Танымдық психикалық үрдістер
жүктеу/скачать 149.72 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жедел ес деп
| Ұзақ мерзімді ес- салыстырмалы түрде қабылданғанматериалды есте сақтаудың ұзақтығымен және беріктігімен сипатталады.Ұзақ мерзімді ес ақпаратты есте сақтаудың ұзақмерзіміне қарай есептеледі.
Жедел ес деп қысқа мерзімді ес пен ұзақ мерзімді естін, аралығындағы (аралық жағдайда) есті айтамыз. Ол алдын алаанықталмаған мерзім бойы материалды есте сақтауға есептелген. Қайта жаңғырту еріксіз және арнайы қайта жаңғырту деп екіге бөлінеді. Еріксіз қайта жаңғыртуда адам алдына мақсат қоймайды. Мұны іс-әрекеттің барысы туғызып отырады, қайта жаңғыртудың осы түрі көбінесе адамның үнемі айналысатын әрекетіменмазмұндас болады. Мысалы, музыкант мелодияларды қалайболса солай жаңғырта береді. Арнайы қайта жаңғырту мақсат қоюмен, ерік күшін жұмсаумен, арнаулы әдіс- тәсілдер қолданумен жүзеге асады. Тану--қайта жаңғыртудың қарапайым түрі. Тану бұрын қабылдаған және қайтадан кезіккенде көрінетін ес үрдістері. Тану адамдардың қабылдау саласындағы ерекшеліктеріне қарай түрлі дәрежеде көрінеді. Мысалы, біреу бір нәрсені қиналмай, тез және толық таниды, екінші біреу мұны мүлде тани алмайды, үшінші біреу шала таниды, ал төртінші біреу қате танитын болады. Объектіні дұрыс тану үшін адамдардың көзі төселіп үйренген, өмір тәріжибиесі мол, бақылағыш болуы шарт. Ес процесінде болатын қателіктердің көпшілігі дәл, жетік тани алмаудан, ал дұрыс тани алмаудың өзі алғашқыда зер салып, жөнді қабылдай алмаудан болады. Қайта жаңғыртудағы бұл қиындықтар сонымен қатар қазіргі сәттеқажеттіні қайта жаңғыртудың мүмкіншілігінің болмауы ұмытуболып табылады. Сондықтан ұмыту- есте сақтауға кері үрдіс емес, қайта жаңғыртуға кері үрдіс. Ұмыту толық болуымүмкін, ондай жағдайда есте сақталған материалды немесе оның бөлігін көп мезгілге дейін қайта жаңғырта алмаймыз. Көпжағдайда ұмыту уақытша болады. Алғаш есте қалдырғанматериалды неғұрлым толық және дұрыс түрде қайта ескетүсіруді реминисценция (латын сөзі- reminiscetia-қазақшалағанда еске алу, жаңғырту мағынасында қолданылады) деп атайды. Реминисценция терминін 1907 жылы серб ғалымы В.Урбанчич ұсынған. жүктеу/скачать 149.72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|