Туѓан жер туралы маќал-мєтелдер
жүктеу/скачать 0.49 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сөздік
ШілдеханаБұл – сәбидің жаңа басталған өмірінің тұңғыш тойы. Шын мәнінде, шілдехана – дүние есігін ашқан адамға құрмет белгісі. Сол үшін де арнайы дайындықтар жасалады. Тойға арналып мал сойылады. Шілдеханаға сыйлы қонақтармен қоса жастар да жиналады. Олар әдемі киініп, ойын-сауыққа келеді. Тойға әнші-күйшілер, ақындар шақырылады. Ойындар ойналады. Қадірлі бір адам баланың атын қойып, жақсылық тілеп, бата береді. Сөздік сәби - младенец басталған – начинающийся ашқан – открывший құрмет белгісі – знак уважения арнайы – специальный дайындық - подготовка арналу – посвещаться сою – резать сыйлы – уважаемые ойын-сауық – развлечение шақырылу – приглашаться ойналады - играются жақсылық – добрата тілеу – желать Бесікке салу Баланы бесікке салу киелі іс саналатындықтан, ол ауылдың жасы үлкен әжесіне тапсырылады. Сәбиді бесікке бөлейтін әже бесікті тексеріп шығады. Сосын тазалық үшін бесікті аршамен аластайды. Өзінің аналық мейірін төгіп, әулиелерге сыйынады, сәбиге жақсылық тілейді. Бесікке салу кезінде сәбидің анасы қасында үйреніп отырады. Бесікке бөлеп болғаннан кейін әженің өзі тербетіп, өлең айтады. Бала тәтті ұйқыға кетеді. Әжелер мен аналар дастарқанға отырады. Сөздіккиелі – священный, святой әулие – святойсаналу – считаться сыйыну – молиться тапсыру – поручить үйрену – научиться тексеру – проверять тербету – укачивать төгу - выливать тәтті ұйқы – сладкий сон Кәсіби тіл дамыту сабағы. Тісжегі. Тіс ауруларының ішінде ең көп және жиі кездесетіні – кариес. Оны қазақтар “тісжегі”, “тіс құрты” деп атайды. Тісжегінің салдарынан эмаль, дентин, цемент қабаттары бүлінеді. Кариестік процесс айлап, жылдап, одан да ұзақ уақытқа созылуы мүмкін. Тісжегі тістердің бір-бірімен түйісетін жерінде немесе мойындарында пайда болады. Тісжегімен бір немесе бірнеше тіс қатар ауруы мүмкін. Бұл ауру тістегі химиялық құрамдардың бұзылуынан болады. Мұндайда оның эмаль қабатының бетіне қоңыр дақ түседі. Кальций, фосфор және тағы басқа минеральды тұздардың азаюынан эмаль, дентин қабаттары жұмсарады. Дентин қабатының бұзылуы өте тез дамиды. Сөйтіп, тісте тісжегі “жарасы” пайда болады. Тәтті, тұзды, қышқыл тағамдар жеген кезде және тісті щеткамен тазалағанда бұл жер ауырады. Мұны емдеу үшін “Ремотодент” дәрісін пайдаланады. Содан соң тістің қуысын тазартып, қуысына пломба салады. Егер тісжегіден пайда болған қуыс тістің мойын маңайына жетсе, тіс сауытының ішіндегі тіндер қабынып, оған түрлі микробтар жиналады. Олар бойынан улы заттар бөліп шығара бастайды. Мұның әсерінен бүкіл жақ, құлақ, жүйке талшықтары сыздап ауырады. Ауырған жердің дентинін алып тастап, орнына тездетіп пломба салмаса, мұның зардабы күшейе түседі. Біртіндеп тістің жұмсақ тіндері қабынып, жансызданып, пульпит, перидонтит деген кеселдер пайда болады. Шіри бастаған тістің қуысынан сасық ірің бөлінеді. Бұл кезде адамның басы ауырады, дене қызуы 37-39 градусқа дейін көтеріледі, әлсіздік пайда болады. Жақ асты, мойындағы лимфа бездері қабынуы мүмкін. Мұндай жағдайда ол тісті жұлып тастауға тура келеді. жүктеу/скачать 0.49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|