Толықтыратын немесе металл бҧйымдарын бӛлшектерді қосумен, машиналар
Жӛндеу шеберханаларында жұмысты ұйымдастыру
жүктеу/скачать 0.79 Mb.
|
Жӛндеу шеберханаларында жұмысты ұйымдастыруМеханикалық цех зауыт жабдықтарының жаңа және жӛндеуге жататын бӛлшектерін ӛңдеуге арналған. Механикалық цехтың ӛзіндік жҧмыстары: а) біліктерді ӛңдеу, цилиндрлерді, ішпектерді және подшипниктердің корпустарын жҧлу, шкивтерді жҧлу, тісті дӛңгелектерді, тірек роликтерді, поршеньдерді дайындау, бӛлшектердің оюын кесу, муфталарды және басқа да бӛлшектерді жҧлу; б) жӛнделетін және дайындалатын бӛлшектерде тесіктерді бҧрғылау, ҥңгілеу және ӛрістету; в) сҥзгі-престердің плиталары мен рамаларын, қызылша кескіштерге арналған пышақ рамаларын, подшипниктердің жапсырмаларын, шпонкаларды, жанасатын бҧйымдардың тегіс беттерін сҥргілеу; г) тісті доңғалақтардың тістерін кесу, шпонкалы арықтарды фрезерлеу.[5. c 11] Механикалық цехта токарлық-бҧрандалы кескіш станоктар, алдыңғы токарлық, әмбебап-фрезерлік, кӛлденең-сҥргілеу, бойлық-сҥргілеу, бҧрғылау, бҧрандалы, қайрау орнатылады. Жӛндеу кезінде қажетті станоктардың саны жҧмыстың орташа кӛлемімен анықталады. Мӛлшерлемелер бірлі-жарым ӛндіріске тән тәсіл бойынша ӛңдеудің біртектілік белгілеріне орналастырылады; осылайша цехта токарь, сҥргілеу, фрезерлік және басқа да станоктардың учаскелері қҧрылады. Қажетті станок сағаттарының саны жҧмыс тҥрлері бойынша есептеледі (токарлық, бҧрғылау, сҥргілеу және т.б.) және алынған соманы станоктың жылдық жҧмыс қорына бӛледі. Станоктар арасындағы және станоктардан цех қабырғасына дейінгі арақашықтық еңбекті қорғау талаптарына және ӛндірістік алаңды тиімді пайдалануды ескере отырып, станоктарды пайдалану қолайлылығына толық сәйкес болуы тиіс. Станоктарды қабырғаға тығыз, яғни, егер станоктың артында қозғалатын бӛліктері болмаса және станоктардың арасында 500 мм қашықтық болса, қабырғадан 100-200 мм қашықтықта орнатуға болады. Станокты бағанаға орнату кезінде станинаның артқы және бҥйір жақтарының кӛлемі мен бағананың арасындағы қашықтық 200-500 мм, бағананың және станоктың алдыңғы жағының кӛлемі арасындағы қашықтық 400-500 мм — ден кем болмауы тиіс. Кӛлденең алшақтық 500 мм-ден кем қоршалуы тиіс. Арбаның қозғалуы ҥшін ӛту жолдарының ең аз мӛлшері әрбір жҧмыс орнына арбаның еніне плюс 700-800 мм тең.[6. c 65] Цехта тӛменгі басқарумен жҥк кӛтергіштігі 2 т қалыпты типті кран- балкасы болуы керек. Әрбір токарь станогында аспаптарға арналған арнайы этажер орналасады, кронштейнде ӛлшеу қҧралдарына арналған планшет және жарық беретін арматура орнатылады. Жоңқаларды жинау ҥшін станоктардың астына табалар орнатылады. [6. c 65] Шеберханалар жабдықтарын кезекті жӛндеуге уақытылы және сапалы дайындау ҥшін, шеберхананы жӛндеу зауыт іске қосылғаннан кейін (ӛнім ӛндірісі басталғаннан кейін) бірден басталады. Шеберхананың жабдықтарын жӛндеу қатаң тҥрде кесте бойынша жҥргізіледі, ол ӛндіріс ҥшін тапсырыстарды орындау кезектілігін бҧзбай, ӛндірістің соңына дейін аяқталуы тиіс. Зауыт жҧмысы кезінде шеберханалар зауытты жӛндеуге қажетті қҧрал-саймандар, қҧралдар мен бӛлшектер дайындайды. Шеберханалардың жҧмысын жоспарлау негізіне ағымдағы және кҥрделі