеналық қасиеттерін бағалауда сапрофиттер саны белгілі рөл атқарады. Ол бірқатар жағдайларда маңызды көрсеткіш болып табылады, мысалы, суда, топырақта, түп шөгінділерінде өзін-өзі тазарту процестерін бағалау кезінде, әртүрлі нысандардағы судың биологиялық тазарту дәрежесін анықтау кезінде және ағынды суларды зарарсыздандыру кезінде. Су қоймалары мен топырақта сапрофиттік микрофлора антагонизм, бәсекелестік және т.б. нәтижесінде патогенді микробтардың жойылу процесінің ең белсенді қатысушысы болып табылады. Сапрофиттердің рөлі әсіресе судың құрамындағы, олар үшін қорек көзі болып табылатын органикалық заттардың ыдырауында үлкен. Сапрофитті микрофлора қоршаған ортадағы улы заттарды ыдыратуға және бейтараптандыруға да қатысады. Сапрофитті микрофлораның деңгейі су қоймаларының – сумен қамтамасыз ету көздерінің санитарлық сипаттамаларын толықтырады. Таза су салыстырмалы түрде қоректік заттарға кедей болғандықтан, ондағы сапрофиттер мөлшері оңай сіңетін органикалық заттардың құрамына байланысты. Суда сапрофиттер болуы су сапасының көрсеткіші болып табылады. Су қоймаларындағы қоректік заттардың мөлшерінің артуы микроскопиялық өсімдіктер – фитопланктондардың дамуына байланысты судың «гүлденуін» тудырады. Бұл кезде судың органолептикалық қасиеті нашарлап, дәмі мен иісі пайда болып, анаэробты процестер дамиды. Бұл құбылыстардың барлығы гигиеналық тұрғыдан қолайсыз. Су қоймаларының суларында адамның асқазан-ішек және басқа да ауруларын тудыратын патогенді микробтар да кездеседі. Олардың кейбіреулері суда ұзақ уақыт бойы өміршеңдігін сақтай алады. Өзен шөгінділері әсіресе микроорганизмдерге бай: 1 г құрғақ өзен лайында 2-3 миллиардқа дейін микроб клеткалары болады, ал 1 г ылғалды көл тұнбасында микроорганизмдер саны 400 миллионға жетеді.Микроорганизмдердің ең көп саны мынада байқалады. лайдың беткі қабаты, онда бактериялардың бір түрі бар. Оның құрамында көптеген күкірт бактериялары мен темір бактериялары бар және резервуардағы заттардың өзгеруінде маңызды рөл атқарады. Күкірт бактериялары шламда түзілген күкіртсутекті күкірт қышқылына дейін тотықтырады, осылайша оның суға енуіне жол бермейді. Топырақта оттегінің жетіспеушілігі анаэробты бактериялардың дамуына ықпал етеді, метан мен сутегінің түзілуімен өсімдік қалдықтарының ашытуын тудырады. жүктеу/скачать 35.27 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|