Тарих, археология және этнология факультеті
Германияда этнология ғылымының дамуы
жүктеу/скачать 1.72 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұлыбритания елдерінде этнология ғылымының дамуы.
| Германияда этнология ғылымының дамуы. Германия, Австрия және
басқа да Скандинавия елдерінде бұл ғылым тарихи жағынан екі атау: Volkerkunde – «алғашқы қоғам» (басқа әдебиеттерде европалық емес халықтар) халықтарын, Volkskunde – «дамыған» халықтарды, яғни қазіргі күнге дейін халық туралы ғылымды зерттеу обьектісінде екіге бөліп қарау дәстүр болып қалыптасқан. Халықтану, этнология ғылымы бойынша европалық емес, артта қалған халықты қарастырса, Европаның дамушы халықтарын әсіресе неміс тілінде сөйлейтін халықтарын зерттеуді жеке алып қарастырады. Жалпы Германияда халықты зерттейтін ғылымның тарихы тереңде жатыр. 1789 жылы европалық емес халықтар мен оның мәдениетін зерттеу жөніндегі ғылыми бағыт қалыптасты. ХІХ ғ. 30 жылдары неміс саяхатшылары мен ғалымдарының барлық басқа халықтарды зерттеуі «этнология» терминімен атала бастады. ХІХ ғ. ортасында «Volkerkunde» мен «этнология» терминінің мағынасы тең қарастырыла бастады. Екеуі де адамзат мәдениеті жөніндегі дербес және салыстырмалы ғылым ретінде бекіді. Бірақ бұл екі терминнің де синонимдік ұғымы бір. Сонымен бірге неміс ғылымында неміс тілді халықтар мен оның мәдениетін зерттейтін тағы бір бағыт қалыптасты. Бұл бағыт та қазірге дейін неміс ғылымында сақталған. Сонымен, ХІХ ғ. ортасынан бастап халық тану және этнология екеуі синоним іспеттес тең мағынада қаралды. Осы екеуі де қазіргі дейін қолданылады. Ұлыбритания елдерінде этнология ғылымының дамуы. Ұлыбританияда және басқа да елдерде, ең алдымен Британ достастығы елдерінде «әлеуметтік антропология» деп аталады. Ағылшын тілдес елдерде этнология ғылымының қалыптасуы басқаша жолмен жүрді. Халық жөніндегі ғылым антропологияның бір құрамдас бөлігі ретінде дамыды. Антропология биология ғылымының бір бөлігі, ол адам табиғатын зерттейтін ғылым екендігі 1596 жылы О. Гасманның еңбегінде тұжырымдалады. Антропологияның дамуы ХVІІІ ғасырдағы отаршылдықпен, демографиялық және нәсілдік үдерістерге деген қызығушылықтың артуымен байланысты болды. ХІХ ғ. дамыған европалық елдерде алғашқы қауым адамдарының сүйек қалдығын зерттеу мақсатында антропологиялық қоғамдар пайда бола бастады. ХІХ ғ. ортасында неандерталдықтардың бас сүйегі мен скелетін зерттеу негізінде адамзат тарихы мен мәдениетін реконструкциялау міндеті тұрды. Сонымен антропология құрамында «әлеуметтік антропология» деп аталатын жаңа бағыт пайда болды. Оны ағылшын этнологиясының негізін қалаушылардың бірі –Джеймс Фрезер 1906 жылғы өзінің этнологиялық зерттеулерінде баяндап, ғылыми айналымға енгізді. Осы атаумен Дж.Фрезер өзінің зерттеулерін Э.Тайлордың «мәдени «антропология деп атай бастаған зерттеулерінен ажыратқысы келді. «Әлеуметтік антропология» ұғымы «этнология» ұғымының ағылшын түріне айналып, кең тарады. Қазіргі кезеңде ағылшын «әлеуметтік антропология» өкілдері өздерінің ғылыми қызығушылығын әртүрлі мәдени дәстүрлерді таратушы әртүрлі этникалық топтарды зерттеуге бағыттаған. жүктеу/скачать 1.72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|