жӛндеу, кҥрделі қҧрылыс, сондай-ақ бригадаларға және орындаушыларға бӛле отырып, бір жылға, тоқсанға және айға жасалатын қызмет кӛрсету жоспарлары алынуы тиіс. [6. c 65-66] Шеберханадағы кез-келген жҧмыс бригадалармен және жеке орындаушылармен орындалады. Бригадалық ақы тӛлеу кезінде бригада мҥшелерінің арасындағы жалақы разрядтары бойынша біліктілігіне қарай бӛлінеді. Жекелеген орындаушылар орындаған жҧмыс жеке тәртіппен тӛленеді. [6. c 65-66] Шеберханаларда жҧмысты тиімді ҧйымдастыру ҥшін: барлық еңбекті қажет ететін жҧмыстарды толық механикаландыру. Бҧл ретте цехтарға қоймадан және зауыттан материалдарды, қосалқы бӛлшектерді, бӛлшектер мен басқа да жҥктерді шеберхананың берілуін механикаландыру, жӛнделетін жабдықтың ауыр бӛлшектерін кӛтеруге арналған цехтарда кӛтергіш-кӛлік қҧрылғыларын орнату, зауытішілік кӛлікті механикаландыру кӛзделеді. Тиісті жабдықтарды орнату жолымен цехтар бойынша жекелеген технологиялық процестерді механикаландыру (темірді июге арналған біліктер, тесік тесетін станоктар, қҧбырларды кесуге арналған станоктар, иінтіректі қайшылар, арматураны тазалауға арналған иілгіш біліктер, қҧбырларды июге арналған қҧрылғылар, домкраттар, блоктар, жетекті механикалық балға, бӛренелерді аралау ҥшін циркулярлық ара, таспалы ара); Жҧмыс орнын ҧтымды ҧйымдастыру. Әрбір жҧмыс орнында жҧмысты орындау ҥшін жҧмысшыға талап етілетін материалдар мен қҧралдардың қажетті қоры болуы тиіс. Барлық жҧмыс орындары еңбекті жеңілдететін және оның ӛнімділігін арттыратын қҧрылғылармен жабдықталуы тиіс. Әрбір жҧмыс орнында тиімді жарықтандыруда, қалыпты температуралық режимді ҧстауда, тазалықты сақтауда кӛрінетін қалыпты санитарлық-гигиеналық жағдайлар жасалуы тиіс; шеберхананың барлық қызметкерлерін жӛндеу жҧмыстарын орындауға мҧқият дайындау; тетіктердің бӛлшектеріне стандарттарды енгізу және оларды топтарға қосу, бҧл бір типті бӛлшектерді жаппай дайындауға кӛшуді қамтамасыз етеді; еңбектің озық әдістерін енгізу, мысалы металдарды жылдам ӛңдеу, бірнеше бӛлшектерді бір мезгілде ӛңдеу, екі кескішпен жҧмыс істеу; жҧмыс басталғанға дейін орындалуға тиісті жҧмыстарға наряд беру; шеберхана жҥргізетін жҧмыстарды нақты жоспарлау және бӛлшектерді шығару кестелерін зауытты жӛндеудің кҥнтізбелік кестесімен байланыстыру. [6. c 72-73] Еңбек ӛнімділігін арттыруда және қойылған міндеттерді іске асыруда жарыс элементтері белгілі бір мағызды рӛл атқара алады. Цехтар, бригадалар мен жҧмысшылар арасында, кәсіпорындар арасында жарыстар ҧйымдастыруға болады. Жарыс нәтижелерін кеңінен насихаттау, озық еңбек әдістерін зерделеу және оларды кеңінен енгізу қажет. Барлық цехтар мен шеберхананың барлық учаскелерінде жҧмыс істеу тек кесімді болуы тиіс. Еңбекақы тӛлеудің кесімді жҥйесі ӛндірісті ҧлғайтуға, жабдықтар мен қҧралдарды жақсы пайдалануға, еңбек процестерін жетілдіруге және сапалы ӛнім шығаруға ынталандырады. Жӛндеу жҧмыстарының жоғары еңбек сыйымдылығының негізгі себебі-оларды орындаудың әмбебап тәсілдері мен әдістерін қолдануды негіздейтін олардың жеке сипаты. Жӛндеу жҧмыстарына жеке сипат тән және олардың ерекшелігімен анықталады. Алайда, кейбір жағдайларда жабдықтардың едәуір паркінде мерзімді жӛндеуді (кҥрделі және ағымдағы) сериялық әдіс бойынша ҧйымдастыруға болады. Слесарьлар еңбегінің ең ҥлкен ӛнімділігіне жӛндеу бригадасы жӛндеудің бір тҥрін, мысалы бір модельдегі жабдықтарды кҥрделі немесе ағымдағы жӛндеуді жҥргізген жағдайда қол жеткізіледі.