Тс-тб-тұ-53/08 тіл – Ұлттың тірегі
«Абай мен Әбіштің сырласуы» атты қысқаша көрініс
жүктеу/скачать 51 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Балалар, тіл туралы біз не білеміз
| «Абай мен Әбіштің сырласуы» атты қысқаша көрініс. (Абай – Жандарбеков Ерасыл, Әбіш – Базарбаев Төлеби)
Абай мен Әбіш Наушабай дейтін кісі жол жүріп келе жатып, Абайдың үйіне түсіпті. Жайғасып отырған соң ол: - Абайжан, өзіңе асыл сөз, алғыр ой тауып айтқан кісі болды ма? - деп сұрапты.Абай сәл ойланып отырыпты да: - Менің Әбдірахман деген балам бар еді. Оны тоғыз жасында Семейдегі орыс мектебіне оқуға бердім. Оны бітірген соң, Петербурға жібердім. Қыс оқып, жаз демалысқа үйге келді. Сұрастырып байқасам, оқуы жақсы көрінеді. Баламның алымдылығын сынап білейін деп ойладым да, бір күні жай әңгімелесіп отырып: - Қалқам Әбіш, осы әлемдегі жаратылыста ақ зат асыл ма, қара зат асыл ма? - деп сұраған едім. Ол іркілместен: - Ақ зат асыл ғой, - деді. - Неге, қара зат асыл емес пе? - дедім мен. Әбіш бетіме қарап күлді де: - Қараны қалай асыл дейсіз? - деді. Мен: - Біріншіден, адам баласы барлық дүниедегі жаратылысты көзбен кереді емес пе, - дедім,- Бірақ көздің ағы көрмейді, ортасындағы кішкене қарашығы ғана көреді. Қараның асылдығына осы дәлел. Екіншіден, қағаз ақ, одан адам оқып білім ала алмайды, үстіне жазған қара сиядан өнер-білім алады. Үшіншіден, жас шақта адамның сақал-шашы қара болады. Осыған байланысты жас күнде адамда ақыл, білім, қайрат көп болады. Қартайғанда шаш-сақал ағарады. Ал, адамда ақыл, білім, қайрат та азаяды. сондықтан ақтан қараны асыл ма деп ойлаймын, - дедім. Сонда Әбіш: - Оның бәрін қалай білдіңіз? - деді. - Ақылмен білдім, - дедім мен. - Олай болса, ақыл мида болмай ма, ал ми ақ зат емес пе! Екіншіден, ақыл - нұр, жарық зат. О да аққа ұқсамай ма? - деді. Мен баламның тауып айтқан сөзіне риза болып, маңдайынан иіскедім. Қазақ тілі өте бай тіл білгенге. Оның сырын түсіну де тереңде! Сан ғасырды бастан кешкен қазақ тіл Дәл қазірде жойылуы мүмкінбе? Жойылмайды, жойылмайды туған тіл. Тілдің сырын тереңірек бойлай біл, Жоғалту да, дамыту да тіліңді Өз қолыңда, соны елім,ойлай біл! Кейбіреулер туған тілін білмейді. Білмесе де білгісі олар келмейді, Туған тілін түсінбеген азамат Өз ұлтының қасиетін сезбейді. Қате болар туған тілін білмесе. Тілін сатып өзге тілге бой берсе, Тілін сатып деп айтпасам не дейін? Туған тілін білгісі де келмесе! Үйрен тілді баста бәрін жаңадан. Отан тілі әркімге ыстық бір арман, Ана тілім Қазақ тілін құрметтеу Бізге аманат қалған мирас бабадан. Бар тілегім қазақ тілі гүлдеуі Өзге тілмен араласып жүрмеуі. Бұл тілімнің кемшілігі кәзіргі. Кей қазағым тілін мүлдем білмеуі! - Балалар, тіл туралы біз не білеміз? Ойларымызды ортаға салайық. Әуесхан Таңшолпан: Халық бар жерде тіл бар. Тіл бар жерде өнер бар. Өнер бар жерде жанкүйер бар. Әр халықтың ана тілі - оның бақыты, оның қуанышы. Ережеп Гулназ: Туған тілің мақтан ету, оны таза сақтау, оның өрлеп, өсе түсуіне еңбек сіңіру - әрбір қазақ отбасының жүрегі. Базарбаев Төлеби: Халықтың қуаты - тілдің қуаты. Біз ана тілімізді ең айтқыш, ең білгір, ең бай тілдердің біріне айналдыруымыз керек. - Балалар, тіл туралы қандай мақалдар білеміз? 1. Өнер алды қызыл тіл. 2. Тіл тас жарады, Тас жармаса, бас жарады. 3. Шебердің қолы ортақ, Шешеннің тілі ортақ.. 4. Тіл қылыштан өткір. 5. Басқа бәле тілден. Мұғалім: Қалың елім қазағыңа қорған бол! Жеткіншегім жайқала өсіп орман бол, Шет тілі мен компьютерді меңгеріп, Елге тірек, нағыз ұлттық тұлға бол! Осымен біздің тіл мерекесіне арналған сабағымыз аяқталды. жүктеу/скачать 51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|