Туыстастыгы: Influenzavirus A;Influenzavirus B; Influenzavirus C
жүктеу/скачать 66.5 Kb.
|
| Рабдовирустар. Кұтыру вирусы
Таксономиясы. Тукымдастыгы: Rhabdoviridae Тустастыгы: Lyssavirus (грекше: lyssa – кутыру). Морфологиясы жалпы рабдовирустарга уксас. Оқ тәрізді немесе таяқша пішінді мөлшері 170*70нм. Сыртында екі қабатты липидқұрамды қабықша болады, онда гликопротеинді тікенекшілер шығып тұрады. Вирионның ортасында сыртқы қабатпен матрикстік ақуызбен тұратын симметриясы спираль типті нуклеокапсид орналасқан. Коздырыштын бір гана антигендік варианты бар. «Фиксацияланган» және «көшелік немесе жабайы» вирус деп ажыратылады. Л. Пастер зертханалык жануарлардын миына бірнеше рет кайталап жуктыру (пассаждау) әдісімен перифериялык нервтерді закымдамайтын вирустын «фиксацияланган» типін алган. «Көшелік» (жабайы) вирустын ауру коздырыш кабілеттілігі бар. Тышқандардың, қойлардың, балапандардың,ақ егеуқұйрықтардың миында дамиды. Вирустрадың кейбір штаммалары қой, тауық эмбриондарында көбейеді. Көне заманнан белгілі, жер беті кеңінен тараған зоноозды инфекция Қоздырғыштың таралу механизмі-тікелей қатынасты, негізінен тістеген кезде, терінің сілекейінде. Инфекция көзі ретінде ауру адам. Кіру какпасында вирус бірнеше кундер бойы калады. Біріншілік репродукциялануы жануар тістеген жердін булшыкеттік және эндотелиальдык тіндерінде аткарылады, сол жерде бірнеше апта немесе айлар бойы персистенцияланады. Содан кейін вирус шеткейлік (перифериялык) нервтердін аксондарынын бойымен ОЖЖ-нін базальды ганглияларына карай жылжи бастайды. Жулын және бас мидын жасушаларында екіншілік репродукциялану басталады. Ми нейрондарынын цитоплизмасында (гиппокампта) Бабеш-Негри денешіктері табылады. Жасушалар дистрофиялык, кабынулык жене дегенеративтік езгерістерге ұшырайды. Өсіп-өніп кебейген вирус мидан центрден тепкіш (центробежный) нейрондардын бойымен ортурлі тіндерге, сонын ішнде сілекей бездеріне туседі. Ауру басталардан 8 кун бурын жене кесел барысында вирус сілекеймен беліне бастайды. Адамдарда кутыру ауруынын жасырын кезені 10 куннен 3 айга дейін, ал кейде 1 жылга дейін созылуы ыктимал, ол закымданудын сипаты мен кандай жерде жараланганымен байланысты. Егер де вирус бас, мойын, бет терілерінін жаракаты аркылы енсе жасырын кезенінін мерзімі кыска (10-14 кундей), ал аяк, кол мушелері тістелгенде – узак (1,5 ай одан да кеп) болады. Әсіресе удемелі турде аммонов муйзі мен сопакша мидын нейрондары, жоне де Пуркинье мишыгынын тіндері зақымданады. Сілекей, кан, жулын суйыктыгы, секциялык материалдар (мидын, жакасты бездерінін тіндері). Микроскопиялык әдіспен Бабеш-Негри денешіктерін табу. Тышкандар мен кояндардын миы ішіне жуктыру (сал болу, елім тугызу). Серологиялык диагноз кою – БР, ИФР, ИФТ, КБР. Егілген адамдардын кан сарысуындагы вируска карсы антиденелерді КБР, БР, ИФТ көмегімен аныктайды. ) Адамдарда кутыру вирусына карсы салыстырмалы турде төзімділік болады: каскырлар тістегенде егілмеген адамдардын ~ 50 %, ал кутырган ит капканда ~ 30 % жадайда ауру дамымайды. Кутырган жануарлар тістеген адамдарга инактивацияланган антирабикалык вакцина еккенде антиденелер, интерферон ендіріле бастайды жэне жасушалык иммунитет кушейеді. Емдеуі және алдын алуы. Ен алдымен тістеген жердін жаракатын антисептиктермен ендейді.Сілекей тиген жерлерді сабынды сумен шайып тастайды. Содан кейін кутыруга карсы вакцинамен жоне спецификалык иммундыглобулинмен арнайы алдын-алу шараларын жургізеді. Кутырган ит капкан балага антирабикалык вакцина егуді ен алгашкы рет 1885 жылы Л. Пастер іске асырды. Кутыру ауруына карсы бірнеше вакцина колданылады: - Кокав – дакылдык кургатылган антирабикалык тірі вакцина (Ресей); - Рабипур – инактивацияланган вакцина (Германия); - Рабивак-Внуково 32 (КАВ) – иммунизациялауга арналган дакылдык инактивацияланган кургак вакцина жүктеу/скачать 66.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|