Мҧндай жӛндеу бригадасында бір-екі жоғары білікті слесарь-жӛндеуші болуы жеткілікті, басқа да бригада мҥшелері ҥшінші және тіпті екінші разряд бойынша жҧмыс істей алады. Жҧмыстың қайталануы слесарларда жӛндеу операцияларын орындаудың неғҧрлым ӛндірістік тәсілдері мен дағдыларын біртіндеп пысықтау ҥшін қолайлы жағдай жасайды, сондықтан қарапайым бригадалармен салыстырғанда біліктілігі тӛмен слесарлар қҧрамы бар бригада да жоғары еңбек ӛнімділігіне қол жеткізуге және жӛндеу жҧмыстарын жылдам, арзан және жақсы сапамен жҥргізуге қабілетті. Сериялық жӛндеудің тиімділігі арнайы жарақты, айлабҧйымдар мен қҧралдарды қолдану есебінен де арттырылады. Тар мамандандырылған жӛндеу бригадалары кәсіпорында олардың тҧрақты жҥктелуі қамтамасыз етілген кезде ғана болуы мҥмкін. Мысалы, кәсіпорында 16к20 модельді токарлық-винт кескіш станоктардың 100 бірлігі орнатылуы тиіс (он бірінші жӛндеу кҥрделілігінің тобы-бір станоктың кҥрделі және ағымдағы жӛндеуіне орташа есеппен 300 адам-сағат ысырап. Станоктарды жӛндеуден жоғарыда кӛрсетілген орташа айлық шығару кезінде саны бес адамнан тҧратын жӛндеу бригадасы бір ҥлгідегі станоктарды кҥрделі және ағымдағы жӛндеу жӛніндегі жҧмыстармен ҥздіксіз жҥктелуі мҥмкін. Егер бригада бірдей станоктарды ҥнемі емес, кем дегенде ҧзақ уақыт бойы (жыл, бір жарым) жӛндеген жағдайда да дәл осындай нәтижеге қол жеткізіледі. Бҧл ретте бригаданы тиеу 50-70 станоктан кем, бірақ бір модель емес, екіден кем болмауы тиіс. Оларды жӛндеу жҥйелі тҥрде жҥргізілетін болады (бір бекітілген модельдің бір жарым жылы, одан кейін бір жарым жыл — басқа модельдің станоктары). Бригадаға станоктардың бір ғана емес, екі ҥлгісін бекіту оның жҧмысын қиындатпайды, ӛйткені олар ҧзақ уақыт бойы ҥлкен сериямен жӛнделеді. Бригадаға бекітілген модельдердің саны ҥшке дейін (бір-біріне конструктивті жақын) ҧлғайған кезде оның жҧмысының тиімділігі де тӛмендетілмейді, ӛйткені бір модельдегі жӛнделетін станоктардың саны 25-30 бірлікке дейін қысқарады. [4. c 32-35] Жабдықты жӛндеу белгілі бір жерде (жӛндеу-механикалық цехында) біркелкі, ҥздіксіз ағын бойынша орталықтандырылып жҥргізілуі тиіс. Осы мақсатта бір типті жабдықты кҥрделі және ағымдағы жӛндеуге шығарудың жылдық кестесі жасалады. Егер бригаданың толық тҧрақты жҥктемесі ҥшін бір модельдің станоктары жеткіліксіз болса және оған модельдердің екі немесе одан кӛп саны бекітілсе, онда графикті жасау кезінде жӛндеу мерзімдерін біркелкі бӛлумен қатар, бірінші бір модельдің станоктары, содан кейін екінші және жӛнделетін станоктарды жӛндеу мерзімдері бойынша осындай топтауды қарастыру қажет, онда барынша аз уақыт ішінде жӛндеуге бірдей объектілер тҥсетін болады. Жӛндеу кестесі бір жылға емес (әдетте жасалғандай), одан да ҧзақ мерзімге (мысалы, жӛндеу циклына) жасалуы мҥмкін. Мҧндай кесте жӛндеу бригадасының жҧмысын дҧрыс жоспарлауға мҥмкіндік береді. Бір модельді станоктар саны мамандандырылған бригаданың толық жҥктелуі ҥшін жеткілікті болған жағдайда, кестені жасау қиындық тудырмаса, жӛндеу мерзімін әр айға бірдей станоктар санына тура келетін етіп бӛлу қажет. Станоктардың санына қарай жӛндеу бригадасының сандық қҧрамы орнатылады. Егер бригадаға бірнеше модельді станоктар бекітілсе, кесте жасау қиын. Бҧл жағдайда жӛндеу мерзімдерін станоктардың ҥлгілері бойынша топтайды. Металл кесетін станоктар ҥшін жӛндеу циклінің қҧрылымы кезінде әрбір станок жӛндеу циклі ішінде мамандандырылған бригадамен жӛнделуі тиіс. Кең таралған модельдердің жабдықтарын кҥрделі және ағымдағы жӛндеуді мҧндай ҧйымдастыру, бҧдан басқа, жӛндеудің техникалық және материалдық дайындығын едәуір жеңілдетеді. Жӛндеу ҥшін талап етілетін бӛлшектерді анықтау ҥшін ақаулардың алдын ала ведомосын жасау қажеттілігі болмайды. Сериялық жӛндеу әдісі кезінде оларды сериялық технологияны пайдалана отырып, осы кезеңде жӛндеуге жататын барлық бір ҥлгідегі станоктар сериясына партиялармен дайындайды. Сериялық жӛндеу әдісі кезінде слесарлық жҧмыстар технологиясы типтік технологиялық процестерге емес, осы модельдер ҥшін арнайы әзірленген станоктарға және әмбебап ғана емес, сонымен қатар арнайы технологиялық және бақылау-тексеру қҧрылғылары мен қҧралдарын қолдануды қарастыратын станоктарға байланысты. Дегенмен, жӛндеу ӛлшемдері әдісімен кейбір бӛлшектер немесе олардың элементтері бҧрынғы ӛлшемдерге дейін қалпына келтіру мҥмкін емес немесе қалпына келтіру процесі экономикалық жағынан орынсыз. Кӛбінесе "вал — тӛлке"тҥріндегі жапсарлас бӛлшектер ҥшін қолданылады. Бҧл жағдайда екі жанасатын бӛлшектің біреуі (қымбат тҧратын немесе металл сыйымды) жӛнделеді, ал екіншісі детальды қайтадан дайындайды. Жӛнделетін бӛлшектерді жӛндеу ӛлшеміне ауыстыру бірқатар жағдайларда тӛрт есеге дейін жҥзеге асырылуы мҥмкін. Жиі жӛнделетін бӛлшектер ҥшін жӛндеу ӛлшемдері әдетте алдын ала немесе жӛндеу процесінде есептеледі. Бӛлшектерді келесі жӛндеу ӛлшеміне ауыстыру кезінде жӛнделетін біліктің диаметрі біртіндеп азаяды, ал жӛнделетін бӛлшектің тесігінің диаметрі артады. Есептеу кезінде жӛндеу мӛлшерін ескеру қажет, бҧл жӛндеу кезінде бӛлшектер саңылаулары ҧлғаяды. Жӛндеу ӛлшемдерінің саны бӛлшектердің жанасатын элементтерінің шекті рҧқсат етілген ӛлшеміне, яғни жӛнделетін DMin білігінің ең аз диаметріне және жӛнделетін DMAX тесігінің ең жоғары диаметріне сҥйене отырып белгіленеді. Dmax және dmin шамалары бӛлшектің беріктігі мен конструктивтік ерекшеліктеріне байланысты аналитикалық жолмен табады. Жӛндеу ӛлшемдерінің тәсілі "вал—втулка", "поршень— гильза" және т.б. типті қарапайым бӛлшектер ҥшін ғана емес, сонымен қатар "шпиндель — подшипниктер" типті бӛлшектер, біліктері бар корпустық бӛлшектер ҥшін қолданылады. Мысалы, тістегеріш сорғыны жӛндеу кезінде компенсациялық тӛлкелерді орнатудың орнына жаңа тҥзетілген тістегершіктерді жасап, корпусты жӛндеу ӛлшеміне айналдыруға болады. Бҧл әдіс тозған кезде бҧранданың (гайкалардың) ішкі ӛлшемін арттыратын бҧрандалы қосылыстар ҥшін де қолайлы, ал бҧрандалар жаңасымен алмастырылады. Бҧл тәсілмен бҧрандалы саңылаулары бар корпустық бӛлшектерді жӛндейді. жүктеу/скачать 0.79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|